Στη Ρωσία τα επιτόκια είναι υψηλά και ο πληθωρισμός καλπάζει, αλλά ενώ η χώρα διολισθαίνει σε ύφεση, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν αρνείται πως υπάρχει οικονομική κρίση. Οταν, όμως, παρατείνονται οι κυρώσεις που έχει επιβάλει στη Ρωσία η Ε.Ε. και οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν επίμονα χαμηλές, εγχώριοι και ξένοι επιχειρηματίες ανησυχούν για την άρνηση του Ρώσου προέδρου να προχωρήσει σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Στελέχη της κυβέρνησης Πούτιν αναγνωρίζουν πως η οικονομία πρέπει να διαφοροποιηθεί για να μειωθεί η εξάρτησή της από τις εξαγωγές πετρελαίου, που αποτελούν την κύρια πηγή εισόδων της κυβέρνησης. Ο Ρώσος πρόεδρος τάχθηκε, πάντως, υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Σύμφωνα, όμως, με τους ξένους επενδυτές, ο Πούτιν δεν έχει κάνει τίποτε για να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις, όπως παραδέχθηκε προσφάτως στέλεχος του Κρεμλίνου. Την περασμένη εβδομάδα πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη το μεγαλύτερο επιχειρηματικό συνέδριο που διοργανώνεται κάθε χρόνο στη Ρωσία. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που έγινε στο ακροατήριο, το 48,2% των παρευρισκομένων εγχωρίων και ξένων επιχειρηματιών εξέφρασε την εκτίμηση πως δεν θα υπάρξουν μεταρρυθμίσεις διότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση.
Οπως προειδοποίησε ο Αλεξέι Κούντριν, πρώην υπουργός Οικονομικών και μόνιμος σύμμαχος του Πούτιν, «σε ένα χρόνο δεν θα είναι οι μισοί από εμάς, αλλά το 70% που θα πιστεύει πως δεν θα υπάρξουν μεταρρυθμίσεις και το πρόβλημα δεν μπορεί να αναβληθεί άλλο». Σύμφωνα με τον κ. Κούντριν, η Ρωσία πρέπει όχι μόνον να προωθήσει την ανάπτυξη σε τομείς πέραν της ενέργειας και των φυσικών πόρων, αλλά επίσης να περιορίσει τη γραφειοκρατία, να καταστήσει πιο ανεξάρτητο το δικαστικό σύστημα, να αναπτύξει τις υποδομές της χώρας και να βελτιώσει το εκπαιδευτικό σύστημα. Στην ερώτηση πώς θα μπορούσε να υπερβεί η Ρωσία τα οικονομικά της προβλήματα, το 36,8% των συμμετεχόντων εξέφρασε την εκτίμηση πως δεν θα μπορέσει να τα ξεπεράσει και προεξόφλησαν ότι επίκειται μακρά περίοδος στασιμότητας στη χώρα.
Πολλές επιχειρήσεις της Δύσης επέλεξαν να παραμείνουν στη Ρωσία παρά τις κυρώσεις, αλλά έχει υπονομευθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών από τη στιγμή που η Ε.Ε. απαγόρευσε την έκδοση βίζας για Ρώσους αξιωματούχους και «πάγωσε» τα περιουσιακά τους στοιχεία, ενώ αργότερα επέβαλε σκληρότερες κυρώσεις στοχεύοντας τον αμυντικό, τον χρηματοπιστωτικό και τον ενεργειακό τομέα της χώρας. «Για τη Ρωσία έχει σημασία να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη», τονίζει σχετικά ο Ιαν Κόλεμπουρν, διευθύνων σύμβουλος της Deloitte στην Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών, και προσθέτει πως «από επιχειρηματικής οπτικής σκοπιάς εκτιμάμε ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι αναγκαίες για την επιστροφή των επενδυτών στη χώρα».
Στο εσωτερικό της χώρας, κάθε σχόλιο για την κατάσταση της ρωσικής οικονομίας προέρχεται αποκλειστικά από την κυβέρνηση. Αντιδρώντας στην ύφεση που προκάλεσε ο συνδυασμός του φθηνού πετρελαίου με τις κυρώσεις από τη Δύση, ο πρόεδρος Πούτιν μείωσε κατά 10% τις περισσότερες προγραμματισμένες δαπάνες. Δάνεισε, άλλωστε, κεφάλαια σε επιχειρήσεις και τράπεζες για να τις στηρίξει, απαγόρευσε τις εισαγωγές ορισμένων τροφίμων από τη Δύση και κάλεσε τις ρωσικές επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν όσο είναι δυνατόν εγχώρια ανταλλακτικά προκειμένου να τονώσουν την εγχώρια βιομηχανία. Δεδομένου ότι οι Ρώσοι αποφεύγουν να επικρίνουν ανοικτά τον Πούτιν, δεν αναμένεται να σημειωθούν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για την κατάσταση της οικονομίας, αν και ορισμένοι οικονομολόγοι και αντιπολιτευόμενοι πολιτικοί προειδοποιούν για επικείμενα προβλήματα.
Μείωση ξένων επενδύσεων
Υποστηρίζοντας πως οι προεδρικές εκλογές του 2018 πρέπει να επισπευσθούν για να δώσουν στον Πούτιν εντολή για μεταρρυθμίσεις, ο Κούντριν, που παραμένει υποστηρικτής του Πούτιν, παραδέχθηκε σιωπηρά ότι η ύφεση και η έλλειψη μεταρρυθμίσεων μπορεί να αποτελέσει τελικά πρόβλημα για τον Ρώσο πρόεδρο. Ο Γκέρμαν Γκρεφ, επικεφαλής της μεγαλύτερης ρωσικής τράπεζας από πλευράς ενεργητικού, της Sberbank, κατηγόρησε την κυβέρνηση για κακή διαχείριση. «Μιλάμε πάντα για την κατάσταση σαν να ήταν για το παρελθόν, αλλά κανείς δεν διανοείται να συζητήσει γύρω από το μέλλον», δήλωσε μιλώντας στην Αγία Πετρούπολη. Στοιχεία της κεντρικής τράπεζας καταδεικνύουν πως οι άμεσες ξένες επενδύσεις περιορίστηκαν στα 21 δισ. δολάρια το 2014, ποσό μικρότερο από το 1/3 των 69,2 δισ. δολαρίων στα οποία έφθαναν ένα χρόνο νωρίτερα, αλλά και ακόμη λιγότερες από τα 43,2 δισ. δολάρια στα οποία έφθαναν το 2009, τελευταίο έτος που η Ρωσία βρισκόταν σε ύφεση.