Ηταν 14 Απριλίου του 2014, λίγο μετά τις 8 το πρωί. Στην Καστέλλα έβρεχε, η κίνηση στην περιοχή ήταν μειωμένη. Το υποκατάστημα της Τράπεζας Πειραιώς είχε μόλις ανοίξει, όταν δύο άνδρες, νεαροί σύμφωνα με μαρτυρίες, φορώντας κουκούλες εισήλθαν στην τράπεζα φωνάζοντας στους υπαλλήλους να μείνουν ακίνητοι.
Οπως έγινε αργότερα γνωστό, κατάφεραν να μπουν στο υποκατάστημα ανενόχλητοι παρακολουθώντας τα βήματα του διευθυντή που δεν πρόλαβε να πατήσει το ειδικό κουμπί κινδύνου. Στα χέρια τους κρατούσαν χειροβομβίδα και όπλο. Στα δέκα λεπτά που είχαν να «σκοτώσουν» περιμένοντας να ανοίξουν τα χρηματοκιβώτια (έχουν χρονοκαθυστέρηση για λόγους ασφαλείας), απευθύνθηκαν στις γυναίκες υπαλλήλους: «Εχετε παιδιά;», τις ρώτησαν. «Ναι», απάντησαν εκείνες. «Μην ανησυχείτε, θα ζήσετε, αλλά καθήστε καλά», είπαν τότε εκείνοι. Υστερα ρώτησαν τους άνδρες. Ενας απάντησε «όχι». «Καλά, θα ζήσεις κι εσύ αν δεν κάνεις καμιά βλακεία», του είπαν. Στο μεταξύ, στην τράπεζα είχαν εισέλθει και οι δύο πρώτοι πελάτες, οι οποίοι επίσης κρατήθηκαν όμηροι από τους ληστές. Οπως όλοι, όμως, αφέθηκαν πολύ σύντομα ελεύθεροι: οι δύο άνδρες αναχώρησαν με 140.000 ευρώ στις τσέπες.
Για τους περισσότερους, αυτή θα ήταν ιστορία να διηγούνται στα παιδιά και τα εγγόνια τους. Για τον κ. Στέλιο Μπενετάτο, πάντως, υπάλληλο του υποκαταστήματος της Καστέλλας και πρόεδρο του Συλλόγου Εργαζομένων Τράπεζας Αγροτικής Πειραιώς, ήταν περίπου business as usual. «Από την αρχή της καριέρας μου έχω ζήσει έξι ληστείες. Η πρώτη ήταν το ’96, η τελευταία, αυτή πέρυσι. Είμαι μάλλον συνηθισμένος», λέει στην «Κ». Τις πέντε πρώτες ληστείες τις βίωσε ενώ εργαζόταν στην Αγροτική Τράπεζα. Οπως λέει, παρά τα ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας, οι ληστείες τραπεζών παραμένουν ακόμη συχνό φαινόμενο. «Απλώς δεν τις μαθαίνετε».
Ψυχολογική υποστήριξη
Ενα μικρό ποσοστό των ληστειών τραπεζών καταλήγει στο ημερήσιο αστυνομικό δελτίο (συνήθως καταγράφονται τα αιματηρά ή γενικά πιο βίαια περιστατικά) και κατ’ επέκταση στα δελτία ειδήσεων. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της αστυνομίας, το 2013 έγιναν 55 ληστείες τραπεζών σε όλη τη χώρα και άλλες 32 το 2014. «Εχω συναδέλφους που έχουν στο “ιστορικό” τους 8 και 9, ακόμα και 12 ληστείες. Είναι κι άλλοι, βέβαια, πιο τυχεροί, που δεν έχουν ζήσει καμία».
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές τράπεζες υλοποιούν σήμερα προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης των εργαζομένων που πέφτουν θύματα ληστειών. «Εχουμε ψυχολογική υποστήριξη τόσο εμείς ως εργαζόμενοι όσο και οι πελάτες που έζησαν μια ληστεία. Οσο να ’ναι είναι τραυματική εμπειρία», συνεχίζει ο ίδιος. Συγκεκριμένα, η Τράπεζα Πειραιώς υλοποιεί μεταξύ άλλων «πρόγραμμα διαχείρισης τραυματικών και κρίσιμων γεγονότων», στο πλαίσιο του οποίου μεταβαίνει στον χώρο εργασίας εξειδικευμένος σύμβουλος για να παρέχει υποστήριξη και καθοδήγηση για να αποφορτίσει τα συμπτώματα του στρες, που ενδεχομένως εμφανίζουν οι εργαζόμενοι αλλά και οι πελάτες που βίωσαν το περιστατικό. «Είναι προς το συμφέρον της τράπεζας να μην είναι ασταθείς οι υπάλληλοι».
Σε διαρκή επιφυλακή
Οι υπάλληλοι τραπέζης έχουν συχνά άγχος μην τύχουν σε ληστεία, πόσο μάλλον όσοι έχουν ζήσει ήδη ανάλογο περιστατικό. «Κοιτάς την πόρτα συνεχώς, ιδίως αν κάποιος δεν σου καλοφαίνεται. Εγώ είχα την ευθύνη του ελέγχου της πόρτας, να την μπλοκάρω σε μια τέτοια περίπτωση. Πολύ συχνά σκεφτόμουν, για παράδειγμα, αν αυτός με τα γυαλιά είναι νορμάλ ή θα μπει και θα βγάλει όπλο. Είσαι σε διαρκή επιφυλακή, ενώ είναι και μεγάλο το άγχος όταν χρειαστεί να πατήσεις το μπουτόν. Λες να το πατήσω ή να το αφήσω να συμβεί; Πάντα μένουν κουσούρια ύστερα από ένα τέτοιο βίαιο περιστατικό», αναφέρει ο κ. Μπενετάτος.
Λίγοι υπάλληλοι, πάντως, θα δεχθούν να αφηγηθούν την εμπειρία τους, ενώ αρκετοί διστάζουν ακόμη και να καταθέσουν στην αστυνομία ή στο δικαστήριο. «Είναι λογικό, φοβούνται», εξηγεί ο κ. Μπενετάτος. «Οι ληστές είναι εγκληματίες, ακόμα και αν συλληφθούν, έχουν ενδεχομένως συνεργούς έξω. Οι εργαζόμενοι φοβούνται ότι εάν δώσουν στοιχεία, θα τους εντοπίσουν. Μην ξεχνάμε, επίσης, ότι πολλές ληστείες τραπεζών γίνονται από τρομοκράτες».
Πάντως, εκτός από την ψυχολογική υποστήριξη σε τραυματικά γεγονότα, στο πλαίσιο της εταιρικής υπευθυνότητας οι περισσότερες τράπεζες παρέχουν και άλλες υπηρεσίες στους εργαζομένους τους, όπως 24ωρη τηλεφωνική υποστήριξη, συμβουλευτική μέσω συναντήσεων κ.λπ. Τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν αυξηθεί κατακόρυφα οι τραπεζικοί υπάλληλοι που ζητούν ψυχολογική υποστήριξη.
Μολονότι οι τράπεζες διαβεβαιώνουν ότι διαφυλάττονται απαρεγκλίτως τα προσωπικά δεδομένα όσων καταφεύγουν σε αυτές τις υπηρεσίες, οι σύλλογοι εργαζομένων διατηρούν επιφυλάξεις.
