Στα 83 του, ο πρώην πρόεδρος της Γαλλίας Ζακ Σιράκ ζει ξανά στιγμές δόξας, με τη δημοτικότητά του να καταγράφει ποσοστό ρεκόρ που αγγίζει το 80%. Παρά τη διακριτική του παρουσία λόγω της κατάστασης της υγείας του (υπέστη εγκεφαλικό το 2005), αλλά κυρίως την πρωτοφανή -για αρχηγό γαλλικού κράτους- καταδίκη του το 2011 (σε 2 χρόνια φυλάκισης με αναστολή) για υπεξαίρεση δημόσιου χρήματος επί δημαρχίας του στο Παρίσι, ο «Ζακό», 20 χρόνια από την εκλογή του στην προεδρία της Γαλλικής ∆ημοκρατίας (1995) και 50 χρόνια από την πρώτη του εκλογική νίκη, γίνεται αποδέκτης μιας αναπάντεχης έκρηξης λατρείας.
Η «Chiracοmania» έχει κατακλύσει βιβλιοπωλεία, τηλεόραση και Διαδίκτυο. Νέες βιογραφίες, ντοκιμαντέρ, ιστοσελίδες και blogs είναι αφιερωμένα στον Monsieur Le Président, ενώ T-shirts και τσάντες με την εικόνα του γίνονται ανάρπαστα. Tο αυτόγραφό του, μάλιστα, πωλείται στο Ιντερνετ σε τιμή ρεκόρ (200 ευρώ), ξεπερνώντας σε αξία εκείνα του Σαρκοζί (80 ευρώ) και του Ολάντ (70 ευρώ) μαζί (!).
Μέσα σε αυτό το κλίμα, ένα βιβλίο με τίτλο «Les Chirac, les Secrets du clan», που κυκλοφόρησε πρόσφατα, απέσπασε το Βραβείο του Πολιτικού Βιβλίου της Χρονιάς για το 2015. Συγγραφέας του η υπεύθυνη του πολιτικού ρεπορτάζ της εφημερίδας Le Mοnde, Béatrice Gurrey, που κάλυψε τη δεύτερη και τελευταία θητεία του ηγέτη της Γαλλίας (2002-2007). Η δημοσιογράφος αποκαλύπτει άγνωστες πτυχές της ισχυρής οικογένειας, που κρατούσε τα ηνία της χώρας επί δεκαετίες. Ο Σιράκ διετέλεσε άλλωστε 18 χρόνια δήμαρχος του Παρισιού, 4 χρόνια πρωθυπουργός και 12 χρόνια πρόεδρος της Γαλλικής ∆ημοκρατίας. «Μια τόσο μεγάλη διάρκεια στην εξουσία είναι πρωτοφανής», μας λέει η Gurrey. «Είναι ένας χαρισματικός πολιτικός που το 2002 κατάφερε να συσπειρώσει το 82% των πολιτών, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Ζαν-Μαρί Λεπέν». Ο Σιράκ, όμως, δεν ήταν μόνος. Υπήρχε η Μπερναντέτ (σύζυγος) και η Κλοντ (κόρη). «Η πολιτική παίχτηκε σε έναν αρκετά στενό κύκλο. Υπήρξε αναμφισβήτητα αντιπαλότητα μεταξύ τους, αλλά ο πρόεδρος γνώριζε καλά πως και οι δύο τού ήταν χρήσιμες και δεν θα τον πρόδιδαν ποτέ».
Η «τελευταία βασίλισσα»
Μητέρα και κόρη δεν ήταν παρατηρητές στο Μέγαρο των Ηλυσίων. Η Μπερναντέτ θεωρεί πως σε εκείνη οφείλεται η καριέρα του συζύγου της, σύμφωνα με τη συγγραφέα. Είναι η μοναδική Πρώτη Κυρία της Γαλλίας που κατέχει αιρετό αξίωμα – εκλέγεται σύμβουλος στην περιφέρεια της Correze.
