Πήγαμε στη Λυρική Σκηνή και είδαμε όπερα. Το έργο λέγεται «Προσοχή, ο πρίγκιπας λερώνει!» και σε αυτό ένας πρίγκιπας ερωτεύεται (σε βαθμό καψούρας) μια πριγκίπισσα και είναι πρόθυμος να κάνει τα πάντα για να την αποκτήσει. Περάσαμε τέλεια. Περάσαμε φανταστικά! Και στη συνέχεια μιλήσαμε με τον δημιουργό της, τον Νίκο Κυπουργό. Μας είπε για την παράσταση, μας είπε για τη μουσική, μας είπε πράγματα ενδιαφέροντα πολύ.
Ο πρίγκιπας… λερώνει; Τι σόι πρίγκιπας είναι αυτός;
Νίκος Κυπουργός: Ναι, λερώνει και με την κοπριά των γουρουνιών, λερώνει και με μια τούρτα, αλλά τι πειράζει; Δεν υπάρχουν άνθρωποι απέξω καθαροί και από μέσα «βρόμικοι»; Και το αντίστροφο; Άλλωστε, και από τη λάσπη φυτρώνουν λουλούδια, που λέμε και στο έργο.
Παίζει και μια κακομαθημένη και απαιτητική πριγκίπισσα. Τι φρούτο είναι πάλι αυτή;
Ν. Κ.: Είναι όντως κακομαθημένη, αλλά έχει και ελαφρυντικά. Δεν κακομαθαίνει κανείς από μόνος του, κάποιοι άλλοι τον κακομαθαίνουν. Και ύστερα έχει κι αυτή τους λόγους της να προτιμά τα ψεύτικα λουλούδια και τα κουρδιστά αηδόνια από τα αληθινά: φοβάται μη μαραθούν και μην πεθάνουν. Τη βαραίνει η απώλεια της μητέρας της. Εδώ που τα λέμε, δε μ’ αρέσουν ούτε εμένα τα πουλιά στα κλουβιά ούτε τα λουλούδια στα βάζα. Προτιμώ τα πουλιά να πετούν ελεύθερα στον αέρα και τα λουλούδια να ανθίζουν στη γη.
Και ενόσω ο πρίγκιπας λερώνει και η απαιτητική πριγκίπισσα κάνει τα δικά της, ετοιμάζεται επανάσταση στο χοιροστάσιο! Μήπως σε αυτό έχουν ανακατευτεί κάποια τρία γουρουνάκια;
Ν. Κ.: Τα γουρουνάκια ζουν ξέγνοιαστα μες στις λάσπες, μέχρι που καταλαβαίνουν ότι τα ταΐζουν για να τα φάνε! Σιγά-σιγά, από τη «ζωώδη» άγνοιά τους, αποκτούν συνείδηση, «εξανθρωπίζονται» με ό,τι καλό ή κακό σημαίνει αυτό.
Φαντάζομαι ότι για να δημιουργείτε παραμυθένιες όπερες θα έχετε διαβάσει πολλά παραμύθια.
Ν. Κ.: Παραμύθια έχω διαβάσει πολλά, και συνεχίζω να διαβάζω και σήμερα, από διάφορες χώρες και εποχές. Τα παλιά χρόνια, πριν από τα βιβλία και την τηλεόραση, τα παραμύθια δεν απευθύνονταν μόνο στα παιδιά, ήταν ένας από τους βασικούς τρόπους ψυχαγωγίας για όλες τις ηλικίες. Θυμηθείτε τους ραψωδούς της αρχαιότητας ή τους τροβαδούρους του Μεσαίωνα, οι οποίοι μάλιστα τα απάγγελλαν τραγουδιστά.
Μπορείτε να περιγράψετε το παιδικό σας υπνοδωμάτιο;
Ν. Κ.: Μια κιθάρα στη γωνία, μια αφίσα του Ντίλαν στον τοίχο (να κι άλλος ένας τροβαδούρος), βιβλία και δίσκοι στο ράφι. Κι ένα παράθυρο στον έξω κόσμο, που περιμένει πάντα να τον ανακαλύψουμε.
Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τη μουσική;
Ν. Κ.: Μαγευόμουν ακούγοντας στο ραδιόφωνο μουσικές διάφορων ειδών. Όχι μόνο τραγούδια, αλλά και μουσική χωρίς λόγια. Και το τονίζω αυτό, γιατί πολλοί ταυτίζουν τη μουσική με τα τραγούδια, χάνοντας έτσι το πιο σημα-ντικό κομμάτι της τέχνης της μουσικής! Σιγά-σιγά, λοιπόν, προσπαθούσα να παίξω αυτά που άκουγα, να φτιάξω κι εγώ κάτι σαν εκείνα που αγαπούσα. Ευτυχώς, γρήγορα κατάλαβα ότι χρειάζονται σπουδές γι’ αυτό, χρόνος και κόπος. Αλλά όταν αγαπάς κάτι, ο κόπος είναι γλυκός και ο χρόνος είναι πάντα με το μέρος σου.
