Δεν είναι μόνο το πρόβλημα της ρευστότητας που καλείται να διαχειριστεί αυτή τη στιγμή η ελληνική πλευρά. Σύμφωνα με δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel, υπάρχει πλέον πολύ σοβαρό ενδεχόμενο η χώρα μας να μην μπορέσει να συμμετάσχει και στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων (QE) που ετοιμάζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Το αποτέλεσμα; Η Ελλάδα θα χάσει ένα μεγάλο «δώρο». Στη Φρανκφούρτη, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, σχεδιάζουν να προχωρήσουν στις αγορές αυτές μέσω των εθνικών κεντρικών τραπεζών. Κάθε μία, δηλαδή, θα αγοράζει τίτλους του δικού της κράτους. Κατά τις πληροφορίες του Spiegel, κάθε εθνική κεντρική τράπεζα θα επιτρέπεται να αγοράσει μέχρι το 25% των ομολόγων που κυκλοφορούν στη δευτερογενή αγορά. Οι κρίσιμες αποφάσεις, σχετικά με το θέμα, δεν αποκλείεται να ληφθούν την εβδομάδα που έρχεται ― μόλις τρεις ημέρες πριν από τις εθνικές εκλογές.
Το άλλο μεγάλο πρόβλημα που καλείται να διαχειριστεί η Αθήνα είναι αυτό της ρευστότητας και της προσφυγής στον ELA. Οι ελληνικές τράπεζες θα προσέφευγαν, αργά ή γρήγορα, εκεί. Το θέμα είναι γιατί τρομάζει τόσο πολύ, ίσως περισσότερο κι απ’ ό,τι την άνοιξη του 2012. Πέραν των προφανών λόγων, που έχουν να κάνουν με την κατάσταση της ρευστότητας στην αγορά, υπάρχουν κι άλλοι, ενδεχομένως πιο επίφοβοι, καθώς κρύβουν πολλές παγίδες, που μπορούν να αποδειχθούν εξαιρετικά επικίνδυνες, όπως μπορούν να επιβεβαιώσουν αρμοδίως και από τη Λευκωσία.
Γιατί από εκεί; Γιατί στην περίπτωσή της, ήταν ο ELA που χρησιμοποιήθηκε από τους εταίρους ως μοχλός πίεσης για το γνωστό «κούρεμα» των καταθέσεων. Οι έχοντες γνώση των κρίσιμων λεπτομερειών της ιστορικής απόφασης του Μαρτίου του 2013 μπορούν να επιβεβαιώσουν ότι οι όποιες αντιστάσεις είχε προβάλει στην αρχή ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, καθώς και η νεοσύστατη κυβέρνησή του τότε, εκάμφθησαν αμέσως, όταν του απευθύνθηκε η προειδοποίηση ότι σε περίπτωση που επιμείνει στην άρνησή του, θα διακοπεί η πρόσβαση των κυπριακών τραπεζών στον ELA.
Και κάπως έτσι επήλθε ο συμβιβασμός. Κάπως έτσι επίσης πέρασε και η γραμμή για το «κούρεμα» στις καταθέσεις από 100.000 ευρώ και πάνω. Οι εταίροι επέμειναν και -μέσω του ELA- επέβαλαν τις αποφάσεις τους, μη αποδεχόμενοι ούτε την αντιπρόταση για ομοιογενές «κούρεμα» όλων των καταθέσεων έως ένα ποσοστό. Κι έτσι, προστατεύθηκαν μεν οι μικροκαταθέτες (δηλαδή όσοι είχαν στις τράπεζες ποσά μικρότερα των 100.000 ευρώ), αλλά όλοι οι υπόλοιποι θα αργήσουν μάλλον πολύ να συνέλθουν.
Το «ηθικό συμπέρασμα»; Ο συγκεκριμένος έκτακτος ευρωπαϊκός μηχανισμός διάσωσης της ρευστότητας -διότι αυτό είναι ο ELA- μπορεί υπό όρους και προϋποθέσεις να αποδειχθεί υπερόπλο στα χέρια όποιου το έχει στη διάθεσή του. Και εν προκειμένω της ΕΚΤ, η οποία είναι αυτή που ανάβει το «πράσινο φως» για την πρόσβαση στα κεφάλαια του ELA, με πλειοψηφία δύο τρίτων των μελών του διοικητικού συμβουλίου της.
Κατά συνέπεια, όσο περισσότερο εξαρτάται ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα απ’ αυτό το σύμπλεγμα τόσο πιο ευάλωτο γίνεται. Οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες κάποια στιγμή, ξεκινώντας από τις δύσκολες ημέρες του 2012, είχαν φτάσει στο σημείο να έχουν δανειστεί από τον έκτακτο ευρωπαϊκό μηχανισμό περί τα 124 δισ. ευρώ, κατάφεραν μέσα στο 2014 να αποπληρώσουν όλο το ποσό και να αποκτήσουν και πάλι αυτάρκεια.
Φαίνεται όμως ότι το σισύφειο σύμπλεγμα τις κατατρύχει. Κι έτσι, λίγους μόλις μήνες μετά, αναγκάζονται λόγω της πολιτικής ρευστότητας που ενέσκηψε για ακόμα μια φορά στη χώρα μας -και όχι εξαιτίας δικής τους υπαιτιότητας- να προσφύγουν και πάλι στις υπηρεσίες του.
Τέλος, να σημειωθεί ότι αργά το βράδυ της Παρασκευής, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch αναθεώρησε σε «αρνητικό» από «σταθερό» το outlook της ελληνικής οικονομίας, αλλά διατήρησε τη βαθμολογία στο «B».
