Στις εκλογές υπάρχει ένας χρυσός κανόνας: άκου αυτά που οι πολιτικοί αποφεύγουν να πουν. Ακολούθησέ τον και θα μείνεις έκπληκτος από την εκκωφαντική σιωπή που επικρατεί εν μέσω αυτής της προεκλογικής εκστρατείας. Για τους δύο βασικούς διεκδικητές της πρωθυπουργίας, τον Ντέιβιντ Κάμερον των Συντηρητικών και τον Εντ Μίλιμπαντ των Εργατικών, υπάρχουν τρία βασικά ερωτήματα. Ακόμη και εάν εκ πρώτης όψεως φαντάζουν ρητορικά, υπαρξιακής φύσεως, οι απαντήσεις που θα δοθούν δεν θα απασχολήσουν μόνο την επόμενη Βουλή, αλλά και πολλές άλλες στο μέλλον.
Τα ερωτήματα μπορούν να συνοψιστούν ως εξής: Πώς θα έπρεπε να ζούμε; Πού θα έπρεπε να ζούμε; Και ποιοι θα έπρεπε να ζουν εδώ;
Αναφορικά με το πρώτο ερώτημα, στην ατζέντα αυτών των εκλογών θα έπρεπε να κυριαρχεί το θέμα της οικονομίας, αντί γι’ αυτό όμως όλοι συζητούν για τα ελλείμματα. Οι κύριοι Κάμερον και Μίλιμπαντ τσακώνονται για το ποιος είναι καταλληλότερος να περικόψει τις κρατικές δαπάνες. Αυτό, όμως, δεν είναι οικονομικά, αλλά λογιστικά, όσο κι αν τα δύο κόμματα προσπαθούν να το παρουσιάσουν ως πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής. Μελετώντας το προεκλογικό πρόγραμμα των Εργατικών, αναφέρεται ως βασική προτεραιότητα η περικοπή του ελλείμματος κάθε χρόνο. Δεδομένου του πόσο λίγοι πολιτικοί συζητούν για την ανάπτυξη, δημιουργείται η εντύπωση ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα μετά τα δύσκολα χρόνια που πέρασε η Βρετανία, και ότι τελικά έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα.
Κοινωνικές κατοικίες
Στο δεύτερο ερώτημα και οι δύο ηγέτες παραδέχονται ότι υπάρχει κρίση στέγης, ωστόσο κανείς δεν έχει να προτείνει μια ρεαλιστική λύση για την αντιμετώπισή του. Οι Εργατικοί υπόσχονται ότι θα χτίζουν 200.000 κατοικίες κάθε χρόνο, χωρίς όμως να συνοδεύεται η δέσμευση με λεπτομέρειες για το πού θα βρεθούν αυτοί οι πόροι και αν θα είναι κοινωνικές ή ιδιωτικές κατοικίες. Αυτό θυμίζει την υπόσχεση που είχε δώσει ο Γκόρντον Μπράουν για την ανέγερση 230.000 κατοικιών, η οποία ουδέποτε πραγματοποιήθηκε. Οι Συντηρητικοί, από την άλλη, απλά προσπαθούν να ιδιωτικοποιήσουν και τις υπάρχουσες κοινωνικές κατοικίες, που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των μη κερδοσκοπικών ενώσεων. Αυτό που και τα δύο προγράμματα, ουσιαστικά, υπαγορεύουν σε κάποιον που ενδιαφέρεται για τη στέγασή του είναι: στριμωχτείτε!
Οι δύο μονομάχοι γνωρίζουμε σε ποιους ψηφοφόρους στοχεύουν: στους συμπιεσμένους από την κρίση μεσαίους οι Εργατικοί και στους «νοικοκύρηδες» οι Συντηρητικοί. Οι πολίτες που δεν περνούν το τεστ είναι όσοι επιβιώνουν με κοινωνικά επιδόματα και οι μετανάστες. Τόσο οι Εργατικοί όσο και οι Συντηρητικοί έκλεισαν το μάτι στην ξενοφοβία, στην προεκλογική τους καμπάνια. Η σημερινή κυβέρνηση συνασπισμού κατήργησε τα περισσότερα κοινωνικά επιδόματα των παραγωγικών ηλικιών. Ατομα με κινητικά προβλήματα, που αντικειμενικά δυσκολεύονται να βγουν στην αγορά εργασίας, βρέθηκαν στη χειρότερη θέση.
Γιατί οι πολιτικοί μας δεν απαντούν σε αυτά τα θεμελιώδη ερωτήματα; Είναι νομίζω αρκετά ευφυείς για να το κάνουν. Αλλά στην πραγματικότητα, οι αρχηγοί βρίσκονται σε διάσταση με τους ψηφοφόρους τους. Τα κομματικά μέλη έχουν μειωθεί δραματικά σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό που αντικατέστησε τη δημοκρατία των μαζών είναι οι μεγάλες χορηγίες και η επαγγελματοποίηση της πολιτικής ελίτ. Οι πολιτικοί δεν κερδίζουν, πλέον, προβληματιζόμενοι για μια δίκαιη ανάπτυξη ή για την εργατική κατοικία, γιατί κάτι τέτοιο θα τους έφερνε σε αντιπαράθεση με τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα και συγκροτήματα της ενημέρωσης.
Αυτός είναι ο ορισμός της κρίσης της δημοκρατίας: Οταν η στενότητα πνεύματος των πολιτικών σημαίνει ότι δεν μπορούν, πλέον, να αντιμετωπίσουν τα σοβαρά κοινωνικά προβλήματα. Αρκεί να κοιτάξετε το προεκλογικό υλικό των κομμάτων, για να διαπιστώσετε σε ποιο σημείο βρισκόμαστε.