Η συμφωνία και το τέλος του διχασμού
Κύριε διευθυντά
Πέντε χρόνια μετά την είσοδο στο Μνημόνιο βιώνουμε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, με μεγάλο τμήμα της κοινωνίας να μένει άνεργο, να φτωχοποιείται και να εξαθλιώνεται. Τα κοινωνικά δικαιώματα συρρικνώθηκαν, ενώ η ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, ιδίως μετά το δημοψήφισμα, διακινδύνευσε. Διχαστήκαμε σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς, αλληλοκατηγορηθήκαμε με βαρύτατους χαρακτηρισμούς, ενώ συχνά απειλήθηκε η κοινωνική συνοχή της χώρας. Αναμφίβολα, βιώνουμε έναν εμφύλιο σπαραγμό ανάλογο του Εμφυλίου. Η πολιτική ηγεσία για λόγους λαϊκισμού συνέβαλε στην όξυνση. Το ευρωπαϊκό κεκτημένο κινδύνευσε, όταν πολιτικοί χαρακτήριζαν τους Ευρωπαίους εταίρους εκβιαστές κτλ. Με το πρόσφατο δημοψήφισμα διχαστήκαμε βαθύτερα σε ευρωπαϊστές και αντιευρωπαϊστές. Θα λήξει ποτέ ο διχασμός; Τώρα είναι η ευκαιρία. Μετά τη σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών, την υπερψήφιση της εξουσιοδότησης από τη συντριπτική πλειοψηφία της Βουλής και την επίτευξη συμφωνίας, είναι εθνικά επιβεβλημένο να αλλάξουμε. Να τερματίσουμε τον διχασμό, να συνειδητοποιήσουμε ότι ανήκουμε στην Ευρώπη και τους κινδύνους που εγκυμονούν έξω από αυτήν, να μην αμφισβητούμε το ευρωπαϊκό κεκτημένο της χώρας, παρά τις όποιες ατέλειες παρουσιάζει αυτό σήμερα, και με ομοψυχία να προχωρήσουμε στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που θα προσελκύσουν παραγωγικές επενδύσεις και θα αλλάξουν το παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Οφείλουμε να τερματίσουμε τον λαϊκισμό και να συνειδητοποιήσουμε ότι το πραγματικό δίλημμα πλέον είναι: «Ευρώ ή ολική καταστροφή».
Αλεξανδρος Κριτσικης – Δικηγόρος, Υπ. Δ.Ν.
Αφηγήματα
Κύριε διευθυντά
Εχει εισβάλει ακάθεκτη στην αργκό των πολιτικών και οικονομικών κειμένων η λέξη «αφήγημα». Λέω λέξη και δεν λέω έννοια, επειδή αυτό ακριβώς είναι ένα ανακύπτον πρόβλημα. Στην κοινωνική μας ζωή κυριαρχεί η μίμηση, ο κομφορμισμός. Κάπου, μάλλον σχετικά πρόσφατα, το «αφήγημα» πρέπει να εμφανίστηκε για πρώτη φορά˙ άρεσε σε κάποιους άλλους. Το επανέλαβαν, έγινε μόδα. «Χρειαζόμαστε νέο αφήγημα» κ.ο.κ. Ενώ «αφήγημα» είναι ακριβώς εκείνο που πρέπει να αποφεύγουμε. Αφήγημα μας προσέφερε και εφαρμόζει επί έξι συναπτούς μήνες η τσιπρο-καμμενιστική κυβέρνησή μας. Αφήγημα καταστροφικό, καταστροφικό σαν τον πόλεμο. «Αφήγημα: η έκθεση ή εξιστόρηση πραγματικών ή φανταστικών γεγονότων σε γραπτό συνήθως λόγο» (Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη). «Αφήγημα: γραπτό έντεχνο κείμενο που εξιστορεί μία κατάσταση ή ένα απλό γεγονός χωρίς να έχει την πλοκή ή την υπόθεση του διηγήματος» (Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Μανόλη Τριαναταφυλλίδη, ΑΠΘ).
