Πολλές αλλαγές, πολύ γρήγορα, χωρίς χρήματα. Σε αυτή τη φράση συνοψίζεται η κριτική των δήμων που αφορά στη νέα νομοθεσία για τη διαχείριση των απορριμμάτων που προωθεί το υπουργείο Περιβάλλοντος.
Με τις νέες ρυθμίσεις οι δήμοι καλούνται να σηκώσουν το βάρος όχι μόνον της αποκομιδής –όπως κατά βάση συνέβαινε έως τώρα– αλλά και της διαχείρισης των απορριμμάτων τους. Παράλληλα, εκφράζονται σοβαροί φόβοι για καθυστερήσεις που θα οδηγήσουν στην ακύρωση της κοινοτικής χρηματοδότησης όσον αφορά στα έργα για τη διαχείριση των απορριμμάτων σε όλη τη χώρα.
Το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων (ΕΣΔΑ) που δόθηκε προ ημερών σε διαβούλευση από το υπουργείο Περιβάλλοντος φέρνει σημαντικές ανατροπές, στον τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων στη χώρα μας. Οσα έργα ΣΔΙΤ δεν έχουν υπογραφεί θα ακυρωθούν, ενώ η κατεύθυνση που δίνει η πολιτεία είναι η ενίσχυση της ανακύκλωσης και της μείωσης των παραγόμενων απορριμμάτων. Το ζητούμενο, βεβαίως, είναι πόσο χρόνο και χρήμα θα χρειαστεί το σχέδιο αυτό για να περάσει στην υλοποίηση και τι πρόκειται να συμβεί στο ενδιάμεσο.
Η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για τα απορρίμματα βρισκόταν σε εξέλιξη από το 2012, ωστόσο το σχέδιο αναπροσαρμόστηκε μετά τις εκλογές στις νέες κατευθύνσεις που έδωσε το υπουργείο. Να σημειωθεί ότι το σχέδιο και η στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που το συνοδεύει πρέπει να είναι έτοιμα πριν από το τέλος του έτους, καθώς από αυτό κρίνεται αν θα μπορούν να ενταχθούν έργα διαχείρισης απορριμμάτων στο νέο ΕΣΠΑ.
Το νέο Εθνικό Σχέδιο προβλέπει:
1. Χωριστή συλλογή αποβλήτων τουλάχιστον για το γυαλί, το χαρτί, το μέταλλο και το πλαστικό, καθώς και των βιοαποδομήσιμων.
2. Εκπόνηση από τους δήμους πλαισίων τοπικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων, που θα περιλαμβάνουν νέο δίκτυο Πράσινων Σημείων και κέντρα εκπαίδευσης για τη διαλογή στην πηγή.
3. Αναθεώρηση της λειτουργίας των συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης (λ.χ. συσκευασιών, μπαταριών, ελαστικών).
4. Αναστολή όσων ΣΔΙΤ δεν έχουν υπογραφεί μέχρι την κύρωση του εθνικού σχεδίου. Οπως αποκάλυψε προχθές η «Κ», η Δυτική Μακεδονία θα είναι μάλλον η μόνη που θα προχωρήσει κανονικά, υπογράφοντας
σύμβαση την επόμενη εβδομάδα.
Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφής η νομική ισχύς του Εθνικού Σχεδίου και με ποιον τρόπο/μέσο θα ακυρωθούν τα ΣΔΙΤ. Επίσης, ως προς την κοινωνία ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης που το σχέδιο οραματίζεται, το ερώτημα είναι πώς θα γίνει πραγματικότητα, σε πόσα χρόνια και πώς θα διαχειριστεί η πολιτεία το ενδιάμεσο διάστημα, ιδίως στις περιοχές που αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα.
«Είναι κατανοητό ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να εφαρμόσει το πρόγραμμά του όσον αφορά στη διαχείριση των απορριμμάτων, ωστόσο η ξαναδιαβούλευση του ΕΣΔΑ δημιουργεί ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο για τη δυνατότητα χρηματοδότησης των έργων που θα επιλεγούν τελικά», τονίζει ο Σταύρος Ιατρού, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής (ΕΔΣΝΑ). Την ίδια στιγμή που τα τοπικά Σχέδια Διαχείρισης των δήμων αναδεικνύονται σε σημαντικό παράγοντα του νέου σχεδιασμού, οι ημερομηνίες δείχνουν ότι όσον αφορά στην Αττική, μπορεί να ολοκληρωθούν μετά την αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού για τη διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων Αττικής (ΠΕΣΔΑ) που θα πρέπει να ολοκληρωθεί έως το τέλος Σεπτεμβρίου. Πάντως, ο κ. Ιατρού τονίζει ότι εκτός από «λαμπρές εξαιρέσεις», οι δήμοι στο σύνολό τους αδιαφορούν για το ζήτημα.
Η εφαρμογή νέων λειτουργιών στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων που πρέπει να επιτευχθεί άμεσα αποτελεί το βασικό πρόβλημα και για τον Ανδρέα Βαρελά, αντιδήμαρχο καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων. «Χαρακτηριστικά προβλέπει ότι από 1ης/1/2016 θα αυξηθεί κατά 35 ευρώ ο τόνος το τέλος ταφής για τα σύμμεικτα. Τώρα πληρώνουμε 45 ευρώ, άρα το κόστος θα φθάσει 80 ευρώ την επόμενη χρονιά, εκτός αν μέσα σε ελάχιστους μήνες βρούμε ένα τρόπο να επεξεργαζόμαστε 150.000 τόνους απορρίμματα, τα μισά από αυτά που παράγει η Αθήνα», τονίζει. Πάντως, ο κ. Βαρελάς καταγράφει στα θετικά του νέου σχεδιασμού το ότι περνάει την αρμοδιότητα και της διαχείρισης στους δήμους, που εισπράττουν τα δημοτικά τέλη αλλά περιορίζονται στην αποκομιδή.