Σοβαρές γεωπολιτικές επιπτώσεις με εμφανείς συνέπειες για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε και το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να έχει ένα πιθανό Grexit. Ένας συμβιβασμός μεταξύ της Αθήνας και των τριών θεσμών είναι αναγκαίος να επιτευχθεί για γεωστρατηγικούς λόγους, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό έχουν αγνοηθεί μπροστά στα οικονομικά ζητήματα. Μία Ελλάδα έξω από την Ευρωζώνη μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ, που βασίζουν τις αποφάσεις τους στην ομόφωνη συναίνεση όλων των μελών και εργάζονται υπομονετικά για να επιτύχουν συμφωνία σε ένα σημείο τη φορά. Μία δυσαρεστημένη Ελλάδα μπορεί να εμποδίζει τη λήψη αποφάσεων και να προκαλεί μεγάλο εκνευρισμό και σύγχυση για σημαντικά ζητήματα, όπως την επιβολή κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία, με την οποία η ελληνική πλευρά «φλερτάρει» για να ζητήσει οικονομική υποστήριξη.
Η έξοδος της χώρας από την Ευρωζώνη θα δώσει συνέχεια στην κατηφορική πορεία της ελληνικής οικονομίας, γεγονός που θα αφαιρέσει τη δυνατότητα από την Ελλάδα να συμμετέχει σε μεγάλο βαθμό στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και στις ευρωπαϊκές αποστολές, στα προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας, στις διασώσεις προσφύγων και σε πολλές άλλες προσπάθειες. Η πρόσβαση σε πολλές ελληνικές στρατιωτικές βάσεις, όπως της Σούδας στην Κρήτη, που αποτελούν σημαντικές γεωπολιτικές τοποθεσίες, θα επηρεασθεί. Αξίζει, λοιπόν, να θυμηθούμε τη βαρυσήμαντη γεωγραφική θέση της Ελλάδας για το ΝΑΤΟ σε μια περίοδο μεγάλων εντάσεων στην ανατολική Μεσόγειο.
Η διατήρηση μιας απορριπτικής στάσης από την Ευρώπη θα οδηγήσει αναπόφευκτα την ελληνική πλευρά στην αναζήτηση υποστήριξης και συνεργασίας αλλού. Ένας πολύ πιθανός μελλοντικός εταίρος είναι η Ρωσία, καθώς αρκετοί Έλληνες εκφράζουν συμπάθεια προς το επίσης ορθόδοξο έθνος και δεν καταδικάζουν τη δραστηριότητά του στην Ουκρανία. Εστω και μία μικρή οικονομική βοήθεια της Μόσχας προς την Αθήνα θα απομάκρυνε την Ελλάδα από τη δυτική Ευρώπη ακόμη περισσότερο. Η Σερβία μπορεί να παρουσιασθεί ως ένας δεύτερος πιθανός σύμμαχος για την Ελλάδα, λόγω των προβλημάτων του Βελιγραδίου με άλλα βαλκανικά κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Την ίδια στιγμή, μία αποδυναμωμένη συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ θα προκαλέσει καχυποψία και δυσκολίες στη σχέση της με τα γειτονικά κράτη. Η Τουρκία και οι άλλες βαλκανικές χώρες θα φαντάζουν διαφορετικές στα ελληνικά μάτια. Εάν η Αθήνα δεν διαθέτει την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ στο πλευρό της, η θέση της στην επικοινωνία με την Άγκυρα θα είναι λιγότερο ασφαλής.
Θα οδηγήσει ένα Grexit απαραίτητα στην έξοδο της Ελλάδας από την Ε.Ε και το ΝΑΤΟ; Οι πιθανότητες είναι πολύ μικρές, αλλά όχι και ανύπαρκτες. Πιθανότατα θα επικρατήσουν οι πιο ψύχραιμοι, όμως δεν είναι απίθανο η κρίση να βαθύνει και να δημιουργηθεί περισσότερη ένταση ανάμεσα στις δύο πλευρές. Είναι βέβαιον ότι θα ακολουθήσουν στο μέλλον θυελλώδεις καιροί, εκτός αν υπάρξει συμβιβασμός. Οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας δεν πρέπει να προσπεράσουν την ιδιαίτερη σημασία της παρουσίας της χώρας και στους δύο οργανισμούς, και να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις με απόλυτα οικονομικούς όρους, εγκαταλείποντας την απόφαση στους κεντρικούς τραπεζίτες, οι οποίοι δεν πληρώνονται για να έχουν τέτοιου είδους ευαισθησίες. Παράλληλα, η ελληνική πλευρά πρέπει να συλλογισθεί εξίσου τις γεωπολιτικές συνέπειες, πριν λάβει αποφάσεις. Τα κυρίαρχα έθνη παίρνουν κυριαρχικές αποφάσεις για το μέλλον τους, αλλά, ανεξάρτητα από τους όρους που προσφέρονται, μέρος του πακέτου αποτελεί μία κάρτα μέλους διαρκείας για τις ευρωπαϊκές οργανώσεις που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο για τη θέση της Ελλάδας στα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι άλλες επιλογές, η συμμετοχή στην Ευρασιατική Ένωση της Ρωσίας ή απλά η ανεξαρτητοποίηση, δεν είναι καλές. Δεν υπάρχουν εύκολες επιλογές για καμία από τις δύο πλευρές, αλλά υπάρχει ελπίδα για τη διαπραγμάτευση ενός συμβιβασμού.
* Ο κ. James Stavridis είναι πρώην επικεφαλής των συμμαχικών δυνάμεων του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Σήμερα είναι κοσμήτορας του Fletcher School of Law and Diplomacy του Πανεπιστημίου Tufts. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στο Foreign Policy.