Αυτό ακριβώς προσφέρει σ’ εμάς και σε ολόκληρον, δυστυχώς, τον κόσμο η κυβέρνησή μας: Εξιστόρηση (ίσον παραμύθι). Φαντασιώσεις (χωρίς πλοκή και ειρμό). Και από πάνω, σε διάφορες εκδοχές. Εκδοχή ανωτέρας βίας, εκδοχή πραξικοπήματος, εκδοχή εκβιασμού, εκδοχή του τρίτου γύρου (δεν είναι συμφωνία της Βάρκιζας), εκδοχή νοσταλγίας σοβιετικού παραδείσου. Εκδοχή του πρωθυπουργού (αμάρτησα από πατριωτισμό), εκδοχή Λαφαζάνη-Λαπαβίτσα (η χιμαιρική αναζήτηση της μοναξιάς της δραχμής), εκδοχή Βαρουφάκη (δημιουργικές ασάφειες – ΙΟU – σχέδιο Β), εκδοχή Κωνσταντοπούλου (εδώ να δεις! Είπε στις τρεις το πρωί της Τετάρτης 23 Ιουλ.: «…και ως πρόεδρος της Βουλής, δεν θα μπορούσα ποτέ να νομιμοποιήσω διαδικασίες, οι οποίες καθιστούν τη Βουλή διακοσμητική»). Ωστόσο τις νομιμοποίησε. Παραμένει πρόεδρος και μετά τις διαδικασίες που κατεκεραύνωσε. Εικάζω με τη δικαιολογία, πειστική μόνο για την ίδια, ότι δεν ήταν στην προεδρική έδρα κατά τη συζήτηση. Γεγονός είναι ότι η νομιμοποίηση έγινε επί προεδρίας της. Ετσι καταγράφεται ιστορικά. Και δεν παραιτείται!
Το αφήγημα έχει κάποιους από τους χρωματισμούς του οράματος. Στις έννοιες και των δύο μπορείς να αποδώσεις όσες και όποιες αποχρώσεις θέλεις. Οράματα, βασισμένα σε ιδεοληψίες τους, έχουν όλοι οι δικτάτορες – Λένιν και Χίτλερ. Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών. Και για να καταλήξουμε κάπου: Αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι πρόγραμμα, σχέδιο, πλάνο. Ουδέτερα, πεζά πράγματα. Εναν οδικό χάρτη ενεργειών, μεταρρυθμίσεων, που θα μας επιβιβάσουν στο κοινωνικό και κρατικό όχημα του 21ου αιώνα. Ο Στάλιν και ο Τρότσκι είναι νεκροί. Ο Ζίζεκ είναι λίγος. Κλείνω με μια συμβουλή ενός από τους πιο σοφούς και συνετούς Ελληνες του περασμένου αιώνα, του Ζήσιμου Λορεντζάτου: «Υπόμνηση στους πολιτικούς για τη θεραπεία χρόνιας αρρώστιας. Αν θέλετε το καλό του τόπου σας, ποτέ μην κυνηγάτε τους αντιπάλους σας» (Collectanea, εκδ. ΔΟΜΟΣ. Καταγραφή [χαμάδα] υπ’ αριθμόν 951). Μαζί. Ολοι -και μόνο έτσι- μαζί μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το υπαρξιακό πρόβλημα του έθνους μας και του κράτους που είναι η Ελλάς.
Νικ. Λ. Γ. Λιναρδατος
Η μητέρα του Καίσαρα
Κύριε διευθυντά
Αυτή η τηλεοπτική προβολή των ευαισθησιών της παραιτηθείσης αναπληρώτριας υπουργού Οικονομικών «πολύ με συγκινεί», όπως θα έλεγε μάλλον ειρωνικά ο Καβάφης.
