ΟΣΛΟ. Την ικανότητά του να απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα της Γης χάνει σταδιακά το τροπικό δάσος του Αμαζονίου, σύμφωνα με νέα μελέτη. Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, τα δέντρα του Αμαζονίου πεθαίνουν με αυξανόμενο ρυθμό, στερώντας από τη ζούγκλα τη ζωογόνο απορροφητική της ικανότητα, ως «δεξαμενή» CO2. Παρότι η διαπίστωση της επιστημονικής ομάδας δεν αποτελεί ένδειξη επικείμενης καταστροφής, υπογραμμίζει τις απρόσμενες συνέπειες του φαινομένου του θερμοκηπίου και της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Τα δάση διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας του άνθρακα. Παγκοσμίως, τα δάση απορροφούν 2,4 μετρικούς τόνους διοξειδίου του άνθρακα ετησίως, με το γιγάντιο τροπικό δάσος του Αμαζονίου να ευθύνεται για ποσοστό 25% του όγκου αυτού.
Η κλιματική αλλαγή θα έπρεπε, όμως, να ευνοεί την απορρόφηση μεγαλύτερων ποσοτήτων διοξειδίου από τα δάση, καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες και τα αυξημένα επίπεδα CO2 θα έπρεπε να βοηθούν στην ταχύτερη ανάπτυξη των δέντρων.
Μελέτη των στοιχείων
Σε μία προσπάθεια να δώσει απάντηση στο μυστήριο, ο Ρολ Μπρίνεν, δασολόγος του Πανεπιστημίου του Λιντς της Βρετανίας, ανέλυσε στοιχεία από τμήματα της ζούγκλας του Αμαζονίου, την οποία μοιράζονται οκτώ χώρες της Λατινικής Αμερικής. Τα τμήματα αυτά έτυχαν έρευνας ήδη από το 1983, προσφέροντας στην ομάδα του Μπρίνεν άφθονο υλικό. Οι μελέτες αφορούν τη διάμετρο κορμών και τον υπολογισμό της συνολικής βιομάζας των δέντρων.
Εξετάζοντας στοιχεία έως και το 2011, η επιστημονική ομάδα διαπίστωσε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης των δέντρων παρέμεινε στάσιμος την τελευταία δεκαετία. Την ίδια περίοδο, το ποσοστό δέντρων που πεθαίνουν αυξήθηκε. Το μέσο εκτάριο στον Αμαζόνιο κερδίζει έτσι λιγότερο από ένα τόνο βιομάζας τον χρόνο, ποσοστό μειωμένο κατά 50% σε σχέση με αυτό του 1990.
Το πόρισμα της μελέτης, που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος της επιστημονικής επιθεώρησης Nature, διαψεύδει τις προβλέψεις των κυριότερων προτύπων ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς η αύξηση της θνησιμότητας των δέντρων σημειώθηκε σε «υγιή» χρόνια, πριν δηλαδή τις μεγάλες ξηρασίες του 2005 και του 2010.
Αιτία
Πιθανή αιτία της αυξημένης θνησιμότητας των δέντρων είναι η ενισχυμένη συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στη γήινη ατμόσφαιρα που ευνοεί την ταχύτερη ανάπτυξη, αλλά και την ταχύτερη γήρανση και τον θάνατο των δέντρων. Αυτό συμβαίνει επειδή τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα δέντρα τείνουν να επενδύουν λιγότερη ενέργεια στις φυσικές τους άμυνες κατά των ασθενειών και να παράγουν λιγότερο πυκνό ξύλο. Ο δρ Μπρίνεν επισημαίνει, όμως, ότι ο τρόπος, με τον οποίο η αυξημένη θερμοκρασία και η ξηρασία επηρεάζουν τη υγεία του δάσους δεν έχει αποσαφηνισθεί.
«Η αύξηση της θνησιμότητας των δέντρων μπορεί, εφόσον διατηρηθεί σε βάθος χρόνου, να οδηγήσει σε ανεπανόρθωτη ζημιά, εξαιτίας της δραματικής μείωσης του αριθμού αιωνόβιων δέντρων, που είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα» λέει ο γεωχημικός του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, Στίβεν Γούφσι.
Οι ηγέτες των κρατών της περιοχής, αλλά και της Δύσης, οφείλουν να μελετήσουν προσεκτικά το φαινόμενο και να δώσουν λύσεις στο πρόβλημα των εκπομπών αερίων, που σωρεύουν επιπλέον διοξείδιο στην ατμόσφαιρα.