Το Θέατρο της Οδού Κυκλάδων δεν θύμιζε σε τίποτα την εικόνα που έχει εν μέσω παραστάσεων. Τίποτα δεν ήταν στη θέση του. Κομμάτια σκηνικών ήταν στο φουαγιέ, ενώ στο πίσω μέρος του θεάτρου και στη μικρή αυλή ανάμεσα στους ακάλυπτους των πολυκατοικιών, ήταν ατάκτως ερριμμένα μάσκες, απόχες, κούκλες, κοστούμια ολοκληρωμένα ή μισοτελειωμένα.
Η ενδυματολόγος Ιωάννα Τσάμη έβαζε μερικές βελονιές σε κάποια, ενώ η Λουκία Χουλιάρα (υπεύθυνη για τα σκηνικά μαζί με τον Αργύρη Πανταζάρα) κοίταζε τις τελευταίες λεπτομέρειες.
Στη σκηνή του θεάτρου οι ηθοποιοί έκαναν μερικές ασκήσεις προτού ξεκινήσει η πρόβα. Και ήταν το διάστημα που ξέκλεψε ο ηθοποιός Χάρης Φραγκούλης για να μας μιλήσει γι’ αυτή τη νέα του σκηνοθετική προσπάθεια μ’ ένα έργο που παραπέμπει σε Χίτσκοκ ή Ταραντίνο, γραμμένο τον 16ο αιώνα και ο συγγραφέας του παραμένει άγνωστος. «Ο Αρντεν πρέπει να πεθάνει», ένα έργο για τα ανθρώπινα πάθη σε μεταιχμιακά χρόνια, που παρουσιάζεται στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.
Ο Χάρης Φραγκούλης, στα τριάντα του χρόνια, έχει ήδη κάνει διαδρομή στο θέατρο. Εχει δουλέψει με τους σημαντικότερους Ελληνες σκηνοθέτες, έχει τιμηθεί με το βραβείο «Δημήτρης Χορν» και έχει δοκιμάσει τις δυνάμεις του στη σκηνοθεσία και είναι ήδη περιζήτητος σε νέες παραγωγές.
Τι άλλο περιμένει; «Κάπως τα πράγματα φέρνουν το ένα το άλλο. Νομίζω ότι το βραβείο απλώς διευκολύνει, κάτι που είναι άσχετο με το βραβείο. Υπάρχει δηλαδή αυτή η ευκαιρία, επειδή με ζητάνε σε δουλειές, να καταλάβω κάποια πράγματα, να δοκιμάσω. Το αντίθετο είναι το πρόβλημα, κι εκεί θυμώνω, θλίβομαι και στενοχωριέμαι. Γιατί υπάρχουν άνθρωποι στο θέατρο που έχουν μέσα τους πολλά και δεν μπορούν να τα δείξουν και να τα δουν. Γιατί στο θέατρο αποκαλύπτεις κάτι μπροστά στον κόσμο για να το δεις μέσα απ’ τα μάτια τους. Και εξ ου και η σκηνοθεσία…» λέει, προλαβαίνοντας την επόμενη ερώτησή μου: για ποιον λόγο στράφηκε στη σκηνοθεσία;
Και μου απαντάει ότι ήθελε να «εξορύξει» από τον ίδιο και τους συνεργάτες του περισσότερα πράγματα. «Μιλάμε με ανθρώπους, και δεν μιλάμε στους ίδιους, αλλά μιλάμε με την εικόνα που έχουμε εμείς γι’ αυτόν τον άνθρωπο. Ε, αυτό το φαντασιακό θέλει έναν χώρο να εκφραστεί και να υπάρξει. Το φαντασιακό που έχω για τον Γιάννο (Περλέγκα) ή την Ηρώ (Μπέζου) θέλω να το δω να γίνεται πραγματικότητα, οπότε αναλαμβάνω να κάνω αυτή τη σκηνοθεσία. Και μέσα από αυτούς να δω και μένα».
Ενα τέτοιο εγχείρημα ο Χάρης Φραγκούλης το κάνει πιο εύκολα και πιο άνετα, ή μάλλον επιδιώκει να το κάνει, με ανθρώπους που γνωρίζει και αγαπάει. Γι’ αυτό και από νωρίς, από όταν ήταν στη Δραματική Σχολή ακόμα, είχε φτιάξει τη δική του θεατρική ομάδα. Και συνεχίζει να συνεργάζεται, στις δικές του παραγωγές με τον Γιάννο Περλέγκα, τον Αργύρη Πανταζάρα, την Ηρώ Μπέζου, τον Γιάννη Παπαδόπουλο.