Ετσι μεταξύ των πεπραγμένων της σύντομης θητείας της στο υπουργείο συμπεριέλαβε και την παρακολούθηση κινηματογραφικών ταινιών με τους αστυνομικούς της φρουράς της. Τα επικριτικά εξάλλου σχόλια εις βάρος της, επειδή η μητέρα της, λίγο πριν από την επιβολή των Capital Controls, απέσυρε ένα σεβαστό ποσό από την τράπεζα, τα χαρακτήρισε, ως γυναίκα που ξεχειλίζει από ευαισθησία, σαν «κανιβαλισμό»… Αλήθεια εγώ που πριν από 2-3 δεκαετίες μαζί με εκατοντάδες άλλους Αθηναίους επιχειρήσαμε να παρακολουθήσουμε σε κινηματογραφικές αίθουσες την κινηματογραφική εκδοχή του βιβλίου «Ελένη» του συγχωριανού μου Νίκου Γκατζογιάννη, εν μέσω ύβρεων και προπηλακισμών, από δεκάδες ή και εκατοντάδες μέλη της ΚΝΕ, της οποίας αν θυμάμαι καλά προΐστατο κάποια Νάντια Βαλαβάνη, πώς να χαρακτηρίσω τη συμπεριφορά αυτή;
Συνεχίζοντας εδήλωσε ότι δεν έχει καμιά σχέση με την ενέργεια της μητέρας της. Αν είχε διαβάσει τον αθάνατο Πλούταρχο, που μάλλον αμφιβάλλω, γιατί ανήκει στην προ Μαρξ εποχή, θα είχε διαπιστώσει ότι ο ασκών εξουσία ευθύνεται πολιτικά για τις πράξεις και παραλήψεις του αμέσου οικογενειακού του περιβάλλοντος, όταν αυτές έχουν δημόσιο ενδιαφέρον. Ετσι σημειώνει ο Πλούταρχος, πριν 2 χιλιετίες, ότι τον ασκούντα εξουσία πρέπει να συνοδεύει η καλή φήμη. «Αλλά και φήμης καθαρόν είναι».
Ανεξαρτήτως λοιπόν εάν προέτρεψε ή όχι τη μητέρα της ν’ αναλάβει το παραπάνω ποσό από την τράπεζα στη συγκεκριμένη συγκυρία, η πολιτική ευθύνη, ως ασκούσα εξουσίαν, είναι αντικειμενική. Επρεπε λοιπόν να παραιτηθεί για λόγους ευθιξίας και πραγματικής ευαισθησίας και όχι «γιατί απέτυχε ο απελευθερωτικός αγώνας» που επεχείρησε με τον Αλέξη…Της υπενθυμίζω ακόμα το απόφθεγμα του Ιουλίου Καίσαρα «η γυναίκα του Καίσαρα δεν αρκεί να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται», όπως ακριβώς και η μητέρα του ασκούντος εξουσία…
Αντωνιος Ν. Βενετης – Μοναστηράκι Δωρίδος
Το ερώτημα
Kύριε διευθυντά
Το δημοψήφισμα θα μείνει στην Ιστορία, όχι τόσο ως πολιτικό γεγονός αλλά για το επιστημονικώς λανθασμένο ερώτημα που αποτελεί την ουσία του. Προβλέπω ότι από εδώ και πέρα θα διδάσκεται στα πανεπιστήμιά μας ως παράδειγμα «προς αποφυγήν». Βασική προϋπόθεση εγκυρότητας ενός ερωτήματος είναι να μην επηρεάζει τον αποδέκτη στην απάντηση που θα δώσει, να μην είναι δηλαδή «καθοδηγητική» ερώτηση (leading question). Oταν ο αποδέκτης ερωτάται αν συμφωνεί με μια πρόταση που επιβάλλει μια σειρά αποκρουστικών φόρων, δεσμεύσεων κ.λπ., θα πρέπει να έχει μαζοχιστική δόμηση προσωπικότητος για να απαντήσει «Ναι». Με άλλα λόγια εκμαιεύεται η απάντησή του. Θα πρέπει επομένως οι όροι αυτής της συμφωνίας να συγκριθούν με τους όρους μιας άλλης συμφωνίας (που π.χ. αντί για φόρους δίνει έμφαση στον περιορισμό του κράτους) ή με αυτό που προβλέπεται ότι θα συμβεί αν δεν υπάρξει συμφωνία. Eτσι που είναι διατυπωμένο το ερώτημα εμπεριέχει και την απάντηση. Χαίρομαι που μερικοί βουλευτές προερχόμενοι από την ακαδημαϊκή κοινότητα επεσήμαναν την επιστημονική αστοχία του ερωτήματος. Θα χαιρόμουν όμως ακόμη περισσότερο αν οι αρκετοί ακαδημαϊκοί που υπάρχουν στην κυβερνητική παράταξη (όπως π.χ. ο υπουργός Παιδείας) έκαναν την ίδια επισήμανση.