«Ηταν μια διασημότητα στις εκστρατείες της ∆εξιάς και όλοι οι εκλεγμένοι αξιωματούχοι την ήθελαν στις συνεδριάσεις τους», λέει η Gurrey. «Είναι μια αυταρχική γυναίκα που ήθελε να την υπακούν, όπως οι βασίλισσες… Eνας πρώην υπουργός μού εκμυστηρεύτηκε πως “είναι η κακία προσωποποιημένη”. Οταν έμπαινε σε συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, έκανε επίδειξη ισχύος. Χαιρετούσε έναν στους τρεις. Οπως κάθε βασίλισσα, φοβόταν μήπως χάσει τα προνόμια της Πρώτης Κυρίας. Σε ένα επίσημο δείπνο της γερμανικής πρεσβείας, λίγο πριν από τη λήξη της προεδρίας, η Μπερνί έκανε το γύρο 7 με 8 τραπεζιών των 10 ατόμων για να τους δώσει το νούμερο του τηλεφώνου της. “∆εν θα με ξεχάσετε, έτσι δεν είναι;” τους έλεγε με αγωνία».
Το 2003 η δημοσιογράφος δέχεται μια απρόσμενη επίθεση, την οποία περιγράφει στο βιβλίο της. «Στέκεται μπροστά μου ακίνητη, αισθάνομαι όμως να δονείται από θυμό. Ξαφνικά γυρίζει πίσω το κεφάλι της και μου λέει: «Σας προειδοποιώ, είμαι ένας καρχαρίας!». Λίγα χρόνια αργότερα, της τηλεφωνεί απαιτώντας να μάθει το περιεχόμενο ενός άρθρου της. «Της είπα πως το κείμενό μου είναι ήδη στο τυπογραφείο και η “Αυτής Εξοχότης” με προειδοποίησε: “Μπορώ να τηλεφωνήσω στην εφημερίδα σας, ξέρετε. Είμαι η σύζυγος του πρώην προέδρου της Γαλλίας!”».
«Η σωματοφύλακας» του προέδρου
Ομως η «Μούσα των Ηλυσίων», όπως την αποκαλούν, δεν ήταν άλλη από τη δεύτερη κόρη του Γάλλου ηγέτη. Επικεφαλής της επικοινωνιακής πολιτικής του από τα τέλη της δεκαετίας του ’80, ζούσε με το φόβο ότι ο πατέρας της θα διέπραττε σοβαρό «ατόπημα» αν απηύθυνε το λόγο σε δημοσιογράφο. Η Κλοντ, που παντρεύτηκε για δεύτερη φορά (ο πρώτος της σύζυγος αυτοκτόνησε), το 2011, τον τότε γενικό γραμματέα των Ηλυσίων Frédéric Salat-Baroux, είχε τον πρώτο λόγο σε πολλά θέματα και κυρίως στα πρόσωπα που έπρεπε να συμπεριληφθούν στην καθημερινή ατζέντα του προέδρου. «Δεν κατάφερα ποτέ να τον συναντήσω, αν και ο ίδιος είχε εκφράσει την επιθυμία να με γνωρίσει», λέει η Gurrey «γιατί η κόρη του “φιλτράριζε” όλες του τις συναντήσεις».
Η κρυφή πληγή της οικογένειας Σιράκ
Το 2007, ο Σιράκ αναφέρθηκε δημόσια και για πρώτη φορά «στο «δράμα» της ζωής του, την αρρώστια της πρωτότοκης κόρης του Λοράνς (57 ετών), που πάσχει από νευρική ανορεξία από 15 ετών. Η Λοράνς, που σπούδασε Ιατρική, ζει κατά καιρούς υπό παρακολούθηση σε νοσηλευτικά ιδρύματα. Το 1990, μία από τις πολλές απόπειρες αυτοκτονίας της έγινε είδηση όταν τραυματίστηκε σοβαρά πηδώντας από τον 4ο όροφο ενός κτιρίου στο Παρίσι! Ο Σιράκ αναρωτήθηκε στην αυτοβιογραφία του το 2009: «Μήπως δεν ήμουν αρκετά παρών; Οταν το μάθαμε, έτρωγα κάθε μέρα μαζί της, αλλά ήταν πλέον αργά».
Επικίνδυνες σχέσεις
∆εν υπάρχει ηγέτης της 5ης Γαλλικής ∆ημοκρατίας -εκτός από τον στρατηγό Ντε Γκωλ- που να μην επιβεβαίωσε την περίφημη φράση του Κίσινγκερ «Η εξουσία είναι το υπέρτατο αφροδισιακό». Ο πραγματικός «∆ον Ζουάν των Ηλυσίων», όμως, ήταν σίγουρα ο Ζακ Σιράκ (σε μια αέναη διαμάχη γοητείας με τον Ζισκάρ…), που θα μείνει στην ιστορία με το παρατσούκλι «ο εραστής του πεντάλεπτου, συμπεριλαμβανομένου και του… ντους», σύμφωνα με τα λεγόμενα του σοφέρ του. Μέχρι και η Μπερναντέτ, που έκανε τα στραβά μάτια για να μη χάσει τις τιμές της Πρώτης Κυρίας, δήλωνε με το κυνικό της χιούμορ: «Ο σύζυγός μου ήταν ωραίος άνδρας, τα θηλυκά κάλπαζαν κοντά του!».
