Η ευθύνη για το ρούβλι βρίσκεται πλέον στα χέρια του Ντμίτρι Τούλιν, ενός άκαμπτου και ψυχρού επαγγελματία που προστίθεται στην ομάδα στελεχών της νομισματικής αρχής της Ρωσίας. Ο διορισμός του δεν μπορεί να σώσει το ρωσικό νόμισμα. Το ζήτημα είναι να σωθεί το τραπεζικό σύστημα από τις επιπτώσεις της υποτίμησης. Επισήμως, ο κ. Τούλιν θα απαλλάξει την υποδιοικητή της Τράπεζας, Ξένια Γιουντάεβα, από τις υπερβολικές υποχρεώσεις στη νομισματική πολιτική.
Ενας από τους σημαντικότερους φιλελεύθερους οικονομολόγους στη Ρωσία, ο Κωνσταντίν Σονίν, χαρακτηρίζει την κ. Γιουντάεβα «την πλέον κατηρτισμένη και καλλιεργημένη πρακτική μακρο-οικονομολόγο στη χιλιόχρονη ιστορία της Ρωσίας». Η κ. Γιουντάεβα θα επικεντρωθεί στις μακροοικονομικές προβλέψεις και τη στρατηγική που είναι ο πραγματικός τομέας της. Εχει κάνει το διδακτορικό της στο ΜΙΤ και πολλοί επικαλούνται το ακαδημαϊκό της έργο. Γι’ αυτό και χρειάζεται κάποιος του δικού της βεληνεκούς για να ασχοληθεί με το ποια όπλα διαθέτει η ρωσική οικονομία, όταν υποχωρούν οι τιμές του πετρελαίου και η εξωτερική χρηματοδότηση φαίνεται αδύνατη εξαιτίας της διελκυστίνδας με τη Δύση.
Δισταγμός
Δεν ήταν όμως ποτέ το ενδεδειγμένο έργο για την ακαδημαϊκό Γιουντάεβα να προσπαθεί να πείσει τραπεζίτες και βιομηχάνους να μην αποδυναμώσουν το ρούβλι με μαζικές πωλήσεις.
Ενας Ρώσος μπλόγκερ που ασχολείται με τα οικονομικά, ο Σεργκέι Ζουράβιεφ, υποστηρίζει πως μια έγκαιρη αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να έχει περιορίσει την αιμορραγία κεφαλαίων, αλλά η Τράπεζα της Ρωσίας ήταν υπερβολικά διστακτική. Ακόμη κι όταν αποφάσισε τελικά να οδηγήσει τα επιτόκια στα ύψη με μια αύξηση 17%, το ρούβλι εξακολούθησε να υποχωρεί.
Ενας λόγος που υπαγόρευσε τον διορισμό του κ. Τούλιν ήταν πως το ρούβλι θα μπορούσε να ωφεληθεί από ένα πιο στιβαρό χέρι. Είναι ένας άνθρωπος της δράσης και σκληρός διαπραγματευτής. Εχει εκπροσωπήσει τη Ρωσία στο ΔΝΤ και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, έχει ηγηθεί της δεύτερης σε μέγεθος τράπεζας στη χώρα, της VTB, αλλά έχει και δύο παλαιότερες θητείες στην κεντρική τράπεζα, μία φορά στις αρχές του 1990 και μία στα μέσα του 2000. Τη δεύτερη φορά, μάλιστα, ήταν εκείνος που καθιέρωσε το αδιαμφισβήτητα ισχυρό σύστημα ασφάλισης καταθέσεων της Ρωσίας. Ποιος θα ήταν καταλληλότερος για να αντέξει την εντεινόμενη πίεση που αντιμετωπίζει η κεντρική τράπεζα από το Κρεμλίνο και τα λόμπι των επιχειρηματιών για να δαπανήσει λιγότερα συναλλαγματικά διαθέσιμα και την ίδια στιγμή να μειώνει τα επιτόκια ώστε να μη στραγγίξει την οικονομία;
Δεν είναι, πάντως, αυτός ο κύριος λόγος που ο 59χρονος κ. Τούλιν επέστρεψε από ένα καθεστώς ημι-συνταξιοδότησης. Στις δύο θητείες του, ο κ. Τούλιν ήταν υπεύθυνος για την τραπεζική εποπτεία. Το 2006 παραιτήθηκε, επειδή η διοίκηση της τράπεζας δεν έκανε πράξη τις συστάσεις του σχετικά με μια μεγάλη τράπεζα που την είχε παραπλανήσει, παρουσιάζοντας ψευδώς διογκωμένα τα κεφάλαιά της. Επρόκειτο για την Globex που τελικά δέχθηκε την ενίσχυση της κυβέρνησης. Εν ολίγοις, ο κ. Τούλιν γνωρίζει εκ των έσω το τραπεζικό σύστημα της Ρωσίας, τόσο τους ανθρώπους όσο και το χρηματοπιστωτικό προφίλ των τραπεζών. Ο διορισμός του καταδεικνύει πως η πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας, Ελβίρα Ναμπιουλίνα, και το Κρεμλίνο εκτιμούν ότι το ζήτημα για τη νομισματική πολιτική σήμερα είναι να αποτραπεί μια τραπεζική κρίση.
Το πετρέλαιο
Ο Ερμαν Γκρεφ, επικεφαλής της μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας, Sberbank, εξέφρασε την εκτίμηση πως η τιμή του πετρελαίου στα 45 δολάρια είναι θανατηφόρα για το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ρωσίας.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της τράπεζάς τους, μια τόσο χαμηλή τιμή σε συνδυασμό με τη χαμηλή τιμή του ρουβλίου συνεπάγεται πως το 2015 θα χρειαστούν επιπλέον διαθέσιμα ύψους 3 τρισ. ρουβλίων, ποσό αντίστοιχο των 45,8 δισ. δολαρίων. «Αυτό σημαίνει», ανέφερε ο ίδιος, «ότι η κυβέρνηση θα ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες και θα αυξήσει το μερίδιό της σε αυτές, οι τράπεζες θα αγοράσουν επιχειρήσεις και θα μετατραπούν σε χρηματοπιστωτικούς και βιομηχανικούς ομίλους». Και τότε, επισήμανε ο κ. Γκρεφ, «όλη η οικονομία μας θα είναι το κράτος».
Η εικόνα είναι θλιβερή, αλλά φαίνεται αναπόφευκτη εξέλιξη αν παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα οι τιμές του πετρελαίου. Στην περίπτωση αυτή θα είναι καθήκον της κεντρικής τράπεζας να δει πόσα επιπλέον κεφάλαια θα χρειαστούν οι τράπεζες για να αναπληρώσουν τις ζημίες, είτε αυτές προκύπτουν από τη συναλλαγματική ισοτιμία είτε από την ύφεση.
