Προϊόντα μιας όψιμης δημιουργικής άνοιξης, τα γνωστότερα έργα του Τσέχου συνθέτη Λέος Γιάνατσεκ (1854-1928) γράφτηκαν μετά τα πενήντα του χρόνια: η πρώτη παράσταση της όπερας «Η πονηρή αλεπουδίτσα» δόθηκε το 1924, όταν εκείνος ήταν πλέον εβδομήντα ετών.
Η όπερα πραγματεύεται τις περιπέτειες της κατεργάρας Μπιστρόουσκα, της αλεπούς με τα μυτερά αυτάκια, και του Δασοφύλακα, ο οποίος τη συναντά στο δάσος όταν είναι ακόμη αλεπουδάκι, την αιχμαλωτίζει και προσπαθεί να την κάνει οικόσιτη. Εκείνη όμως το σκάει και ζει στο δάσος, περιγελώντας τις αξίες των ανθρώπων. Τελικά ο πραγματευτής Χάραστα τη σκοτώνει και προσφέρει τη γούνα της στη μνηστή του. Ο
Δασοφύλακας στενοχωριέται και αναζητά παρηγοριά στο δάσος, όπου συναντά ένα από τα αλεπουδάκια της Μπιστρόουσκα· συνειδητοποιεί έτσι τον αέναο κύκλο της ζωής, του θανάτου και της ανανέωσης, και τον αποδέχεται με γαλήνη, καθώς και ο δικός του πλέον κύκλος πλησιάζει στο τέλος.
Το δέσιμο του Δασοφύλακα με τη Μπιστρόουσκα είναι ένα από τα βασικά θέματα της όπερας. Και πώς να μην αγαπήσει κανείς αυτή την αλεπού, όταν ο Γιάνατσεκ την έχει ζωντανέψει τόσο υπέροχα. Η επιλογή αυτού του έργου από την Εθνική Λυρική Σκηνή ήταν οπωσδήποτε πολύ ευπρόσδεκτη, καθώς μάλιστα δόθηκε στην πρωτότυπη γλώσσα, με δύο καλές διανομές που παρακολουθήσαμε το Σάββατο και την Κυριακή 28 και 29 Μαρτίου 2015, στο θέατρο Ολύμπια.
Η ιστορική πλέον σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Πάουντνι (αναβίωση Ελέιν Τάιλερ Χολ) παρουσιάστηκε στη Σκωτική Οπερα το 1980· φέτος αναβίωσε και στην Εθνική Οπερα της Ουαλλίας, με την οποία συνεργάζεται ο σκηνοθέτης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σκωτική Οπερα εδρεύει στη Γλασκώβη, αλλά πολλές παραγωγές της μεταφέρονται και σε άλλες πόλεις της χώρας. Το σκηνικό, της Μαρία Μπγέρνσον, η οποία σχεδίασε και τα ενδύματα, είναι το αυθεντικό, που σαν άλλη όπερα της βαλίτσας έχει ταξιδέψει αρκετά.
Βασικό θέμα της συγκεκριμένης όπερας για τον Πάουντνι είναι η αντρική αμηχανία έναντι της επερχόμενης γυναικείας χειραφέτησης, θέμα που έχει τονίσει χωρίς όμως να παραμελεί και τις υπόλοιπες πτυχές του έργου. Το σκηνικό είναι μια μεγάλη μακέτα που θυμίζει εικονογράφηση παιδικού βιβλίου, ενώ η Αλεπού παραπέμπει διακριτικά σε χορεύτρια τσάρλεστον. Σε αντίστοιχο πνεύμα ήταν η δραματουργία, που φρόντιζε πάντοτε να αναδείξει χωρίς υπερβολές το γλυκόπικρο χιούμορ του έργου, άλλοτε φανερό, άλλοτε κρυμμένο, στο κείμενο και στη μουσική.
Η διανομή
Το καλό μουσικό αποτέλεσμα (που μια άλλη ακουστική θα είχε αναδείξει περισσότερο) εγγυήθηκε ο αρχιμουσικός Γιάροσλαφ Κίσλινγκ, που έχει κατατριβεί όσο λίγοι με τις όπερες του Γιάνατσεκ – όπως και ο βοηθός αρχιμουσικός Οντρέι Ολος. Η πολυπληθής διπλή διανομή, δυστυχώς, δεν επιτρέπει τη διεξοδική αναφορά σε κάθε ατομική συμβολή, πρέπει όμως να αναφερθούμε στην εξαιρετική Mίνα Πολυχρόνου στον επώνυμο ρόλο, αλλά και στην Τζίνα Φωτεινοπούλου της κυριακάτικης διανομής.
Καλές και πολύ καλές ερμηνείες είχαμε και στους υπόλοιπους κύριους ρόλους, ομολογούμε όμως ότι συχνά περιμέναμε κάτι περισσότερο από τους πιο μικρούς ρόλους, ανδρών και γυναικών. Ωραιότατη ήταν η εμφάνιση των σπουδαστών της Σχολής Χορού στις καλαίσθητες χορογραφίες του Στιούαρτ Χοπς, ενώ πολύ καλή ήταν και η χορωδία, αλλά και οι μικροί πρωταγωνιστές της παιδικής χορωδίας, τόσο το σύνολο από αλεπουδάκια όσο και οι νεαρότατοι μονωδοί.
