Αγώνα δρόμου για έναν έντιμο συμβιβασμό που εάν δεν ολοκληρωθεί, θα έχει τουλάχιστον «θεμελιωθεί» στο αυριανό Eurogroup, διεξάγει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας, έπειτα από μια εβδομάδα μεγάλων εντάσεων και διακυμάνσεων στις σχέσεις με τους εταίρους. Οι χαμηλές προσδοκίες επιβεβαιώνονται από το γεγονός ότι στο παρασκήνιο ήδη συζητείται το ενδεχόμενο ενός νέου έκτακτου Eurogroup στα τέλη της επόμενης εβδομάδας, υπό την προϋπόθεση ότι θα σημειωθεί πρόοδος στο μεσοδιάστημα και η Αθήνα θα παρουσιάσει πειστικές προτάσεις στην αυριανή συνεδρίαση.
Στον απόηχο του σκηνικού ρήξης το βράδυ της Τετάρτης, όταν η Αθήνα έθεσε «βέτο» στο κοινό ανακοινωθέν που σηματοδοτούσε αποδοχή και ολοκλήρωση του υφιστάμενου προγράμματος, πλέον όλοι οι δίαυλοι σε πολιτικό και τεχνικό επίπεδο έχουν ανοίξει. Ομως, η τελική συμφωνία και το περιεχόμενο των πολιτικών που θα συνδιαμορφωθούν προκειμένου η Ελλάδα να συνεχίσει να έχει χρηματικές ροές, παραμένουν στον «αέρα».
Επί της ουσίας, η Αθήνα παραμένει ενώπιος ενωπίω με μια διπλή διαπραγμάτευση:
– Για τη συμφωνία επί του πολιτικού πλαισίου μέσω του οποίου θα τροποποιηθεί, αλλά και θα παραταθεί το υφιστάμενο πρόγραμμα.
– Για τα μέτρα και τις πολιτικές του επόμενου εξαμήνου, και για τους δημοσιονομικούς στόχους του 2015.
Σε πολιτικό επίπεδο, η ελληνική πλευρά διεκδικεί ρητή αναφορά ότι το υφιστάμενο πρόγραμμα, που λήγει στις 28 Φεβρουαρίου, δεν «παρατείνεται» απλώς, αλλά και «τροποποιείται». Σύμφωνα με πληροφορίες, σχετική διατύπωση υπήρξε σε ένα από τα προσχέδια του κειμένου συμπερασμάτων στο Eurogroup της περασμένης Τετάρτης. Απαλείφθηκε με την επιμονή του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, και στους κ. Γ. Δραγασάκη και Γ. Βαρουφάκη προτάθηκε εναλλακτική «φόρμουλα» που έκανε λόγο απλώς για «παράταση» του προγράμματος, με την προσθήκη ότι «θα ληφθούν υπόψη και τα σχέδια της νέας κυβέρνησης». Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, στόχος της Αθήνας είναι να είναι σαφής η τροποποίηση του προγράμματος, αλλά και ρητή αναφορά στην ανάγκη αντιμετώπισης των συνεπειών της κρίσης στους ασθενέστερους, ώστε να ανοίξει ο δρόμος να χρηματοδοτηθούν από κοινοτικά ταμεία τα εν λόγω μέτρα.
Η διατύπωση του κειμένου συμπερασμάτων είναι κρίσιμη σε επίπεδο πολιτικού συμβολισμού για την κυβέρνηση, καθώς ήδη έχει βγάλει από την «ατζέντα» την -επίσης «τοξική»- παράμετρο της τρόικας, τουλάχιστον με τον τρόπο που λειτουργούσε έως τώρα. Επίσης, πρόθεση της Αθήνας είναι το κέντρο βάρους των ελέγχων να μεταφερθεί στην Κομισιόν που θα είναι ο βασικός συνομιλητής της κυβέρνησης, με τους εκπροσώπους της ΕΚΤ και το ΔΝΤ να εμφανίζονται στο προσκήνιο μόνο όποτε καθίσταται αναγκαίο. Μόλις σχηματοποιηθεί πλήρως η φόρμουλα για την «επόμενη ημέρα» της Ελλάδας στην Ευρωζώνη επιδιώκεται να διαμορφωθεί ένα δίπολο όπου «οι πολιτικοί θα συνομιλούν με τους πολιτικούς και οι τεχνοκράτες με τεχνοκράτες».
