Στο άρθρο αυτό πραγματευόμαστε εν συντομία την επόμενη μέρα του ΝΑΙ και του ΟΧΙ, ξεκινώντας με το ΝΑΙ και λαμβάνοντας υπόψη ότι τελικά θα οδηγηθούμε σε δημοψήφισμα, κάτι το οποίο ενδεχομένως να μη συμβεί.
Μετά το ΝΑΙ θα οδηγηθούμε σε πολιτικές εξελίξεις με αλλαγή της πολιτικής ομάδας διαπραγμάτευσης (ίσως και σε εκλογές). Οι εταίροι θα δώσουν παράταση στη συμφωνία και ρευστότητα στις τράπεζες μέσω του ELA (οι περιορισμοί κεφαλαίων θα παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτός αν η ΕΚΤ αποφασίσει την πλήρη κάλυψη των αναγκών των τραπεζών). Τέλος θα βρεθεί συμφωνία στο πλαίσιο του Ευρώ.
Κατόπιν των εξελίξεων αυτών εκφράζουμε την ελπίδα ότι θα σχηματιστεί οικουμενική κυβέρνηση που θα στελεχώνεται σε σημαντικό βαθμό από Ελληνες επιστήμονες/τεχνοκράτες διεθνούς κύρους, αλλά ταυτόχρονα θα έχει την υποστήριξη της μεγαλύτερης μερίδας του πολιτικού κόσμου. Η οποιαδήποτε κυβέρνηση θα κληθεί να εφαρμόσει μια σειρά από διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα έχουν ως στόχο την απελευθέρωση των αγορών, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης, τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και τη βελτίωση του φορολογικού συστήματος. Μόνο με αυτές και άλλες παρόμοιες μεταρρυθμίσεις δεν θα έχουμε ακόμα ένα αποτυχημένο μνημόνιο.
Για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος η κυβέρνηση θα πρέπει άμεσα να πείσει τους πολίτες για τη σημασία των μεταρρυθμίσεων. Είναι ανέφικτες εκ βάθρων μεταρρυθμίσεις δίχως ευρεία κοινωνική συναίνεση. Οι εταίροι οφείλουν να συμβάλλουν αποφασιστικά σε αυτή την κατεύθυνση ώστε να εξομαλυνθεί σταδιακά η κατάσταση στο τραπεζικό σύστημα και στην οικονομία. Αυτή είναι η βέλτιστη λύση για το ελληνικό ζήτημα.
Σε αντίθεση, μετά το ΟΧΙ οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν χωρίς να βγούμε σε πρώτη φάση από το Ευρώ διότι δεν υπάρχει νομική πρόβλεψη για κάτι τέτοιο. Η ρευστότητα προς τις τράπεζες από τον μηχανισμό της ΕΚΤ (ELA) θα παύσει, με αποτέλεσμα οι τράπεζες να παραμείνουν κλειστές για ένα σημαντικό διάστημα (το όριο αναλήψεων θα είναι κάτω του σημερινού).
Το καλό σενάριο σε αυτήν την κατάσταση προβλέπει ότι οι εταίροι θα δώσουν πίστωση χρόνου στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με ορισμένη προθεσμία. Οι τράπεζες και σε αυτήν την περίπτωση παραμένουν κλειστές. Το κακό σενάριο, που αναλύεται εφεξής, προβλέπει ότι οι εταίροι θα ζητήσουν επιστροφή των δανείων του ELA προς τις τράπεζες και το ΔΝΤ επιστροφή των ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Στο χειρότερο αλλά εξαιρετικά πιθανό σενάριο, οι τράπεζες δεν θα μπορούν να αποπληρώσουν με ρευστό και θα τεθούν σε καθεστώς χρεοκοπίας, συρόμενες στην αποπλήρωση των δανείων με τα ίδια στοιχεία ενεργητικού και παθητικού (δάνεια και καταθέσεις). Πρακτικά αυτό σημαίνει κούρεμα καταθέσεων. Η όποια κυβέρνηση θα έχει δύο δρόμους: Είτε να κλείσει μια συμφωνία (μάλλον χειρότερη μια και δεν θα έχει διαπραγματευτική δύναμη) και να επιστρέψει σε μια κατάσταση ΝΑΙ έχοντας χάσει πολύτιμο χρόνο (και να πάει σε εκλογές με διακύβευμα το Ευρώ), είτε να οδηγήσει μονομερώς τη χώρα εκτός Ευρώ. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάδα είναι αυτή που θα ζητήσει την έξοδο από το Ευρώ.
* Ο κ. Μάνθος Ντελής είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής, Πανεπιστημίου Surrey και ο κ. Χρήστος Κουτσαμπέλας καθηγητής στο Κέντρο Οικονομικών Ερευνών, Πανεπιστήμιο Κύπρου.