Στην Ευρώπη, σήμερα, υπάρχουν ορισμένες θετικές ενδείξεις για την εξέλιξη μιας σειράς σημαντικών θεμάτων, που αποτελούν προϋποθέσεις για τη σταθερότητα των οικονομιών και την αποφυγή μιας περαιτέρω επιδείνωσης. Από την άλλη, όμως, οι εξελίξεις αυτές δεν είναι και εκείνες που δημιουργούν τα εχέγγυα ότι η Ευρώπη αλλάζει άμεσα δομή και πολιτική αντίληψη, για να διασφαλίσει το συντομότερο δυνατόν την πορεία εξόδου από την κρίση. Ο δρόμος για την ανάκαμψη, τη ρύθμιση των ανισορροπιών Βορρά – Νότου και ειδικότερα την ενίσχυση των επενδύσεων, της ζήτησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, φαίνεται να είναι ακόμη μακρύς. Η ανησυχία απέναντι στο φάσμα της ύφεσης δεν έχει εξαλειφθεί και αυτό επιβεβαιώνεται και από τη συμπεριφορά που έχουν τα διεθνή κεφάλαια στις ευρωπαϊκές αγορές.
Θα αναφερθούμε σήμερα στις πιο τρέχουσες εξελίξεις, οι οποίες αποπνέουν κάποια αισιοδοξία, με αφορμή εξάλλου ότι η νέα Κομισιόν αναλαμβάνει από την εβδομάδα αυτή τα καθήκοντά της και παράλληλα, από την εβδομάδα αυτή, αρχίζει η εφαρμογή της τραπεζικής ένωσης και της ενιαίας εποπτείας. Το πρώτο, λοιπόν, θετικό στοιχείο είναι τα επιτυχή stress tests που ολοκληρώθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αποδείχθηκε ότι είναι καλά θωρακισμένο και ασφαλές για καταθέτες και επενδυτές, με βάση τους πιο αυστηρούς ελέγχους πού έγιναν μέχρι σήμερα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το γεγονός αυτό δημιουργεί μια ισχυρή βάση εμπιστοσύνης για όλο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, με δεδομένο ότι η υγεία και η καλή λειτουργία των τραπεζών αποτελούν αναγκαία συνθήκη της οικονομικής σταθερότητας και προϋπόθεση της ανάπτυξης.
Ολα αυτά βέβαια δεν αρκούν, εάν δεν ληφθούν εκείνες οι γενναίες πολιτικές αποφάσεις οι οποίες θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη των οικονομιών, κυρίως των ασθενέστερων του Νότου. Χρειάζεται αλλαγή προσανατολισμού με γνώμονα την παραγωγική ανάπτυξη, που είναι η μόνη που μπορεί να αντισταθμίσει και τα προβλήματα του χρέους των χωρών-μελών. Χρειάζεται πανευρωπαϊκή αντίληψη και αναθεώρηση των προτεραιοτήτων της πολιτικής, μια προοπτική στην οποία η Γερμανία της κ. Μέρκελ αποτελεί έως τώρα τη σημαντικότερη τροχοπέδη. Υπάρχουν σημάδια, όμως, ότι αυτή η μεγάλη αγκύλωση της Γερμανίας και η δογματική προσήλωσή της στη λιτότητα της Ευρωζώνης θα αρχίσουν να σπάνε.
Και αυτό είναι ένα δεύτερο θετικό στοιχείο. Η εκτίμηση είναι πως η κ. Μέρκελ δεν θα μπορέσει να κάνει κι αλλιώς. Η υποβάθμιση της αγοραστικής ζήτησης των ευρωπαϊκών χωρών, που ήταν ο ζωτικός χώρος της γερμανικής ανάπτυξης, και η ζημία που υφίσταται σήμερα από την αγορά της Ρωσίας, για τους γνωστούς γεωπολιτικούς λόγους, έχουν αρχίσει να ροκανίζουν την ίδια την οικονομία της Γερμανίας. Εκ των πραγμάτων, συνεπώς, πιέζεται προς μία πανευρωπαϊκή στροφή.
Το τρίτο θετικό μήνυμα είναι η επίσημη από χθες ανάληψη της εξουσίας των Βρυξελλών από τον Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ. Ο νέος πρόεδρος έχει κινητοποιηθεί και πιστεύει ότι θα συγκεντρώσει 300 δισ. ευρώ, για να τα ρίξει στην αγορά και να συμβάλει στην προσπάθεια αναθέρμανσης της ευρωπαϊκής οικονομίας. Σε συνδυασμό με την αποφασιστικότητα που επιδεικνύει ο Μάριο Ντράγκι στην παροχή ρευστότητας του ευρωσυστήματος, οι κινήσεις αυτές δημιουργούν πράγματι ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον.