Ομως, αυτό είναι μόνο το ένα σκέλος των εκκρεμοτήτων μέχρι την επίτευξη συμφωνίας. Το δεύτερο σχετίζεται με τις τεχνικές διαπραγματεύσεις που άρχισαν την Παρασκευή στις Βρυξέλλες μεταξύ της ελληνικής αντιπροσωπείας και των εκπροσώπων της Κομισιόν, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Η κυβέρνηση έχει προσέλθει στη συζήτηση διατεθειμένη για συγκεκριμένους συμβιβασμούς, αλλά και με τις δικές της διεκδικήσεις. Τα τρία μεγάλα βήματα από ελληνικής πλευράς είναι η παραδοχή ότι δεν θα ανατραπεί ο μεγάλος όγκος των συμφωνηθέντων τα προηγούμενα χρόνια, η δέσμευση για πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 1,5% κατ’ ελάχιστον και η συνέχιση της αξιοποίησης της κρατικής περιουσίας, όχι με τη μορφή των «καθαρών» αποκρατικοποιήσεων, αλλά μέσω σχημάτων με συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα.
Στον αντίποδα, η κυβέρνηση διεκδικεί: Πρώτον, το πράσινο φως για να υλοποιηθούν τα μέτρα ανάσχεσης της «ανθρωπιστικής κρίσης», όπως περιγράφεται από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, να μην ενταχθούν στα προαπαιτούμενα του επόμενου εξαμήνου μέτρα που προβλέπονταν στο τελευταίο Μνημόνιο, όπως η επανεξέταση του ασφαλιστικού και των εργασιακών σχέσεων. Τρίτον, να συμφωνηθεί η αλλαγή του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος από το 3 στο 1,5%. Η τελευταία αυτή παράμετρος είναι από τις πλέον κρίσιμες, γιατί με βάση την τελική παραδοχή για το προβλεπόμενο πλεόνασμα θα καταρτιστεί ο προϋπολογισμός του 2015, όμως συμφωνία των εταίρων στη συγκεκριμένη κατεύθυνση είναι δύσκολη πριν από τον Αύγουστο, όταν θα συζητηθεί η επόμενη φάση των σχέσεων με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ, και το ζήτημα του χρέους.
Για την τελική έκβαση της σύνθετης διαπραγμάτευσης καθοριστικός θα είναι ο ρόλος του Βερολίνου και προσωπικά της κ. Αγκελα Μέρκελ. Οι βασικοί συσχετισμοί έχουν ήδη διαφανεί από το δραματικό διήμερο στις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με πληροφορίες, «πιεστικά» προς την Αθήνα λειτουργεί στο παρασκήνιο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς ο επικεφαλής της κ. Μ. Ντράγκι κρατάει τα κλειδιά της ρευστότητας στην ελληνική οικονομία. Αντιθέτως, εποικοδομητικά στην κατεύθυνση της εξεύρεσης κοινά αποδεκτής λύσης λειτουργούν η διευθύντρια του ΔΝΤ κ. Κριστίν Λαγκάρντ και από την Κομισιόν, ο πρόεδρος κ. Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ και ο κ. Π. Μοσκοβισί. Η Ουάσιγκτον, που επίσης επιθυμεί την ταχεία εξεύρεση λύσης, παρενέβη προς τον κ. Τσίπρα μέσω του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Τζακ Λιου, ο οποίος «προέτρεψε όλα τα μέρη να αφήσουν στην άκρη τις ρητορείες και να επικεντρωθούν στο να βρουν με πραγματισμό μία δίοδο για το μέλλον», ενώ χαρακτήρισε το Eurogroup της Δευτέρας «σημαντική ευκαιρία» για συγκεκριμένη πρόοδο.
Η κατάληξη της διαπραγμάτευσης είναι το πρώτο μεγάλο στοίχημα για τον κ. Αλ. Τσίπρα. Το δεύτερο είναι η απορρόφηση των συμφωνηθέντων στο εσωτερικό της χώρας, καθώς οι προσδοκίες έχουν αυξηθεί. Τα δύο «μέτωπα» που μπορεί να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση είναι η Αριστερή Πλατφόρμα και ο κυβερνητικός εταίρος, οι ΑΝΕΛ. Πάντως, το πιθανότερο είναι τυχόν αντιδράσεις να μην εκδηλωθούν άμεσα, αλλά όταν η κυβέρνηση θα πρέπει να συγκεκριμενοποιήσει, σε συνεννόηση με τους εκπροσώπους των δανειστών, τις μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα που θα πρέπει να υλοποιηθούν μέσα στο επόμενο εξάμηνο.
