Εχοντας το «δίχτυ ασφαλείας» του Μηχανισμού Στήριξης, καταφέραμε να προωθήσουμε κάποιες διαρθρωτικές οικονομικές αλλαγές και να δούμε επιτέλους: α) τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος (με την προοπτική σχεδόν μηδενισμού του το 2015) και β) την αποκλιμάκωση της διαφοράς απόδοσης (spread) μεταξύ του 10ετούς ελληνικού και του αντίστοιχου γερμανικού ομολόγου από τις «απαγορευτικές» 3.000 τιμές βάσης (στις αρχές του 2012) στις 430 τιμές βάσης τον Ιούνιο του 2014. Μετά όμως και την προβλεπόμενη «κοκορομαχία» μεταξύ του πρωθυπουργού και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Βουλή, το spread πήρε και πάλι την (εκρηκτική) ανιούσα.
Πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη; Ασφαλώς όχι. Πρέπει να μας προβληματίζει; Ασφαλώς ναι. Ο μεν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπου βρεθεί κι όπου σταθεί, «απαιτεί» εκλογές.
Ο δε πρωθυπουργός, λυγίζοντας υπό το βάρος των εξαιρετικά αρνητικών δημοσκοπήσεων για την κυβέρνησή του, ευελπιστεί σε βελτίωση των κυβερνητικών ποσοστών, προτείνοντας άλμα στο κενό, ήτοι πρόωρη (και σε μεγάλο βαθμό απροετοίμαστη) έξοδο από το Μνημόνιο. Φυσικά, όμως, οι χρηματοοικονομικές αγορές δεν «τσιμπάνε». Αντιλαμβανόμενες την πολιτική αβεβαιότητα, επιχειρούν «προειδοποιητικές βολές» με τη μορφή έντονης ανοδικής πίεσης στο spread. Με άλλα λόγια, οπισθοδρομούμε τάχιστα. Υπάρχει, λοιπόν, νοήμων πολιτικός που θα πρότεινε άμεση αποκήρυξη του Μνημονίου και έξοδο στις αγορές όταν το κόστος δανεισμού υπερβαίνει το 7%;
Και όμως, η αρνητική επίδραση του πολιτικού ρίσκου μπορούσε να είχε προβλεφθεί. Πράγματι, μια απλή οικονομετρική παλινδρόμηση (την οποία κάλλιστα μπορεί να εκτιμήσει μέχρι και μια πρωτοετής φοιτήτρια της οικονομικής επιστήμης) δείχνει ότι η αυξητική επίδραση του πολιτικού ρίσκου στο spread είναι εξαιρετικά ισχυρή (και στατιστικά σημαντική) και μάλιστα υπεράνω της αρνητικής επίδρασης του ρυθμού ανάπτυξης ή της αυξητικής επίδρασης του δημοσιονομικού ελλείμματος.
Αφού λοιπόν μέχρι και η πρωτοετής φοιτήτρια (η οποία δεν έχει αφομοιώσει πλήρως την ύλη των οικονομικών) μπορεί να αντιληφθεί τη μέγιστη ζημία την οποία προκαλεί η πολιτική αστάθεια στο spread (με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ήδη δεινοπαθούσα ρευστότητα στην οικονομία), μήπως, έστω και τώρα, και ενόψει εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, οι δύο πολιτικοί αρχηγοί θα έπρεπε να συμφωνήσουν σε κάποια ρεαλιστική μορφή συνεργασίας; Αυτό είναι το ελάχιστο που οφείλουν στον ελληνικό λαό, μήπως και αποφύγουμε τα οικονομικώς χειρότερα (βλέπε τη διάθεση των αγορών να μας «κατασπαράξουν») ενόψει δύσκολων διαπραγματεύσεων για το μέλλον του χρέους και ουσιαστικό απεγκλωβισμό από το Μνημόνιο. Ας μην ξεχνάμε ότι περαιτέρω αξιολογήσεις της ελληνικής οικονομίας από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης έρχονται στο τέλος του έτους και βέβαια, κάθε άλλο παρά θετικές μπορεί να είναι όταν οι αγορές έχουν ήδη προεξοφλήσει αρνητικά την επίδραση του πολιτικού ρίσκου.
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.