Επιδιώκω να τον στριμώξω στο κομμάτι της αγοράς, αλλά ο Χάρης Φραγκούλης ενδιαφέρεται πρωτίστως για τη θεατρική πράξη καθεαυτήν. Γιατί με τους συγκεκριμένους ανθρώπους, σε τι διευκολύνει μια θεατρική ομάδα; «Σχέσεις είναι αυτές. Πώς είσαι παντρεμένος με κάποιον; Τα κίνητρα για μια ομάδα είναι χιλιάδες. Αυτοί οι άνθρωποι, όλοι, δουλεύουν πολύ. Δεν έρχονται στην ομάδα επειδή δεν μπορούν να κινηθούν μόνοι τους στο θεατρικό γίγνεσθαι. Ισα ίσα που έχουν κάνει όλοι τη δική τους διαδρομή, έχουν προτάσεις, συνεργασίες.
Το δικό μου κίνητρο έχει να κάνει με τα δικά μου πολύ συγκεκριμένα συναισθήματα. Είναι ερωτικής φύσης αυτή η διαδικασία. Θέλω, δηλαδή, να πάρω κάτι από αυτούς. Δεν είμαι ένας σκηνοθέτης με μέθοδο. Αν μου έλεγαν “έλα σκηνοθέτησε μια παράσταση” δεν θα πήγαινα.
Γιατί δεν ξέρω πώς να το κάνω. Χθες, για παράδειγμα, κάναμε μακιγιάζ. Και με ρώτησαν πώς θα είναι τα μάτια του Θάνου Τοκάκη; Και είπα ότι θα έχει βλεφαρίδες και από κάτω, γιατί τον βλέπω με μεγάλα παιδικά μάτια. Ετσι βλέπω τον Θάνο, όμως. Δεν ξέρω πώς πρέπει να είναι το μακιγιάζ».
Μήπως η διαδικασία που ακολουθεί μπορεί ως αποτέλεσμα να αφορά μικρό κοινό; «Το θέμα είναι να καταλαβαίνεις περί τίνος πρόκειται. Εκανα μια παράσταση πέρυσι, ξέροντας ότι αυτό ήταν δύσκολο να επικοινωνηθεί. Το θέμα είναι πόσο θυσιάζεις και τι: ότι αν δεν δεις τη δουλειά σου, αν δεν ξαναβυθιστείς στο μηδέν, αν δεν ετεροπροσδιορίζεσαι, αν θέλεις να συντηρήσεις μια επιτυχία, αν δεν συντηρείς του να είναι ο “κανένας” που βυθίζεται και ξαναβγαίνει και αν δεν δεις τον εαυτό σου ως work in progress, τότε την πάτησες.
Πρέπει να κάνεις αυτό που σου χρειάζεται για να φτάσεις κάπου, ακόμα κι αν περάσεις από πράγματα που δεν θα επικοινωνηθούν. Επρεπε να κάνω το περυσινό για να κάνω τον “Αρντεν” φέτος. Οχι το συγκεκριμένο, ήξερα ότι ήθελα να κάνω ένα ελισαβετιανό έργο».
Οι παιδικοί φίλοι
Ο Χάρης Φραγκούλης δεν πειραματίζεται με όλους αυτούς τους ανθρώπους μόνο στο θέατρο. Είναι όλοι φίλοι και στη ζωή, δοκιμάζουν μαζί. Και μου λέει ότι έχει και τους παιδικούς του φίλους, 3-4, που δεν έχουν αλλάξει από το σχολείο. Μεταφέρει τα χαρακτηριστικά των παιδικών του φίλων στους φίλους του θεάτρου; «Ναι, φυσικά, αλλά δεν ξέρω να σου πω πώς. Νομίζω, π.χ., ότι ο Γιάννος (Περλέγκας) θα μπορούσε να είναι ένας παιδικός μου φίλος, που θα μου έδειχνε τα μαθήματα. Λειτουργώ έτσι, είτε με ανθρώπους που ξέρω είτε με ανθρώπους που θα δω και θα πω ότι αυτός ταιριάζει αυτομάτως στον τάδε ρόλο, ανάλογα με κάποιο χαρακτηριστικό του. Θα πάω πάντα με την ψυχή του, δηλαδή. Πάντως σίγουρα δεν λειτουργώ με οντισιόν. Μπορεί να το έκανα για να γελάσουμε. Μου φαίνεται αστεία διαδικασία. Θεωρώ ότι μπορείς να κάνεις εξαιρετικό καστ χωρίς οντισιόν. Βέβαια, αν έρθει ο Μπομπ Γουίλσον, φυσικά θα κάνει οντισιόν, αλλά να κάνει οντισιόν ο Χάρης Φραγκούλης; Μου φαίνεται γελοίο».
Η παράσταση «Ο Αρντεν πρέπει να πεθάνει» παρουσιάζεται από τις 8 ώς τις 12 Ιουνίου, στο Θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Μετάφραση: Νίκος Χατζόπουλος. Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής. Παίζουν: Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Ηρώ Μπέζου, Μαρία Πανουργιά, Γιάννης Παπαδόπουλος, Γιάννος Περλέγκας, Θάνος Τοκάκης, Νικόλας Χανακούλας.