«Ευρωπαϊκό ναυάγιο» στη Μεσόγειο. «Ατίμωση για την Ε.Ε. και την κυνική, έως και μακάβρια πολιτική ασύλου». Με αυτούς τους τίτλους υποδέχθηκαν τη νέα τραγωδία, με τους εκατοντάδες αγνοουμένους, στα ανοιχτά της Λιβύης, ευρωπαϊκές εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας, από τη γαλλική Le Figaro και τη βελγική Le Soir μέχρι την αυστριακή Kronen-Zeitung και τη σουηδική Svenska Dagladet. Η εκατόμβη της Κυριακής και τα καινούργια περιστατικά που σημειώθηκαν χθες, από τη Λαμπεντούζα μέχρι τη Ρόδο, ανάγκασαν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και Αρχές να βγουν από τον λήθαργό τους και να αναζητήσουν νέα στρατηγική για το εκρηκτικό μεταναστευτικό πρόβλημα, υπό την πίεση και της διεθνούς κοινότητας.
Οι υπουργοί Εξωτερικών και Εσωτερικών των «28» συναντήθηκαν χθες στο Λουξεμβούργο για να προετοιμάσουν την έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, με αντικείμενο τη μεταναστευτική κρίση, που θα πραγματοποιηθεί μεθαύριο. Προσερχόμενη στη συνεδρίαση, η υπεύθυνη Εξωτερικής Πολιτικής της Ενωσης, Φεντερίκα Μογκερίνι, δήλωσε ότι τα κράτη-μέλη «δεν έχουν πια δικαιολογίες» για επανάπαυση και αδράνεια. Κατά την έναρξη των εργασιών, οι εκπρόσωποι των «28» κράτησαν ενός λεπτού σιγή προς τιμήν των θυμάτων. Μετά το πέρας της συνεδρίασης, ο αρμόδιος επίτροπος Δημ. Αβραμόπουλος ανακοίνωσε ότι η Κομισιόν θα παρουσιάσει σχέδιο 10 σημείων στη μεθαυριανή σύνοδο στις Βρυξέλλες.
Το σχέδιο προβλέπει ενίσχυση των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο, διπλασιασμό της χρηματοδότησης και των διαθέσιμων πλοίων του κοινοτικού προγράμματος «Τρίτων» για την προστασία των συνόρων, επαναπατρισμό μεταναστών και επιχειρήσεις για την καταστροφή των σκαφών που χρησιμοποιούν τα οργανωμένα κυκλώματα παράνομης μεταφοράς μεταναστών. Νωρίτερα, ο Ιταλός πρωθυπουργός Μ. Ρέντσι είχε παραλληλίσει τα εν λόγω κυκλώματα με το δουλεμπόριο που εκτυλισσόταν στα νερά της Μεσογείου προ τριών ή τεσσάρων αιώνων.
Στη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρωθυπουργό της Μάλτας, Τζ. Μουσκάτ, ο Ρέντσι απέρριψε την ιδέα στρατιωτικής επέμβασης της Ε.Ε. για τη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Λιβύη, που μαστίζεται από τον εμφύλιο πόλεμο – ένας από τους παράγοντες που συνέβαλαν καθοριστικά στην απότομη αύξηση των προσφυγικών ροών. «Η υπόθεση της στρατιωτικής επέμβασης στη Λιβύη δεν βρίσκεται πάνω στο τραπέζι», δήλωσε ο Ιταλός πρωθυπουργός. Αφησε όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να πραγματοποιηθούν «περιορισμένες επεμβάσεις για την καταστροφή του εγκληματικού κυκλώματος», αναφερόμενος στους σύγχρονους «δουλεμπόρους». Από την πλευρά του, ο Μουσκάτ ζήτησε να αναλάβει ο ΟΗΕ τη δημιουργία δύναμης η οποία θα πραγματοποιήσει επιχειρήσεις αυτού του είδους στη Λιβύη.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι εταίροι παραμένουν διχασμένοι ως προς την ακολουθητέα στρατηγική για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η Γαλλία επιμένει στην ανάγκη ενίσχυσης των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης και η Σουηδία έχει δηλώσει ότι θα στείλει σκάφη στη Μεσόγειο εάν δεν ληφθούν μέτρα σε κοινοτικό επίπεδο. Σε διαφορετικό μήκος κύματος, ο Γερμανός υπ. Εσωτερικών, Τόμας ντε Μεζιέρ, υποστήριξε πως οι επιχειρήσεις διάσωσης «δεν είναι το μαγικό ραβδί», προσθέτοντας ότι, από μόνη της, η ενίσχυση των επιχειρήσεων «μπορεί να ενθαρρύνει τους εγκληματίες που μεταφέρουν πρόσφυγες να στείλουν ακόμη περισσότερα σκάφη».
