Τον προσεχή Οκτώβριο η πρώτη «Not Mum Summit», μια σύνοδος για γυναίκες χωρίς παιδιά, θα πραγματοποιηθεί στο Κλίβελαντ. Οχι τυχαία. Στις ΗΠΑ το 18% των γυναικών φτάνουν στα 45 χωρίς να αποκτήσουν παιδιά, ενώ σε έρευνα του 2012 το 22% των γυναικών ηλικίας 40-44 ετών απάντησαν ότι είναι άτεκνες από επιλογή. Εδώ και λίγες εβδομάδες, ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Selfish, shallow and self-absorbed» («Εγωιστές, ρηχοί και εγωκεντρικοί») ρίχνει νέο λάδι στην αντιπαράθεση που σιγοκαίει ανάμεσα σε γονείς και μη, σχετικά με το αν τελικά προορισμός του ανθρώπου είναι η διαιώνιση του είδους. Στο ανθολόγιο αυτό της Meghan Daum, 16 συγγραφείς εκθέτουν τους λόγους που τους οδήγησαν στην απόφαση να μην τεκνοποιήσουν. Ποιοι είναι αυτοί; Κάποιοι ποτέ δεν ένιωσαν την ανάγκη να αποκτήσουν ένα παιδί ή δεν αισθάνθηκαν ότι μπορούν να επωμιστούν την ευθύνη του ή, επειδή είχαν πάντα άλλες προτεραιότητες, δεν επιθυμούσαν τη δέσμευση και τον περιορισμό της ελευθερίας τους. Κάποιοι, πολύ απλά, θεώρησαν ότι τα γονίδιά τους δεν είναι τόσο… εξαιρετικά για να πρέπει να διαιωνιστούν! Το φαινόμενο δεν περιορίζεται, όμως, στις ΗΠΑ. Το 2006 μεγάλη αναστάτωση προκλήθηκε στη Γερμανία, όταν στοιχεία έδειξαν ότι είναι παγκοσμίως πρώτη σε αριθμό άτεκνων γυναικών (30%). Ενώ στη Βρετανία μία στις πέντε γυναίκες έως 45 ετών δεν έχουν τεκνοποιήσει.
Είναι οι Childfree εγωιστές;
Το δικαίωμα ανδρών και γυναικών να επιλέγουν συνειδητά την αποχή από την τεκνοποίηση, χωρίς να αντιμετωπίζουν κάποιο βιολογικό πρόβλημα, υπερασπίζεται το κίνημα των Childfree που «γεννήθηκε» στην Καλιφόρνια ήδη από τη δεκαετία του 1970 και εξαπλώθηκε σε πολλές χώρες – για να «φουντώσει», όμως, τα τελευταία χρόνια. Στην Αυστραλία, μάλιστα, υπάρχει και σχετικό κόμμα: το Australian Childfree Party. Τα βιβλία «The Childless Revolution» της Madelyn Cain, «Complete without kids» της Dr Ellen Walker, «Two is enough: A Couple’s Guide to Living Childless by Choice» της Laura S. Scott είναι μόνο μερικές από τις «Βίβλους» των απανταχού άτεκνων από επιλογή, οι οποίοι δέχονται επικρίσεις από τους υπερασπιστές του κυρίαρχου προτύπου της ευτυχισμένης οικογένειας.
«Το θέμα “παιδί” δεν με έχει απασχολήσει. Ακούω φίλες μου να λένε ότι έχει χτυπήσει το βιολογικό τους ρολόι, αλλά σ’ εμένα αυτό δεν έχει συμβεί, ίσως γιατί η ζωή μου ήταν και παραμένει πολύ δημιουργική». Η Αγγελική Αντωνίου είναι σκηνοθέτις και μοιράζει τη ζωή της μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας. ∆εν θέλησε ποτέ να γίνει μητέρα ούτε αισθάνθηκε υποχρεωμένη να υπερασπιστεί αυτή την επιλογή της, παρότι έχει δεχτεί πολλές επικρίσεις από φανατικές μαμάδες στον κύκλο της. «Οσες έχουν παιδιά και έχει περιοριστεί η κοινωνική τους ζωή πιέζουν εκείνες που δεν θέλουν να τεκνοποιήσουν, σαν τον… φυλακισμένο που θέλει να βάλει τον ελεύθερο στη “φυλακή”»!
Η συχνότερη κατηγορία που εκτοξεύεται ενάντια σε μια γυναίκα που δηλώνει ότι δεν θέλει να κάνει παιδιά είναι ότι είναι εγωίστρια. Αυτό ακούει, όπως παραδέχτηκε στη συνομιλία μας, από το φιλικό της περιβάλλον και η 44χρονη Αγάθη Σταματοπούλου. «Μου λένε πως είναι λάθος, πως θα το μετανιώσω αργότερα, πως προορισμός του ανθρώπου είναι η οικογένεια. Υπάρχουν και κάποιοι που με ρωτούν: Και ποιος θα σε… γηροκομήσει; Βιώνω δηλαδή έναν ιδιότυπο ρατσισμό, αντιμετωπίζοντας μια μεγάλη γκάμα από συμπεριφορές: από πίεση και οίκτο (“καλό παιδί η Αγάθη, αλλά, η καημένη, έμεινε μόνη της”) μέχρι την κατακραυγή!»
Συχνά οι Childfree χαρακτηρίζονται και μισάνθρωποι. «Εχω εξαιρετική σχέση με τα παιδιά, καθόλου δεν τα μισώ», αντιτείνει η μαροκινής καταγωγής Senna Sekkat, 52 ετών, που ζει στον Καναδά, από όπου μας μίλησε: «Είμαι πολύ τρυφερή μαζί τους, τους αφιερώνω χρόνο. Εχω ανίψια, απολαμβάνω τη συντροφιά τους και είμαι και κάτι σαν σύμβουλός τους, μου έχουν εμπιστοσύνη». Η απόφασή της να μη γίνει μητέρα ήταν ιδιαίτερα τολμηρή για μια γυναίκα προερχόμενη από μια συντηρητική μουσουλμανική κοινωνία και υπήρξαν αντιδράσεις από την οικογένειά της. «Επρόκειτο, όμως, για τη δική μου ζωή. Εκανα αυτό που νόμιζα σωστό».
Σημειωτέον ότι και οι τρεις κυρίες του ρεπορτάζ έχουν συμβιώσει στο παρελθόν με συντρόφους σε ευτυχισμένες σχέσεις και σε γάμο, και ακόμη και τότε επέμειναν με σθένος στην επιλογή τους, ζητώντας να αντιμετωπίζονται ως κάτι περισσότερο από μια αναπαραγωγική μηχανή.