Από όσα έχετε συνθέσει είναι κάτι που ξεχωρίζετε;
Ν. Κ.: Όχι. Ή μάλλον, ναι, κάποια κομμάτια μού φαίνεται ότι πέτυχαν περισσότερο, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι είμαι ο καλύτερος κριτής τους. Μόνο όταν έχω εντελώς ξεχάσει κάτι και το ξανακούσω έπειτα από πολλά χρόνια αποστασιοποιημένος, το κρίνω σαν να το έχει γράψει κάποιος άλλος. Και όποτε κάτι απ’ αυτά μου αρέσει, έχω την αίσθηση ότι όντως κάποιος άλλος το έγραψε. Κατά βάθος πιστεύω ότι όσο περισσότερη αξία έχει κάτι, τόσο λιγότερο ανήκει στον δημιουργό του.
Πώς είναι να συνθέτεις για παιδιά;
Ν. Κ.: Τα παιδιά είναι το πιο δύσκολο κοινό, οι πιο αυστηροί κριτές. Θα πουν τη γνώμη τους ειλικρινά και, αν κουραστούν, θα το δείξουν. Επιπλέον, δεν έχουν τα καθορισμένα γούστα των μεγάλων, είναι πολύ πιο ανοιχτά από εκείνους σε καινούργια ακούσματα και πολύ πιο δεκτικά στο διαφορετικό. Αυτό βέβαια κάνει και την ευθύνη μας απέναντί τους πολύ μεγαλύτερη.
Τα τραγούδια σας μου γαργαλάνε τη φαντασία και με κάνουν να χαμογελώ. Τι είναι αυτό που κάνει ένα τραγούδι «παιδικό»; Υπάρχουν όρια;
Ν. Κ.: Αν εξαιρέσουμε τις πολύ μικρές ηλικίες, τα παιδιά προτιμούν τα τραγούδια των μεγάλων από τα «παιδικά». Ένα καλό τραγούδι δεν έχει όρια. Όπως και τα παραμύθια που λέγαμε πριν, το καλό τραγούδι θα ’πρεπε να ενώνει τον κόσμο των μικρών με τον κόσμο των μεγάλων και να κυκλοφορεί ελεύθερα ανάμεσά τους.
Τι μπορούμε να ανακαλύψουμε μέσα από ένα τραγούδι;
Ν. Κ.: Δεν ανακαλύπτουμε παρά μόνο κάτι που ήδη περιέχουμε μέσα μας, αλλά είναι πολλά εκείνα που περιέχουμε και δεν τα ξέρουμε. Ας συνεχίσουμε λοιπόν να είμαστε «ερευνητές».
Τι σας δίνει κουράγιο;
Ν. Κ.: Ότι το αύριο θα είναι καλύτερο από το σήμερα. Όταν τα σημερινά παιδιά μεγαλώσουν, θα κάνουν λιγότερα λάθη από μας. Αρκεί να παραδεχόμαστε εμείς οι μεγάλοι τα δικά μας λάθη και να μη σας κόβουμε τα φτερά.
Τι θέλετε να γίνετε όταν μεγαλώσετε;
Ν. Κ.: Όταν με το καλό μεγαλώσω, θέλω να γίνω ένας καλός μουσικός.
Νίκος Κυπουργός • Λιμπρέτο – Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος • Μουσική διεύθυνση: Γιώργος Αραβίδης – Χρύσανθος Αλισάφης • Σκηνικά: Ευαγγελία Θεριανού • Κοστούμια: Κλαιρ Μπρέισουελ • Συμμετέχει η Ορχήστρα της Παιδικής Σκηνής της ΕΛΣ
• Παραστάσεις: 30 Ιανουαρίου, 1, 3, 4, 8, 13, 15, 17, 18, 19, 20 Φεβρουαρίου και 1, 5, 6, 8, 10 Μαρτίου, 11 π.μ. Βραδινές παραστάσεις, 30 Ιανουαρίου στις 8 μ.μ. • Παιδική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής – Θέατρο Ολύμπια: Ακαδημίας 59-61, Αθήνα, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο, τηλ.210-3662100 (ηλεκτρονική προπώληση: www.nationalopera.gr – ομαδικά εισιτήρια: 210-3711342
Η παιδική όπερα «Ο πρίγκιπας λερώνει» εκδόθηκε και κυκλοφορεί (με CD) από τις εκδόσεις Μικρή Άρκτος.