Ο Σιράκ ασκούσε μεγάλη γοητεία στις γυναίκες. Από τη μια η αβρότητά του (ήταν μετρ στην τεχνική του χειροφιλήματος) και από την άλλη ο αυθάδης τρόπος που κρατούσε με τα χείλη του το τσιγάρο, του χάρισαν επάξια τον τίτλο του απόλυτου ζεν πρεμιέ της γαλλικής πολιτικής σκηνής. Αν και στο βιβλίο «Sexus Politicus» παρελαύνουν δεκάδες ονόματα γυναικών που φημολογείται ότι «αποπλανήθηκαν» από τον ασυγκράτητο εραστή -όπως η Μαρί-Φρανς Γκαρό, σύμβουλος των Ηλυσίων (1969-1974), η Μισέλ Κοτά, πολιτική συντάκτις τότε του L’Express, αλλά και η Μισέλ Μπαρζάκ, υπουργός Υγείας της κυβέρνησης Σιράκ (1986-1988), μόνο μία παράνομη ιστορία αγάπης κόντεψε να ανατρέψει την πολιτική του σταδιοδρομία σύμφωνα με τον Renaud Revel, συγγραφέα του βιβλίου «Les Amazones de la République». Το 1974, ο νεαρός τότε πρωθυπουργός ερωτεύεται παράφορα τη Ζακλίν Σαμπριντόν, δημοσιογράφο της Le Figaro. Της νοικιάζει διαμέρισμα κοντά στο Ματινιόν, ενώ ερωτικά ραβασάκια πάνε και έρχονται με τον σοφέρ. Και η ώρα για τη μεγάλη δήλωση δεν αργεί. Της ανακοινώνει πως είναι έτοιμος να χωρίσει την Μπερναντέτ. Κυριευμένος από πόθο, θα ξεχάσει τα λόγια του Πομπιντού για τον ιερό και απαραβίαστο κανόνα του φιλόδοξου πολιτικού: «Ποτέ διαζύγιο!». Θα αρχίσει ένας ανελέητος πόλεμος που θα διαρκέσει δύο χρόνια. Η σύζυγος αποφασίζει να αντισταθεί. «Θυμηθείτε», λέει στον άντρα της -στον οποίο απαγορεύει μέχρι σήμερα να μιλούν στον ενικό!- «την ημέρα που ο Ναπολέων εγκατέλειψε τη Ζοζεφίνα, έχασε τα πάντα». Ο Σιράκ υποκύπτει. «∆εν μου επιτρέπουν να σε ξαναδώ…» Ακολουθεί μια τελευταία συνάντηση αποχωρισμού -υπό την επιτήρηση της φρουράς- και μια απόπειρα αυτοκτονίας -όπως φημολογείται- της δημοσιογράφου.
Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα και αφού μια στρατιά γυναικών έχει ήδη… εξουδετερωθεί από την πανίσχυρη Μπερναντέτ, στις 31 Αυγούστου του 1997 -νύχτα του μοιραίου τροχαίου της πριγκίπισσας Νταϊάνα- το Μέγαρο των Ηλυσίων είναι ανάστατο. Στις 3 τα ξημερώματα όλοι ψάχνουν τον πρόεδρο. Η Πρώτη Κυρία της Γαλλίας, θέλοντας να αποφύγει το σκάνδαλο, δεν θα κάνει την καθιερωμένη ερώτηση («Μα επιτέλους, κύριε Laumond, που είναι ο σύζυγός μου;») στον σοφέρ του, που γνωρίζει όλα τα νυχτερινά δρομολόγιά του. Ξέρει πως οι παπαράτσι θα τρέξουν πίσω του. Οι φήμες ήθελαν τότε τον Σιράκ να περνά μια αξέχαστη ιταλική βραδιά στο σπίτι της Κλαούντια Καρντινάλε – φήμες που η Ιταλίδα ντίβα διέψευσε, καταθέτοντας μάλιστα αγωγή στο περιοδικό που αποκάλυψε το υποτιθέμενο ειδύλλιο.
