Σε μία προφανή προσπάθεια εκτόνωσης της έντασης στις σχέσεις του με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου που επισκέπτεται την Ουάσιγκτον, ο Μπαράκ Ομπάμα ανέβασε τον πήχυ στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, προκαλώντας την αντίδραση της Τεχεράνης.
Με αποκλειστική συνέντευξή του στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, ο Αμερικανός πρόεδρος ζήτησε από το Ιράν επαληθεύσιμο πάγωμα τουλάχιστον 10 χρόνων, αναφορικά με τις διαδικασίες παραγωγής εμπλουτισμένου ουρανίου, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί τόσο σε ειρηνικές όσο και σε στρατιωτικές εφαρμογές της πυρηνικής ενέργειας.
«Αν, στην πραγματικότητα, το Ιράν συναινέσει στο πάγωμα του πυρηνικού του προγράμματος στα σημερινά του επίπεδα για διψήφιο αριθμό ετών και στην εξουδετέρωση ορισμένων ήδη υπαρχόντων στοιχείων του προγράμματος, κι αν εξασφαλίσουμε τρόπους επιβεβαίωσης αυτών των δεσμεύσεων, τότε δεν θα υπάρχουν άλλα βήματα από την πλευρά μας ώστε να διασφαλίσουμε ότι δεν θα αποκτήσει ποτέ το πυρηνικό όπλο». Η αναφορά σε «άλλα βήματα» παραπέμπει σε τιμωρητικά μέτρα της Ουάσιγκτον, από την επιβολή νέων κυρώσεων μέχρι την ανάληψη στρατιωτικής δράσης.
Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του, ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιδιώξουν να εξασφαλίσουν χρονικό διάστημα ασφαλείας, της τάξης του ενός χρόνου, «ανάμεσα στη στιγμή που θα διαπιστώσουμε ότι κινούνται προς την απόκτηση πυρηνικού όπλου μέχρι τη στιγμή που θα μπορούν να το αποκτήσουν στ’ αλήθεια». Στη διάρκεια αυτού του χρόνου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιήσουν ευρεία γκάμα μέτρων εναντίον του Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της στρατιωτικής δράσης, όπως διευκρίνισε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Η αντίδραση της Τεχεράνης υπήρξε άμεση, αλλά συγκρατημένη. «Είναι σαφές ότι η στάση του κ. Ομπάμα υπαγορεύεται από την επιδίωξή του να κερδίσει την υποστήριξη της κοινής γνώμης και να αντιμετωπίσει την προπαγάνδα του πρωθυπουργού (Νετανιάχου) και άλλων εξτρεμιστών, εχθρών των διαπραγματεύσεων, καταφεύγοντας σε απαράδεκτους και απειλητικούς όρους και διατυπώσεις» δήλωσε χθες ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ. Ο Ιρανός αξιωματούχος διεμήνυσε ότι η χώρα του «δεν πρόκειται να υποκύψει σε υπερβολικές αξιώσεις και παράλογες συμπεριφορές οποιουδήποτε».
Ο κ. Ζαρίφ έκανε αυτές τις δηλώσεις από το Μοντρέ της Ελβετίας, όπου συνεχίστηκαν χθες για δεύτερη κατά σειρά ημέρα οι πυρετώδεις διαπραγματεύσεις μεταξύ των έξι μεγάλων δυνάμεων (ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία) και του Ιράν για το αμφιλεγόμενο πυρηνικό πρόγραμμα. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι παίρνει προσωπικά μέρος στις διαπραγματεύσεις, επιδιώκοντας την υπογραφή συμφωνίας προ της καταληκτικής ημερομηνίας, η οποία έχει προσδιοριστεί στις 31 Μαρτίου.
Με δηλώσεις του από τη γειτονική Γενεύη, όπου πήρε μέρος σε διάσκεψη του ΟΗΕ για τον αφοπλισμό, ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ εκτίμησε ότι οι διαπραγματεύσεις για το ιρανικό πρόγραμμα «προχωρούν καλά», εκφράζοντας αισιοδοξία για την τελική έκβασή τους. «Θα τολμούσα μάλιστα να πω ότι στα δέκα προηγούμενα χρόνια των διαπραγματεύσεων δεν είχαμε καταφέρει να πετύχουμε τόση πρόοδο, όσο αυτή που πραγματοποιήθηκε αυτήν τη χρονιά» προσέθεσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της γερμανικής διπλωματίας.
Μετά το Μοντρέ, ο Τζον Κέρι θα επισκεφθεί, στη διάρκεια της τρέχουσας εβδομάδας, το Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με στόχο να κάμψει τις αντιρρήσεις του βασιλιά Σαλμάν για την πιθανολογούμενη συμφωνία με την Τεχεράνη. Οι Σαουδάραβες ανησυχούν για το ενδεχόμενο ενίσχυσης του σιιτικού Ιράν σε Ιράκ, Λίβανο, Συρία και Υεμένη ύστερα από ενδεχόμενη συμφιλίωσή του με τις ΗΠΑ.
