Aκόμη και με τα απαιτητικά κριτήρια των δυσλειτουργικών ευρωπαϊκών θεσμών είναι εντυπωσιακή η συνεχιζόμενη σύγκρουση ανάμεσα στην Ελλάδα και τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Επί της ουσίας, η απόσταση απόψεων μεταξύ των δύο πλευρών έχει μειωθεί σχεδόν στο μηδέν. Ωστόσο, επικρατεί ένα φαινομενικό χάσμα, αυξάνοντας τους κινδύνους για το ξέσπασμα μιας νέας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Η Ευρωπαϊκή Ενωση διακινδυνεύει το μέλλον της νομισματικής ένωσης όχι λόγω μιας σύγκρουσης αρχών αλλά σημασιολογίας.
Αρχικά, ήταν λάθος της νέας ελληνικής κυβέρνησης να υποσχεθεί εξωπραγματικά πράγματα στους ψηφοφόρους της και κατόπιν να τα παρουσιάσει ως μη διαπραγματεύσιμα στους Ευρωπαίους εταίρους της. Εκτοτε έχει συμβιβαστεί, κυρίως, στο αίτημα για μια διαγραφή του χρέους. Σήμερα επιθυμεί ένα νέο πακέτο οικονομικής βοήθειας με πιο χαλαρούς όρους και έναν προσωρινό διακανονισμό για να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στο υφιστάμενο πρόγραμμα και μια νέα συμφωνία. Είναι μάλιστα διατεθειμένη να αποδεχτεί τον χαρακτηρισμό της «παράτασης» για αυτήν τη συμφωνία-γέφυρα που μέχρι πρότινος ήταν, σχεδόν, απαγορευμένος.
Με τη Γερμανία να επιμένει σχολαστικά στην εφαρμογή του υφιστάμενου προγράμματος, οι Βρυξέλλες έθεσαν ως απαραίτητη προϋπόθεση την ολοκλήρωσή του, ίσως με κάποια ευελιξία, πριν συζητηθεί οποιαδήποτε άλλη συμφωνία.
Ιδού το μείζον ερώτημα. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ μιας παράτασης που λειτουργεί ως γέφυρα για το νέο πρόγραμμα και μιας παράτασης με ευελιξία όσο εκκρεμεί μια συμφωνία για νέο πρόγραμμα; Για τον λογικό παρατηρητή η διαφορά είναι πολύ μικρή για να γίνεται λόγος. Παρ’ όλα αυτά, λόγω αυτής της διαφοράς απειλείται η διάλυση του ευρωσυστήματος.
Η κατάσταση γίνεται όλο και πιο απαράδεκτη, διότι οι λεπτομέρειες μετάβασης από τη μια συμφωνία στην άλλη δεν έχουν μεγάλη σημασία. Κρίσιμο ρόλο παίζουν οι όροι που θα τεθούν σε μια μακροπρόθεσμη συμφωνία – την οποία αρνείται να συζητήσει η Ε.Ε. πριν ολοκληρώσει το υφιστάμενο πρόγραμμα η Ελλάδα.
Η ανάγκη μιας νέας συμφωνίας δεν αμφισβητείται στην ουσία. Το υφιστάμενο πρόγραμμα είναι τόσο αυστηρό που οδηγεί σε δημοσιονομική ασφυξία, φράζοντας την ανάπτυξη της οικονομίας. Κατά συνέπεια, το χρέος της χώρας δεν μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ. Το λάθος αυτό έχει αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και ορισμένων κυβερνήσεων της Ε.Ε.
Η χάραξη νέων όρων δεν θα είναι εύκολη, αλλά είναι αναγκαία η συναίνεση για ένα ηπιότερο πρόγραμμα. Οι Ελληνες πολίτες έχουν ήδη δεχτεί μεγάλο πλήγμα. Η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά το ένα τρίτο σε σχέση με τα υψηλά επίπεδα προ κρίσης και η ανεργία κυμαίνεται στο 25%. Η συμμόρφωση της χώρας με τους όρους του υφιστάμενου προγράμματος είναι εντυπωσιακή αν και δεν ανταποκρίνεται στις αρχικές προσδοκίες.
«Η Ελλάδα έχει βρεθεί από την πιο αδύναμη στην ισχυρότερη κυκλικά προσαρμοσμένη δημοσιονομική θέση εντός Ευρωζώνης μέσα σε μια μόνο τετραετία», ανέφερε το ΔΝΤ σε έκθεση. «Είναι ένα εξαιρετικό επίτευγμα», καταλήγει ο διεθνής οργανισμός.
Εξαιρετικό επίτευγμα μέχρι τελικής πτώσεως. Μια άρνηση στην προσαρμογή του υπάρχοντος προγράμματος θα ανάγκαζε την Ελλάδα να συνεχίσει αυτήν την ασφυκτική δημοσιονομική πολιτική για την επόμενη διετία.
Από την πλευρά της, η Γερμανία απαιτεί να παραιτηθεί η ελληνική κυβέρνηση από όλες τις προεκλογικές υποσχέσεις. Ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, θεωρεί ότι οι Ελληνες θα πρέπει να τιμωρηθούν για την αστοχία στην κρίση τους. Εάν, όμως, ταπεινωθεί η νέα κυβέρνηση στα μάτια των Ελλήνων τότε μπορεί να υπάρξει εναλλακτική πρόταση από την ακροδεξιά πολιτική παράταξη που είναι ακόμη πιο ασύμβατη με τα κριτήρια της Ε.Ε.
