Κάθε χρόνο, την άνοιξη, ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια από όλο τον κόσμο προσκαλούν μαθητές Λυκείου σε μια ημερίδα με σκοπό να γνωρίσουν την πρώτη γραμμή της βασικής έρευνας. Αυτές οι διεθνείς ημερίδες Master Classes δίνουν στους μαθητές την ευκαιρία να γίνουν ερευνητές στον τομέα των στοιχειωδών σωματιδίων για μια μέρα,αναλύοντας πραγματικά δεδομένα από τον Μεγάλο Επιταχυντή Αδρονίων (Large Hadron Collider, LHC) στο CERN. Φέτος, οι ημερίδες αυτές οργανώνονται από τις 24 Φεβρουαρίου ως τις 2 Απριλίου και θα συμμετάσχουν μαθητές από 42 χώρες από όλο τον κόσμο.
Η φυσική των στοιχειωδών σωματιδίων είναι ένας από τους πιο σημαντικούς ανερχόμενους τομείς στην επιστήμη. Η ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs το καλοκαίρι του 2012 οδήγησε σε μια μεγάλη μιντιακή έκρηξη και αντίστοιχο δημόσιο ενδιαφέρον. Οι ημερίδες παρακολουθούν αυτό το ενδιαφέρον και προσφέρουν σε μαθητές την ευκαιρία να ανακαλύψουν τον συγκεκριμένο τομέα της προηγμένης έρευνα. και να ασχοληθούν με πρόσφατα δεδομένα από τα πειράματα στον επιταχυντή LHC. Η βασική ιδέα αυτού του ετήσιου προγράμματος είναι να επιτρέψει σε μαθητές να εργαστούν ως πραγματικοί επιστήμονες. “Οι μαθητές ανακαλύπτουν την πραγματικότητα της επιστήμης δουλεύοντας μαζί με ερευνητές. Στα Διεθνή παίρνουν μια γεύση πώς ακριβώς δουλεύει η μοντέρνα έρευνα στη φυσική”, αναφέρει ο Michael Kobel, καθηγητής στον Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δρέσδης και Γενικός Συντονιστής του Προγράμματος.
Τα τέσσερα πειράματα – ATLAS, CMS, ALICE και LHCb – έχουν προσφέρει δεδομένα για χρήση στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οι μαθητές ελέγχουν τα αποτελέσματα των συγκρούσεων ανάμεσα σε στοιχειώδη σωματίδια που καθοδηγούνται στο 27 χιλιομέτρων επιταχυντή με ταχύτητες κοντά σε αυτήν του φωτός. Ένα μεγάλο φάσμα επεξεργασιών είναι διαθέσιμο. Για παράδειγμα, οι μαθητές ξανα-ανακαλύπτουν το σωματίδιο Ζ ή την δομή του πρωτονίου, ανακατασκευάζουν τα λεγόμενα “παράξενα” σωματίδια και μετράνε τον χρόνο ζωής του σωματιδίου D 0 ή ακόμα κυνηγάνε το σωματίδιο Higgs. Τα πειράματα ATLAS και CMS προσφέρουν πραγματικά υποψήφια για παραγωγή Higgs γεγονότα απ' όπου οι μαθητές θα προσπαθήσουν να ανιχνεύσουν αυτό το πολύ βραχύβιο και φευγαλέο σωματίδιο.
Η Ελλάδα συμμετέχει στα Διεθνή Master Classes με ημερίδες στα Πανεπιστήμια Αθήνας (26 Φεβρουαρίου, 60 μαθητές), Θεσσαλονίκης (4 Μαρτίου, 100 μαθητές) και Κρήτης (14 Μαρτίου, 70 μαθητές), στο ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος (16 Μαρτίου, 40 μαθητές) και στο ΕΜΠ (4 Μαρτίου, 120 μαθητές), το οποίο διοργανώνει και ημερίδα για καθηγητές Μέσης Εκπαίδευσης (21 Μαρτίου, 50 καθηγητές).
Τα Διεθνή Master Classes συντονίζουν το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Δρέσδης και το QuarkNet (ΗΠΑ) σε στενή συνεργασία με τη Διεθνή Ομάδα Εκλαΐκευσης Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων (International Particle Physics Outreach Group, IPPOG). Η IPPOG είναι μια ανεξάρτητη ομάδα από εκλαϊκευτές αντιπροσώπους από χώρες που συμμετέχουν στην έρευνα που γίνεται στο CERN και σε άλλα αντίστοιχα ερευνητικά κέντρα. Ο κύριος σκοπός της ομάδας είναι να κάνει την σωματιδιακή φυσική προσιτή στο ευρύ κοινό. Έλληνας εκπρόσωπος στην IPPOG και συντονιστής των Ελληνικών Master Classes είναι ο Νίκος Τράκας, Θεωρητικός Φυσικός, Καθηγητής στη Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών ΕΜΠ.
Για περισσότερες πληροφορίες:
Η σελίδα των Ελληνικών Master Classes
http://www.physics.ntua.gr/MC_2015