Η ίδρυση του Φαρμακευτικού Αναπτυξιακού Ινστιτούτου Ελλάδος ήλθε να απαντήσει στις πραγματικές ανάγκες της εποχής: στην κατοχύρωση του σύγχρονου ρόλου του φαρμακοποιού, στην προστασία του πολίτη έναντι ισοπεδωτικών πρακτικών, στην εξασφάλιση του κοινωνικού αγαθού του φαρμάκου. Στην Ελλάδα της κρίσης, το λειτούργημα του φαρμακοποιού επλήγη από τη σκληρή πραγματικότητα. Η αλλαγή ενέσκηψε απότομα, όπως οι περισσότερες αλλαγές στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Οταν σε μια αγορά η φαρμακευτική δαπάνη πέφτει από 5,8 δισ. σε 2,2 δισ. (μέσα στο 2014), όταν ο φαρμακοποιός έχει υποστεί μείωση ποσοστού κέρδους, η προσαρμογή είναι βίαιη. Σε αυτές τις συνθήκες βρεθήκαμε σε δυσχερή θέση, διότι από τη μία πλευρά είχαμε να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες του επαγγέλματος και από την άλλη να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες δυσαρεστημένων πολιτών.
Βλέπετε, για εμάς το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό και οι πολίτες πρέπει να έχουν πρόσβαση σε αυτό τη στιγμή που το έχουν ανάγκη. Ανάλογη σημασία είχε κι έχει το δικαίωμα στην εργασία. Αρχικά, για τους συναδέλφους φαρμακοποιούς που λόγω των αντικειμενικών συνθηκών είχαν την ατυχία να χάσουν το φαρμακείο τους. Υστερα, για τους πτυχιούχους φαρμακοποιούς που η κρίση δεν τους δίνει τις ευκαιρίες που είχαμε εμείς πριν από χρόνια. Κατόπιν, για τους υπαλλήλους φαρμακείων που πολλαπλασιάστηκαν το τελευταίο διάστημα (2.000 νέες θέσεις εργασίας τα τελευταία δύο χρόνια, στην Ελλάδα της κρίσης). Τέλος, για όλους εμάς τους φαρμακοποιούς που επιθυμούμε να δουλέψουμε σκληρότερα και να στηρίξουμε και τους συνανθρώπους μας και τις οικογένειές μας, αν και δυστυχώς ζούμε υπό ένα ιδιότυπο καθεστώς εργασιακής ομηρίας, απόρροια του γεγονότος ότι οι φαρμακοποιοί είναι ο μόνος επιστημονικός φορέας που το συνδικαλιστικό του όργανο προσπαθεί να επιβάλει ωράριο στα μέλη του, ενώ όλοι οι άλλοι επιστήμονες Υγείας –ιατροί, οδοντίατροι, φυσικοθεραπευτές, νοσηλευτές– εργάζονται ελεύθερα.
Οι φαρμακοποιοί οφείλουν να είναι ενωμένοι. Δεν έχουν αντιπάλους πολιτικούς. Δεν έχουν αντιπάλους πολιτικές. Οφείλουν να ενώνουν αντί να χωρίζουν. Διότι ασκούμε λειτούργημα. Διότι αφουγκραζόμαστε καθημερινά τις αγωνίες χιλιάδων συμπολιτών μας. Διότι ουσιαστικά λειτουργούμε ως σταθμός πρωτοβάθμιας περίθαλψης.
O ρόλος του σύγχρονου φαρμακοποιού έχει αλλάξει. Τα σύγχρονα φαρμακεία πρέπει να εξυπηρετούν τους Ελληνες πολίτες, αλλά να έχουν στην άκρη του ματιού τους τον τουρίστα ο οποίος επισκέπτεται τη χώρα μας, πρέπει να αποτελούν ελπίδα επιβίωσης για τον υπάλληλο υγείας, πρέπει να λειτουργούν με βάση τις αρχές και τις αξίες της σύγχρονης ελληνικής πολιτείας.
Εξάλλου (βλέπετε αποφάσεις Συμβουλίου της Επικρατείας 1973,1974/ 2013) το διευρυμένο ωράριο «αποβλέπει στην εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος, συνισταμένου στη μέριμνα του κράτους για την υγεία των πολιτών και την ευχερέστερη πρόσβαση του πληθυσμού στα φαρμακεία, προκειμένου να εφοδιάζεται κατά τρόπο ασφαλή με τα αναγκαία φάρμακα. (…) Δεν θίγει το υφιστάμενο ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων, είτε το σύστημα των εφημεριών, αλλά αντιθέτως παρέχει τη δυνατότητα λειτουργίας, κατά τη διάρκεια του ωραρίου των εφημεριών, αριθμού φαρμακείων μεγαλύτερου από τον υποχρεωτικά οριζόμενο».
Το ΣτΕ απάντησε στην ουσία στην αγωνία των φαρμακοποιών και των πολιτών. Διότι όλοι κατανοούμε πλέον ότι ένα φαρμακείο άριστα οργανωμένο διαθέτει και το ανθρώπινο δυναμικό και το εμπόρευμα ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της εποχής. Βλέπετε στην πράξη ο ανταγωνισμός δεν είναι μεταξύ μας, αλλά είναι με τα άλλα κανάλια διανομής, που «θα έτριβαν τα χέρια τους» σε περίπτωση περιορισμού του ωραρίου.
Σήμερα δεν υπάρχουν μικρά ή μεγάλα φαρμακεία. Υπάρχουν φαρμακεία του μόχθου και της προσπάθειας. Υπάρχουν φαρμακοποιοί που υπηρετούν τη δημόσια υγεία. Απ’ άκρη σ’ άκρη της Ελλάδος, έντιμοι άνθρωποι, με σπουδές και με κύρος, βρίσκονται στο πλευρό όλων των κατοίκων και επισκεπτών της χώρας μας προκειμένου να τους βοηθήσουν και να τους εξυπηρετήσουν.
Η πολιτεία εξασφάλισε στην Ελλάδα, με το ιδιόμορφο γεωγραφικό της ανάγλυφο, ότι όλοι οι μόνιμοι κάτοικοι θα έχουν πρόσβαση στο φάρμακο. Επίσης, ότι οι ξένοι επισκέπτες της θα γνωρίζουν ότι στην Ελλάδα τα φαρμακεία έχουν τις ίδιες ώρες λειτουργίας με αυτά στην πατρίδα τους. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι η ελληνική πολιτεία διακρίνει το σωστό από το λάθος και δεν θα πέσει θύμα ψευδεπίγραφων διλημμάτων. Καλώς ή κακώς, δεν υπάρχουν συμφέροντα των πολλών έναντι των συμφερόντων των ολίγων. Υπάρχει ένα μόνο συμφέρον, αυτό του ανθρώπου και της δυνατότητας να βρίσκει το φάρμακό του όποτε το έχει ανάγκη. Και προέχει μόνο ένα δικαίωμα, αυτό της εργασίας.
* Η κ. Μαίρη Λυβίζου είναι φαρμακοποιός, προσωρινή πρόεδρος του Φαρμακευτικού Αναπτυξιακού Ινστιτούτου Ελλάδος (ΦΑΝΙΕ).