Ενας από τους βασικούς λόγους που η διαπραγμάτευση μεταξύ της κυβέρνησης Τσίπρα και των πιστωτών της χώρας ξεκίνησε στραβά από την αρχή ήταν η επιμονή του κ. Βαρουφάκη να δηλώνει ότι η Ελλάδα ήταν χρεοκοπημένη και ότι δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση να αποπληρώσει αυτά που οφείλει. Οσοι γνωρίζουν καλά το θέμα του ελληνικού χρέους –το χρονοδιάγραμμα των αποπληρωμών, αλλά και το γεγονός ότι βρίσκεται σε συντριπτικό βαθμό στα χέρια του επίσημου τομέα– επιχειρηματολογούσαν πέρυσι ότι προσέγγιζε τη βιωσιμότητα.
Ο κ. Βαρουφάκης μπορούσε να είχε εκμεταλλευθεί τα κέρδη των προηγούμενων αναδιαρθρώσεων και τη γνωστή απόφαση του Eurogroup, τον Νοέμβριο του 2012, για να πετύχει έμμεση περαιτέρω ελάφρυνση, που θα επέτρεπε και τη μείωση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα. Αντ’ αυτού, επιδόθηκε στις προαναφερθείσες ρητορικές ακρότητες περί αφερεγγυότητας που, αντί για βελτίωση των όρων αποπληρωμής, προκάλεσαν μόνο εκνευρισμό μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων.
Σε αυτή του την εκστρατεία, ο Eλληνας υπουργός είχε τη στήριξη κορυφαίων διεθνών οικονομολόγων και παραγόντων. Για παράδειγμα, στο συναρπαστικό προφίλ του περιοδικού New Yorker για τον τέως υπουργό, ο κ. Βαρουφάκης αναφέρεται στον διάσημο οικονομολόγο Τζέφρι Σακς, λέγοντας ότι, κατά τις δύο εβδομάδες πριν από το δημοψήφισμα, επικοινωνούσε συνεχώς μαζί του με το ίδιο μήνυμα: «Απαίτησε ελάφρυνση χρέους. Τη χρειάζεστε. Αν δεν δοθεί, κηρύξτε στάση πληρωμών». Ο κ. Σακς είχε συνοδεύσει τον κ. Βαρουφάκη σε ταξίδια για διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες και ανήκε στην ομάδα των άτυπων διεθνών του συμβούλων.
Γράφοντας στο Project Syndicate δύο ημέρες πριν από το δημοψήφισμα, ο κ. Σακς παρότρυνε τους Ελληνες να ψηφίσουν «Οχι» παρότι αναγνώριζε, στο ίδιο κείμενο, το τραγικό κόστος της εξόδου από το ευρώ.
Ενθάρρυνε μάλιστα τον κ. Τσίπρα να συνεχίσει να επικαλείται τον Φρ. Ρούσβελτ και να καθησυχάζει τους Ελληνες ότι οι καταθέσεις τους σε ευρώ δεν κινδυνεύουν αν ψηφίσουν «Οχι» (ο Αμερικανός οικονομολόγος δεν ανταποκρίθηκε σε κλήσεις της «Κ» να μιλήσει για τον ρόλο του).
Την ίδια γραμμή –της αρνητικής ψήφου στο δημοψήφισμα– πρότειναν στους Ελληνες ψηφοφόρους οι νομπελίστες Πολ Κρούγκμαν και Τζόζεφ Στίγκλιτζ. Οι δύο οικονομολόγοι μάλιστα, που επισκέφθηκαν αμφότεροι την Αθήνα τους τελευταίους μήνες και συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό, πήγαν πιο μακριά από τον κ. Σακς και αρθρογράφησαν υπέρ της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Η στάση τους ενθουσίασε τόσο πολύ τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, που τους επικαλέστηκε ως συνοδοιπόρους προς τη δραχμή στην πρόσφατη ομιλία του για τα γενέθλια του iskra.
Αξίζει, τέλος, να αναφερθεί ο ρόλος του Ματιέ Πιγκάς της Lazard στη στρατηγική Βαρουφάκη. Το κορυφαίο στέλεχος της επενδυτικής τράπεζας, μιλώντας στη γαλλική τηλεόραση τις πρώτες μέρες μετά την εκλογή Τσίπρα, προκάλεσε αίσθηση λέγοντας ότι είναι «απολύτως απαραίτητο» να «κουρευτεί» κατά 50% το ελληνικό χρέος υπό την κατοχή των επίσημων πιστωτών. Λίγες μέρες αργότερα, στις 31 Ιανουαρίου, θα ταξίδευε με ιδιωτικό αεροπλάνο για να συναντήσει τον κ. Βαρουφάκη, και το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε την πρόσληψη της Lazard ως συμβούλου για θέματα διαχείρισης χρέους.
Τις κρίσιμες εκείνες μέρες του Φεβρουαρίου, ο κ. Πιγκάς είχε πολύ στενές επαφές με τον κ. Βαρουφάκη (όπως ο ίδιος έλεγε στο περιοδικό Paris Match) και ταξίδεψε μαζί του και στις Βρυξέλλες, όπου κάθε άλλο παρά συνέβαλε στη βελτίωση του κλίματος. Ανθρωποι που τον γνωρίζουν μιλούν για άτομο με έντονα αντιγερμανικά αισθήματα, αλλά και πολιτικές φιλοδοξίες, που τον οδήγησαν να συμμαχήσει με τον παλαιάς κοπής αριστερό Αρνό Μοντεμπούρ κατά του Φρανσουά Ολάντ.