Και οι δύο εκθέσεις αντλούν υλικό από το ανεκτίμητο αρχείο του Fondation Pierre Bergé – Yves Saint Laurent. Η πρώτη, με τίτλο Yves Saint Laurent 1971: Η κολεξιόν του σκανδάλου, παρουσιάζεται στους εκθεσιακούς χώρους του ιδρύματος στο Παρίσι, εστιάζοντας σε μία και μοναδική συλλογή του σχεδιαστή: εκείνη για τη σεζόν Άνοιξη/ Καλοκαίρι 1971, που προκάλεσε όχι απλώς αρνητικές κριτικές, αλλά πραγματική αποδοκιμασία. Η δεύτερη θα ανοίξει τις πύλες της το καλοκαίρι στο Bowes Museum, στη Βόρεια Αγγλία, και ο τίτλος Yves Saint Laurent: Το στυλ είναι αιώνιο παραπέμπει στη θρυλική του φράση: «Η μόδα ξεθωριάζει, το στυλ είναι αιώνιο».
Βραδινό σύνολο υψηλής ραπτικής, φόρος τιμής στον Georges Braque, S/S 1988
Η είσοδος του Yves Saint Laurent στον κόσμο της μόδας υπήρξε εντυπωσιακή. Το 1955, όταν ήταν μόλις 19 ετών, ο Christian Dior θεώρησε το ταλέντο του εξαιρετικό και τον προσέλαβε ως βοηθό σχεδιαστή στον επώνυμο οίκο. Δύο χρόνια μετά, ο αιφνίδιος θάνατος του ιδρυτή έθεσε τον νεαρό «δελφίνο» επικεφαλής και οι κολεξιόν του τον έχρισαν «σωτήρα» της γαλλικής μόδας. Η παύση από τον Dior στάθηκε αφορμή για την ίδρυση του οίκου Yves Saint Laurent και η πρώτη δεκαετία ήταν γεμάτη «σταθμούς» που γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στην ιστορία της μόδας, όπως το σμόκιν και η σειρά prêt-à-porter Saint Laurent rive gauche το 1966, ή το σακάκι σαφάρι και η πρώτη γυναικεία φόρμα το 1967.
Λεπτομέρεια κεντήματος από τη συλλογή S/S 1971
Η αμφισβήτηση ήρθε με την επίδειξη της συλλογής Forties ή Liberation (Δεκαετία του ’40 / Απελευθέρωση), που πραγματοποιήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 1971 στα σαλόνια του οίκου. «Μέρος του κοινού δεν έκρυψε την αποστροφή του και εξέφρασε τη φρίκη του βλέποντας μια συλλογή που θεώρησε απαίσια», λέει ο επιμελητής της σχετικής έκθεσης, Olivier Saillard. «Εκείνο που τους ενόχλησε κατεξοχήν ήταν οι δηλώσεις του σχεδιαστή ότι είχε εμπνευστεί από την κομψότητα των χρόνων του πολέμου και της Κατοχής. Ο Τύπος, που έβλεπε στο πρόσωπό του τον μόνο νόμιμο διάδοχο στη μακρά παράδοση της γαλλικής υψηλής ραπτικής, δεν μπορούσε να του συγχωρέσει τους τετράγωνους ώμους, τις φούστες μέχρι το γόνατο και τα παπούτσια-πλατφόρμες, τα οποία θύμιζαν τα χρόνια στέρησης και περιορισμών που είχαν ζήσει οι περισσότεροι».
Φόρεμα εμπνευσμένο από την Pop Art, συλλογή υψηλής ραπτικής F/W 1966
Όταν ρωτήθηκε σε συνέντευξη πώς εισέπραξε τις αντιδράσεις, ο Saint Laurent είπε: «Νομίζω ακόμα κι η λέξη “σκάνδαλο” είναι επιεικής… Είμαι θλιμμένος και κολακευμένος. Η Ολυμπία του Manet είχε προκαλέσει ανάλογες αντιδράσεις: “Μας κοροϊδεύει…”… “Είναι ντροπή…” Ο κόσμος δεν σοκαρίστηκε τόσο από αυτό που έβλεπε, όσο ηθικά». Και πρόσθεσε: «Δεν με ενδιαφέρει αν τα πλισέ ή τα ντραπέ φορέματά μου θυμίζουν στον καλλιεργημένο κόσμο της μόδας τη δεκαετία του ’40. Το σημαντικό είναι ότι τα νεαρά κορίτσια που ποτέ δεν είχαν δει αυτή τη μόδα θέλουν να τη φορέσουν». Γιατί, όντως, η νέα γενιά φάνηκε να εκτιμά την αισθητική του και υιοθέτησε την τάση ρετρό, έστω κι αν δεν μπορούσε να αγοράσει τις δημιουργίες του.
Μακριά από τον απόηχο του σκανδάλου στο Παρίσι, η αναδρομική έκθεση στην Αγγλία εστιάζει στις επιτυχίες της σαραντάχρονης καριέρας του Saint Laurent, στον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε στον εκσυγχρονισμό της γυναικείας γκαρνταρόμπας και στις επανειλημμένες αναφορές του στην τέχνη, με κολεξιόν αφιερωμένες μεταξύ άλλων στον Mondrian, τον Diaghilev, τον Matisse, τον Picasso. Στο περιβάλλον του Bowes Museum, που χτίστηκε το 19ο αιώνα στα πρότυπα γαλλικού πύργου, για να στεγάσει την ιδιωτική συλλογή του ζεύγους John και Joséphine Bowes, οι δημιουργίες υψηλής ραπτικής θα συνδιαλλαγούν με πολύτιμα εκθέματα, δίνοντας μια πιο σύνθετη διάσταση στην ιστορία της ίδιας της μόδας. Κάτι που ο Saint Laurent μάλλον θα εκτιμούσε, έχοντας υπάρξει φανατικός συλλέκτης ο ίδιος.
PHOTOS : FONDATION PIERRE BERGE – YVES SAINT LAURENT