Η Μαντίνα Τσιούτσεφ είχε αποκοιμηθεί νωρίς το βράδυ, αλλά ξύπνησε από τη μυρωδιά του καπνού που έμπαινε από τη χαραμάδα της εξώπορτας. Κάποιος είχε βάλει φωτιά σε μια εφημερίδα έξω από την πόρτα της.
Η πενταμελής οικογένεια από την Ινγκουσετία, που ζει στο Βρανδεμβούργο εδώ και τρία χρόνια, είναι το τελευταίο θύμα κύματος επιθέσεων εναντίον προσφύγων σε όλη τη Γερμανία. Οι αιτήσεις ασύλου έχουν αυξηθεί φέτος, ιδίως από ανθρώπους που κατάγονται από τη Συρία και την Ερυθραία, αλλά και την Αλβανία και χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας όπως το Κόσοβο.
Οποιος έβαλε φωτιά στην πόρτα των Τσιούτσεφ είχε πρώτα καλύψει το «μάτι» της πόρτας για να μη γίνει αντιληπτός. Τώρα ζουν με τον φόβο ότι κάποιος, πιθανώς στη γειτονιά τους, προσπάθησε να τους σκοτώσει σε μια επίθεση που, σύμφωνα με την αστυνομία, είχε ρατσιστικά κίνητρα. «Δεν μπορώ να κοιμηθώ, συνέχεια πηγαινοέρχομαι για να δω αν κάποιος θέλει να μας βάλει φωτιά», λέει ο Ιμπραγκίν Τσιούτσεφ.
Το πρώτο εξάμηνο φέτος έχουν καταγραφεί 200 επιθέσεις εναντίον σπιτιών ανθρώπων που ζητούν άσυλο. Πέρυσι όλη τη χρονιά ήταν 175 – αριθμός τριπλάσιος από τις επιθέσεις του 2013. Αναλυτές πιστεύουν ότι ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ υψηλότερος, αλλά πολλοί πρόσφυγες διστάζουν να αναφέρουν τις επιθέσεις, για να μην τραβήξουν πάνω τους την προσοχή. Τα τελευταία 25 χρόνια, 75 άνθρωποι έχουν δολοφονηθεί από δεξιούς εξτρεμιστές στη Γερμανία, οι περισσότεροι στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Πολλοί εμπρησμοί γίνονται σε άδεια, άρτι ανακαινισθέντα κτίρια, τα οποία ετοιμάζονται να υποδεχθούν πρόσφυγες. Συχνά τα κτίρια αυτά βρίσκονται σε μικρά χωριά, που δεν έχουν συνηθίσει ξένα πρόσωπα και όπου η ανησυχία είναι έντονη.
Ο αριθμός των προσφύγων που φθάνουν στη Γερμανία είναι υψηλότερος από οποιαδήποτε άλλη στιγμή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ η συζήτηση έχει ανάψει καθώς εφαρμόζεται η πολιτική ισομερούς καταμερισμού των προσφύγων σε όλη τη χώρα.
Χιλιάδες αιτήσεις
Μέχρι στιγμής, φέτος, 180.000 άνθρωποι έχουν υποβάλει αίτημα για άσυλο στη Γερμανία, ενώ αναμένεται οι αιτήσεις να φθάσουν τις 400.000 – 450.000 έως τα τέλη της χρονιάς. Πέρυσι έκαναν αίτηση 202.000 πρόσφυγες, περισσότεροι από όσοι σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Πολλοί δήμοι δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να βρουν κατάλληλους χώρους, μετατρέποντας άδεια γυμναστήρια, κατασκηνώσεις και σχολεία σε χώρους φιλοξενίας, ενώ παραπονιούνται πως οι προϋπολογισμοί τους δεν επαρκούν και ότι δεν υπάρχουν μεταφραστές ή υποδομές μεταφοράς.
Στο Φράιταλ, κοντά στη Δρέσδη, οι πρόσφυγες έχουν αιχμαλωτιστεί στο ξενοδοχείο όπου διαμένουν, καθώς ντόπιοι μαζεύονται απ’ έξω και τους απειλούν,σχεδόν όλο το 24ωρο, ότι θα τους κάψουν.
Κάποιοι αναλυτές υποτιμούν τις επιθέσεις θεωρώντας τες μέρος της διαδικασίας εξοικείωσης με τη νέα πραγματικότητα – η οποία είναι απαραίτητη εν όψει των πιεστικών δημογραφικών προβλημάτων που προξενεί η ταχύτατη γήρανση του γερμανικού πληθυσμού. Αλλοι επισημαίνουν ότι, ενώ σε κάποιες περιοχές η αλληλεγγύη προς τους πρόσφυγες είναι μεγάλη, σε άλλες περιοχές η άνοδος του ρατσισμού είναι εκτός ελέγχου.
Η κυβέρνηση αντιδρά λέγοντας ότι θα επισπεύσει τις διαδικασίες ασύλου, ώστε οι άνθρωποι που κατάγονται από ασφαλείς χώρες, όπως η πρώην Γιουγκοσλαβία, να επαναπατρίζονται πιο γρήγορα. Η κυβέρνηση εξήγγειλε επίσης ότι θα άρει τους περιορισμούς εξαιτίας των οποίων όσοι είχαν υποβάλει αίτηση ασύλου ήταν σχεδόν αδύνατο να εργαστούν. Από την άλλη, υπάρχουν προειδοποιήσεις πως η εχθρότητα μπορεί να αυξηθεί εάν θεωρηθεί ότι οι ξένοι πρόσφυγες παίρνουν «δουλειές Γερμανών».
«Εχουμε πλήρη επίγνωση της ιδιαιτερότητας της κατάστασης, στην οποία θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε τα επόμενα χρόνια», έγραψε το δημοτικό συμβούλιο του Φιρστενφέλντμπρουκ στους 35.000 δημότες της πόλης, που δέχθηκε 1.600 πρόσφυγες τους τελευταίους μήνες. Περίπου 600 ντόπιοι έχουν γραφτεί ως εθελοντές για μια σειρά δραστηριοτήτων, από τη διδασκαλία γερμανικών στους πρόσφυγες μέχρι την οργάνωση υπολογιστών και πρόσβασης στο Ιντερνετ. «Δουλεύουμε αδιάκοπα», λέει μια γυναίκα που βοηθάει τους πρόσφυγες να συμπληρώσουν τα έγγραφα της αίτησης για το άσυλο. «Ετσι είναι εδώ και μήνες. Και δεν πρόκειται να σταματήσει σύντομα».