Η χρηματοδότηση του κρατικού χρέους απαγορεύεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες δήλωσε χθες ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας κ. Μάριο Ντράγκι, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις προτάσεις κομμάτων όπως ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το Podemos στην Ισπανία. Η απαγόρευση χρηματοδότησης κυβερνήσεων αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο επάνω στον οποίο έχει οικοδομηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και περιλαμβάνεται στις ευρωπαϊκές συνθήκες.
Η ερώτηση που δέχτηκε χθες ο κ. Ντράγκι αφορούσε κατά πόσο η ΕΚΤ θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει κράτη της Ευρωζώνης όπως εισηγούνται διάφορα κόμματα μεταξύ των οποίων ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το κόμμα Podemos (Μπορούμε) στην Ισπανία, το οποίο καταλαμβάνει την πρώτη θέση στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις. «Δεν γνωρίζω σε τι ακριβώς αναφέρονται οι προτάσεις των δύο κομμάτων» απάντησε ο πρόεδρος της ΕΚΤ, «αλλά αν αναφέρονται σε μέτρα νομισματικής χρηματοδότησης, κάτι τέτοιο απαγορεύεται από τις ευρωπαϊκές συνθήκες. Τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης που συζητούνται, περιλαμβανομένης της αγοράς κρατικών ομολόγων, απέχουν από τη νομισματική χρηματοδότηση» διευκρίνισε ο κεντρικός τραπεζίτης της Ευρωζώνης. Αυτό δεν σημαίνει ότι η κεντρική τράπεζα δεν επιτρέπεται να αγοράσει κρατικά ομόλογα. Μπορεί να το κάνει, αλλά μονάχα από τις δευτερογενείς αγορές. Αλλωστε το έκανε στο διάστημα 2010-2012 όταν αγόρασε ελληνικά, ιταλικά, ισπανικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά κρατικά ομόλογα συνολικής αξίας περίπου 220 δισ. ευρώ. Ωστόσο, δεν μπορεί να αγοράσει κρατικά ομόλογα απευθείας από τις κυβερνήσεις.
Οι αγορές κρατικών ομολόγων στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλάρωσης που συζητώνται τους τελευταίους μήνες αποσκοπούν στην ενίσχυση του πληθωρισμού και σε καμία περίπτωση δεν συνδέονται με διαγραφή χρεών. Αλλωστε τα ελληνικά κρατικά ομόλογα που είχε αγοράσει η ΕΚΤ ήταν τα μοναδικά (σχεδόν) που δεν αναδιαρθρώθηκαν το 2012. Για να αγοράσει η ΕΚΤ κρατικά ομόλογα απευθείας από τις κυβερνήσεις και για να τα μετατρέψει σε χρήματα απαιτείται αναθεώρηση των ευρωπαϊκών Συνθηκών, και οι αλλαγές να εγκριθούν ομόφωνα από τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε. Θα ήταν ουτοπικό να ελπίζει κανείς ότι η Γερμανία (και αρκετές ακόμη χώρες) θα δεχόταν τέτοιου είδους αλλαγή.
Κατά τα άλλα, χθες, η ΕΚΤ προχώρησε σε σημαντική υποβάθμιση των προβλέψεων για την ανάπτυξη και τον πληθωρισμό στην Ευρωζώνη, με τις αγορές να πιστεύουν ότι η λήψη νέων μέτρων θα αποφασιστεί εντός του πρώτου τριμήνου 2015. Ο Μάριο Ντράγκι δήλωσε χθες ότι η ΕΚΤ θα επανεκτιμήσει «στις αρχές του νέου έτους» κατά πόσο χρειάζεται να λάβει νέα μέτρα όπως την αγορά εταιρικών ή και κρατικών ομολόγων, ώστε να πετύχει τον στόχο για πληθωρισμό 2%. Παράλληλα, ο κ. Ντράγκι δήλωσε ότι αποτελεί «πρόθεση» της ΕΚΤ να επεκτείνει τον ισολογισμό της κατά 1 τρισ. ευρώ. Η επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών και η διαφαινόμενη αδυναμία της ΕΚΤ να αυξήσει σημαντικά το μέγεθος του ισολογισμού της με τα μέτρα που έχει πάρει μέχρι σήμερα, οδηγεί ορισμένους αναλυτές να προβλέπουν ότι η Τράπεζα θα λάβει νέα μέτρα τόνωσης της οικονομίας στη συνεδρίαση του Ιανουαρίου ή του Μαρτίου.
Οπως αναμενόταν, οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης τήρησαν χθες στάση αναμονής, διατηρώντας αμετάβλητο στο 0,05% το βασικό επιτόκιο δανεισμού. Η απραξία της ΕΚΤ προκάλεσε απογοήτευση στις αγορές, που περίμεναν νέες ισχυρές προφορικές παρεμβάσεις προς την κατεύθυνση της ποσοτικής χαλάρωσης, δηλαδή των μαζικών αγορών περιουσιακών στοιχείων (περιλαμβανομένων κρατικών ομολόγων). «Στις αρχές του επόμενου έτους το διοικητικό συμβούλιο θα επανεκτιμήσει το αποτέλεσμα που είχαν τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας, την επέκταση του ισολογισμού (της ΕΚΤ) και την προοπτική για τον πληθωρισμό» δήλωσε χθες ο κ. Μάριο Ντράγκι, κατά τη διάρκεια της καθιερωμένης συνέντευξης Τύπου. «Στην περίπτωση που καταστεί αναγκαίο να αντιμετωπιστούν νέες απειλές μιας υπερβολικά παρατεταμένης περιόδου χαμηλού πληθωρισμού… αυτό θα σήμαινε ότι στις αρχές του επόμενου έτους θα μεταβάλουμε το μέγεθος, τον ρυθμό και τη σύνθεση των μέτρων μας», εξήγησε ο κ. Ντράγκι. Ο πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε πως το διοικητικό συμβούλιο εξακολουθεί ομόφωνα να υποστηρίζει τη λήψη περαιτέρω μέτρων νομισματικής χαλάρωσης, περιλαμβανομένης της αγοράς κρατικών ομολόγων, στην περίπτωση που είναι αναγκαίο.
