Προφανώς ο χώρος της εκπαίδευσης πρέπει να απομακρυνθεί από τους κομματικούς ή άλλους διαγκωνισμούς για την τακτοποίηση ημετέρων και να λειτουργήσει με αποκλειστικό κριτήριο την αντικειμενική αποτίμηση του κοινωνικού αποτελέσματος. Πρέπει με ειλικρίνεια να αποδεχθούμε ότι κάποιες πρωτοβουλίες προηγηθέντων υπουργών Παιδείας ανελήφθησαν όχι μόνον με καλές προθέσεις, αλλά και με γνώση των πραγμάτων, ενώ μετέφεραν καλές και επιτυχημένες πρακτικές από χώρες με υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικό αποτέλεσμα. Από τις δηλώσεις των υπουργών, ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενίσχυση των επαγγελματικών λυκείων και η επαναφορά τους στο προηγούμενο status, για τα οποία ένας ολοκληρωμένος νόμος του 2006, μαζί με την πλήρη τεχνολογική αναβάθμιση των εργαστηρίων τους, δημιούργησε πολύ καλές προοπτικές. Από την άλλη πλευρά, η τοποθέτηση σχετικά με τα ΑΕΙ δημιουργεί πολλά ερωτήματα. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι ο νόμος-πλαίσιο του 2007 δημιουργούσε ήδη τις προϋποθέσεις ώστε ένας εργαζόμενος φοιτητής να λαμβάνει άδεια και να επεκτείνει χρονικά τις σπουδές του, τηρώντας φυσικά ορισμένους κανόνες, δεν είναι ορθολογικό ούτε περιποιεί τιμή στα Πανεπιστήμια το να φιλοξενούν άτομα «υποδυόμενα» τους φοιτητές. Τα Πανεπιστήμια είναι χώροι επιστήμης και έρευνας. Οφείλουν να έχουν στόχους και ιεραρχημένο σύστημα λειτουργίας, διαφορετικά δεν μπορούν να υπηρετήσουν την επιστήμη.
Η επαναφορά της παλαιάς κατάστασης για τον χρόνο φοίτησης, τις εξετάσεις και τους «αιωνίους» όχι μόνον δεν ωφελεί, αλλά δημιουργεί αντικίνητρα ως προς την επίτευξη του βασικού στόχου. Τα πολλά Πανεπιστήμια στη χώρα μας, ο μεγάλος αριθμός αποφοίτων που παρακολουθούν μεταπτυχιακά προγράμματα και εκπονούν διδακτορικά, ενισχύουν σημαντικά τον ανταγωνισμό μεταξύ επιστημόνων και αφήνουν πίσω τους αιώνιους φοιτητές χωρίς ελπίδα, για ένα μέλλον συνδεδεμένο μ’ αυτό που ήθελαν αρχικά να σπουδάσουν. Επιπλέον, ο αριθμός των «αιωνίων» επηρεάζει αρνητικά την αξιολόγηση και τους δείκτες που αφορούν στα ανώτατα ιδρύματα. Ο νόμος του 2005 για την αξιολόγηση και την ποιότητα στην εκπαίδευση με την εφαρμογή του δημιούργησε όλες τις προϋποθέσεις για την άνοδο των ελληνικών ιδρυμάτων στον πίνακα κατάταξης ποιότητας. Θα ήταν κρίμα να γυρίσουμε στο παρελθόν. Ενα άλλο σημείο που δεν αναλύθηκε είναι το «νέο σύστημα εισαγωγής στα ΑΕΙ» με την προοπτική της ελεύθερης πρόσβασης. Ελεύθερη πρόσβαση χωρίς κριτήρια δεν υπάρχει σε κανένα σοβαρό εκπαιδευτικό ίδρυμα στον κόσμο. Η αυστηρότητα, βεβαίως, των κριτηρίων ποικίλλει. Ωστόσο, θα πρέπει να κατανοηθεί ότι η ποιότητα των φοιτητών συνδέεται άμεσα με τη διαχρονική ποιότητα και το επίπεδο του συνόλου της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Είναι θετικό ότι η κυβέρνηση προτίθεται να κάνει εκτεταμένο διάλογο με όλες τις πλευρές, γεγονός που θα επιτρέψει, ελπίζω, μια ψύχραιμη και αντικειμενική εκτίμηση προ της λήψεως αποφάσεων.
*Πρώην υπουργός Παιδείας