Η τραγωδία της Κυριακής «θα έπρεπε να προκαλέσει σοκ στη διεθνή κοινή γνώμη», δήλωσε ο γ.γ. του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, προειδοποιώντας ότι «η Μεσόγειος μετατρέπεται σε θάλασσα αθλιότητας για χιλιάδες μετανάστες». Νωρίτερα, ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, Ζέιντ Ράαντ αλ Χουσεΐν, είχε χαρακτηρίσει τη Μεσόγειο «τεράστιο νεκροταφείο», καλώντας την Ε.Ε. να υιοθετήσει νέα, «λιγότερο σκληρή» στρατηγική.
Αναλυτικά, τα μέτρα που περιλαμβάνει το σχέδιο δράσης και παρουσίασε ο Δ. Αβραμόπουλος είναι τα εξής:
1. Ενίσχυση των κοινών επιχειρήσεων στη Μεσόγειο: "Τρίτων" και "Ποσειδών", με αύξηση των οικονομικών και άλλων πόρων. Επέκταση του επιχειρησιακού χώρου τους, που θα επιτρέπει μεγαλύτερο εύρος παρέμβασης.
2. Κατάληψη και καταστροφή των σκαφών που χρησιμοποιούν οι δουλέμποροι. Τα θετικά αποτελέσματα από την επιχείρηση «Αταλάντα», θα πρέπει να μας εμπνεύσουν για νέες επιχειρήσεις εναντίον των δουλεμπόρων στη Μεσόγειο.
3. Οι ευρωπαϊκοί οργανισμοί Europol, Frontex, EASO και EUROJUST θα συνεδριάζουν σε τακτική βάση και θα συνεργάζονται για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τον εντοπισμό των λαθρεμπόρων, των μεθόδων τους, και την εξακρίβωση των οικονομικών τους πόρων . Η κοινή επιχείρηση JOT MARE αποτελεί παράδειγμα για το πώς μπορούμε να συντονισθούμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να εντοπίσουμε και να καταπολεμήσουμε τις εγκληματικές αυτές οργανώσεις.
4. Επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου στην Ιταλία και στην Ελλάδα υπό την αιγίδα της EASO. Η επεξεργασία τους δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τους δύο μήνες από την ημέρα υποβολή της αίτησης.
5. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη λήψη δακτυλικών αποτυπωμάτων από όλους τους μετανάστες.
6. Εξέταση εναλλακτικών επιλογών για τη δημιουργία μηχανισμού μετεγκατάστασης σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
7. Εφαρμογή διευρυμένου πιλοτικού προγράμματος στην Ε.Ε. για την επανεγκατάσταση μεταναστών σε εθελοντική βάση, προσφέροντας θέσεις για τα άτομα που χρήζουν επείγουσας προστασίας.
8. Δημιουργία νέου προγράμματος για ταχεία επιστροφή των παράνομων μεταναστών που θα συντονίζεται από τον οργανισμό Frontex και από τα κράτη μέλη που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Αυτό σημαίνει περισσότερες πτήσεις για την επιστροφή τους και ενημέρωση των μεταναστών στις χώρες διέλευσης για τα προγράμματα εθελοντικής επιστροφής, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στη μείωση των επικίνδυνων διαδρομών.
9. Συντονισμένη προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Εξωτερικής Δράσης με σκοπό τη συνεργασία με τις χώρες που περιβάλλουν τη Λιβύη. Ενδυνάμωση των σχέσεων με τρίτες χώρες, όπως για παράδειγμα οι πρωτοβουλίες στον Νίγηρα.
10. Τοποθέτηση αξιωματούχων υπεύθυνων για θέματα μετανάστευσης (ILO: Immigration Liaison Officers) σε τρίτες χώρες για τη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τα μεταναστευτικά ρεύματα και την ενίσχυση του ρόλου των ευρωπαϊκών αντιπροσωπειών.