Με τον όρο «κατακόμβες», οι κάτοικοι του Παρισιού εννοούν το αχανές δίκτυο εγκαταλελειμμένων στοών ορυχείων κάτω από τη γαλλική πρωτεύουσα, που άρχισε να χρησιμοποιείται τη δεκαετία του 1780 ως οστεοφυλάκιο. Ενα ελάχιστο τμήμα του δικτύου είναι σήμερα ανοικτό στους επισκέπτες, με τα περισσότερα από τα 274 χιλιόμετρά του να παραμένουν κλειστά από το 1955.
Το οστεοφυλάκιο χρησίμευσε στην εκκένωση των διάσπαρτων, μικρών και επικίνδυνων για τη δημόσια υγεία νεκροταφείων του Παρισιού.
Οι Ρωμαίοι ήταν οι πρώτοι που εκμεταλλεύθηκαν το καλής ποιότητας ασβεστολιθικό πέτρωμα του παρισινού υπεδάφους για οικοδομικούς σκοπούς, λέει ο δημοτικός υπάλληλος και ιστοριοδίφης Ζιλ Τομά. Τον 12ο και τον 13ο αιώνα, οι αυξημένες οικιστικές ανάγκες οδηγούν στην εξόρυξη του πετρώματος από ακόμη μεγαλύτερο βάθος, σε μια προσπάθεια διατήρησης της πολύτιμης για τις καλλιέργειες φυτικής γης στην επιφάνεια.
«Πρόκειται για την περίοδο κατασκευής της Παναγίας των Παρισίων και οι ανάγκες σε πέτρα ήταν τεράστιες», λέει ο Τομά. Στα τέλη του 18ου αιώνα, ύστερα από σειρά εντυπωσιακών, όσο και φονικών, κατολισθήσεων από παροπλισμένες σήραγγες, πάνω από τις οποίες είχαν στο μεταξύ κατασκευαστεί δρόμοι και κατοικίες, ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ διέταξε τη στήριξη κτιρίων και την ακριβή χαρτογράφηση των ορυχείων.
Κάποιες από τις στοές φέρουν ακόμη ίχνη από τα χρόνια της Επανάστασης, όπως χαραγμένα βασιλικά σύμβολα, ενώ οι τολμηροί (και παράνομοι) επισκέπτες μπορούν ακόμη να δουν από κοντά αντιαεροπορικά καταφύγια από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι παραβάτες της απαγόρευσης εισόδου στις κατακόμβες τιμωρούνται με πρόστιμο 60 ευρώ. Το 2011, παρέα τριών φοιτητών που αναζήτησε στις κατακόμβες χώρο διασκέδασης, χάθηκε στις δαιδαλώδεις σήραγγες για τρία εικοσιτετράωρα.
Οι γνώστες της πόλης των Παρισίων υπολογίζουν ότι περίπου 100 φανατικοί επισκέπτονται τακτικά τις κατακόμβες. «Οι μόνιμοι σέβονται τον χώρο. Το φαινόμενο “Facebook”, όμως, έχει φέρει πολλούς αδαείς, που εξασφαλίζουν αντίγραφα χαρτών μέσω Διαδικτύου», λέει ο Ζαν-Κλοντ Σαράτ, συνταξιούχος αστυνομικός, πρώην υπεύθυνος ειδικής ομάδας για την αστυνόμευση των κατακομβών.
Φιλική ατμόσφαιρα
Οι τοποθεσίες εισόδων για τις κατακόμβες παραμένουν, όμως, επτασφράγιστο μυστικό, με τους ρέκτες του είδους να θεωρούν ότι η κοινοποίησή τους σε ανθρώπους εκτός του κύκλου τους αποτελεί αμάρτημα. Η ατμόσφαιρα μεταξύ των «κατακομβόφιλων», πάντως, είναι φιλική και δημοκρατική. «Εδώ κάτω κανείς δεν νοιάζεται για το εισόδημα ή την τάξη σου», λέει ο Σαράτ.