Η κυρία Σιράκ, αν και ενήμερη για τις εξωσυζυγικές του περιπέτειες, αισθάνθηκε πολλές φορές ταπεινωμένη. «Πόσες φορές την είδαν να τρέχει πίσω του ρωτώντας τον με αγωνία “Τελικά, Ζακ, θα δειπνήσετε εδώ το βράδυ;” για να πάρει την απάντησή του με γυρισμένη την πλάτη: “Μπερναντέτ, με εκνευρίζετε!”» αναφέρει η Gurrey. Το 2001 ένιωσε την ανάγκη να μιλήσει χωρίς ενδοιασμούς στο βιβλίο «Conversation», δίνοντας το στίγμα της: «Παραμένω πάντα το σταθερό σημείο».
Η εκδίκηση της Μπερναντέτ
Η Μπερναντέτ αισθάνεται σήμερα πως έχει έρθει η ώρα για τη ρεβάνς. Το αρχικό σχέδιό της όμως, να βάλει τον «τύπο που της κατέστρεψε τη ζωή» σε οίκο ευγηρίας, έπεσε στο κενό, αφού οι εναπομείναντες σύμβουλοι του Σιράκ επαναστάτησαν. «Αν θέλετε να τον σκοτώσετε πιο γρήγορα, αυτό είναι το μόνο που πρέπει να κάνετε», της είπαν. «Το γραφείο του, οι επισκέψεις και τα τηλεφωνήματα τον κρατούν στη ζωή». Η πρόσφατη ένθερμη στήριξή της στον Νικολά Σαρκοζί είναι ένα ακόμη μαχαίρι στην πληγή του άπιστου συζύγου – γνωρίζει πολύ καλά την απέχθειά του προς το πρόσωπό του.
Η Κλοντ έχει πάρει το μέρος του πατέρα της. «Ο Σαρκοζί δεν έδειξε ποτέ την παραμικρή ευγνωμοσύνη στον πατέρα μου και, όταν ήρθε μια μέρα να τον δει, συνοδευόταν από 72 κάμερες»! Ο Σιράκ στην αυτοβιογραφία του αναφέρει την προσβολή που δέχθηκε από τον Σαρκοζί, όταν την ημέρα της εκλογής του ως πρόεδρος το 2007 «ξέχασε» να τον αναφέρει στη νικητήρια ομιλία του.
Οι φιλίες με τους Φρανσουά
Ο Σιράκ δεν κρύβει τη συμπάθειά του για τον σημερινό πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ. Δεν διστάζει μάλιστα να δηλώσει: «Ο Ολάντ; Είναι φίλος μου!» και εκείνος με τη σειρά του εκφράζει συχνά το ενδιαφέρον του: «Είναι καλά; Πείτε του πως είμαι εδώ αν με χρειαστεί». Αλλά και με τον προκάτοχό του Φρανσουά Μιτεράν είχε δημιουργήσει μια σχέση εκτίμησης μετά από τις πολύχρονες συγκρούσεις τους. Στο γραφείο του, άλλωστε, υπάρχει ακόμα η φωτογραφία του Μιτεράν. «Ηταν η μέρα της επετείου της απελευθέρωσης της πόλης. Ο Μιτεράν ζήτησε, πριν βγάλει λόγο, να πάει στο γραφείο του δημάρχου. Ολοι πίστεψαν πως ήθελε να ξεκουραστεί, αφού ήταν ήδη πολύ άρρωστος», αναφέρει ο Ζαν-Λουί Ντεμπρέ, επιστήθιος φίλος του Σιράκ, σε συνέντευξη στο Le Point. «∆εν ήταν όμως αυτό. Κατ’ αρχάς ήθελε να «στήσει» τον Μπαλαντίρ, αλλά κυρίως να δώσει τη στήριξή του στον Σιράκ. «Είναι η σειρά σας», του είπε.
Ακόμη και αν έχουν περάσει 20 χρόνια από την εκλογή του, ακόμη και αν σε εκείνη την πρώτη του ομιλία ο Σαρκοζί τον αγνόησε επιδεικτικά, οι Γάλλοι θυμούνται πια τον «Ζακό» με τρυφερότητα και, όπως γράφει το Le Point, νοσταλγούν τις εποχές εκείνες που η Γαλλία ζούσε τελικά πιο ένδοξες στιγμές από όσο νόμιζαν…
info «Les Chirac, Les Secrets du clan» της Béatrice Gurrey, εκδόσεις Robert Laffont. Βραβείο Πολιτικού Βιβλίου της Χρονιάς για το 2015.