Γιωργος Ν. Χριστοδουλου – Ομότ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών
Αστεία σύγκριση
Κύριε διευθυντά
Φρονώ πως θα ’πρεπε να παραδεχθούμε ότι η τύχη μιας χώρας, και δη ευρωπαϊκής, εξαρτάται από τον γεωγραφικό χώρο και τον πληθυσμό που έχει του παραγωγικού πλούτου. Αν για παράδειγμα φέρουμε στον νου μας εμείς οι Ελληνες τη μικρή Αλβανία και δούμε να φέρεται απαιτητικά ζόρικα, όπως εμείς, στη Γερμανία για ρύθμιση χρέους, θα γελάσουμε ξεκαρδιστικά! Για να μη συμβαίνει κάτι τέτοιο, θα πρέπει η χώρα μεγάλης δύναμης να αντιμετωπίζει μια μικρή χώρα με κατανόηση για μια ευνοϊκή επίλυση του αιτήματος χρέους, ώστε να ικανοποιηθούν και οι δύο πλευρές. Οταν όμως οι πολίτες μιας μικρής χώρας, λόγω οικονομικής αδυναμίας, αντί να αρκούνται σε απαραίτητες ανάγκες, προκαλούν ασυλλόγιστα κι από απληστία αυξημένες ανάγκες. Μέσω πιστωτικής κάρτας που τους χορηγήθηκε από κάποια τράπεζα για είδη πρώτης ανάγκης, ψωνίζουν από σούπερ μάρκετ δυο-δυο τα καρότσια και όποτε άξαφνα ακούν το τηλέφωνο να χτυπάει από τις κλήσεις που γίνονται από τράπεζα, κινδυνεύουν κει πάνω να πάθουν εγκεφαλικό! Η Γερμανία για την επιβίωσή της δεν έχει ανάγκη από τοκοχρεολύσια δικά μας. Αυτό είναι αστείο να λέγεται. Αλλωστε είναι πασίγνωστο ότι η Γερμανία διαθέτει ορυκτό πλούτο, βαριά βιομηχανία, πρώτη σε παρασκευή φαρμάκων υψηλής κυριότητας, καθώς και τεχνική πρόοδο από την οποία φθάσαμε στο φεγγάρι. Εμείς παράγουμε κουτσομπολιά και τσατσάρες, καθώς και φτωχοσίριαλ όπως «ο Λάκης ο γλυκούλης», «Μίλα μου βρώμικα», «Σ’ αγαπάω ρε μούργο!», από τα οποία καθίσταται η κοινωνία μας σε πνευματική ένδεια. Και το χειρότερο είναι που βλέπουμε να αναθέτουν υπουργικό θώκο σε ηθοποιούς της πλημμύρας (!), με το οποίο υποτιμούν τη νοημοσύνη μας.
Κωνσταντινος Παπανδρεου – Φαραί Πατρών