Νέα προβλήματα στην προσπάθεια ειρήνευσης στο Αφγανιστάν δημιουργεί ο θάνατος του ιστορικού ηγέτη των Ταλιμπάν, μουλά Ομάρ, που ανακοινώθηκε από την ισλαμική ανταρτική οργάνωση αυτή την εβδομάδα, παρότι σημειώθηκε πριν από δύο χρόνια.
Παρά τα ευχολόγια δημοσιογράφων και ειδικών της τρομοκρατίας, που εκτιμούν ότι η νέα ηγεσία των Ταλιμπάν θα αποδειχθεί ευεπίφορη στα σχέδια των δυτικών για ειρήνευση, η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ διαφορετική.
Η ασταθής ηγετική θέση και η ιδεολογική αμφισβήτηση σε βάρος του νέου ηγέτη της ένοπλης οργάνωσης, μουλά Αχτάρ Μουχάμαντ Μανσούρ, φανερώθηκαν στις αρχές της εβδομάδας, με την παραίτηση του επικεφαλής του πολιτικού γραφείου των Ταλιμπάν στην Ντόχα του Κατάρ, Ταγιέμπ Αγά.
Οταν οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν τον θάνατο του Οσάμα μπιν Λάντεν τον Μάιο του 2011, ορισμένοι σχολιαστές έκαναν λόγο για «σημαντική συμβολική νίκη», ικανή να δώσει τέλος στον πόλεμο στο Αφγανιστάν και να οδηγήσει στην παρακμή της ισλαμικής τρομοκρατίας σε όλο τον κόσμο.
Αντί γι’ αυτό, οι πυρήνες ιδεολογικής καθοδήγησης του ισλαμικού εξτρεμισμού γνώρισαν πρωτόγνωρη διάχυση, με την επιρροή εξτρεμιστικών οργανώσεων να απλώνεται σε Βόρεια και Ανατολική Αφρική, την Ανατολική Ευρώπη και –χάρη στον εμφύλιο πόλεμο– τη Συρία.
Ο θάνατος του μουλά Ομάρ και η αδυναμία του μουλά Μανσούρ να εδραιώσει την υπεροχή του μπορεί τώρα να οδηγήσει σε ενίσχυση της αίγλης του «Ισλαμικού Κράτους» στη Νότια Ασία, που θα αντλήσει έτσι μαχητές των Ταλιμπάν στις τάξεις του και θα αντικαταστήσει την ηγεσία της Αλ Κάιντα στον ρόλο του «αμίρ αλ μομινίν» (εμίρης όλων των πιστών).
Σε άρθρο του στην αγγλόφωνη ιστοσελίδα του Αl Jazeera, ο Πακιστανός δημοσιογράφος Ραχιμουλά Γιουσουφτσάι περιγράφει τη συνάντησή του με τον μουλά Ομάρ, τον Φεβρουάριο του 1995, λίγους μήνες μετά την ίδρυση των Ταλιμπάν και τις πρώτες τους σημαντικές επιχειρησιακές επιτυχίες στο Αφγανιστάν.
Ο μουλά Ομάρ ήταν τότε «περίπου 35 ετών», καθώς δεν γνώριζε ακριβώς πότε γεννήθηκε. Εγκατέλειψε τις ισλαμικές ιερατικές σπουδές του, για να ενταχθεί στις τάξεις των ανταρτών μουτζαχεντίν, που πολεμούσαν κατά της σοβιετικής παρουσίας στη χώρα, ενώ τραυματίστηκε βαριά κατά τη διάρκεια μάχης εναντίον Σοβιετικών αλεξιπτωτιστών, χάνοντας ένα μάτι.
Ο Ομάρ άρχισε αμέσως μετά να έχει οράματα, που τον έκαναν να πιστέψει ότι εκτελεί θεία αποστολή. Το όραμά του –και κατ’ επέκταση αυτό των Ταλιμπάν– ήταν απλό: να επαναφέρουν την ειρήνη στο Αφγανιστάν και να επιβάλουν τον ισλαμικό νόμο, τη σαρία, στη χώρα.
Μιλούσε ελάχιστα και μόνο στη μητρική του γλώσσα, τα παστούν, ενώ αγνοούσε επιδεικτικά κάθε έννοια διπλωματίας και γεωπολιτικής. Η διεθνής κατακραυγή κατά της κτηνώδους πρακτικής των Ταλιμπάν, με τις δημόσιες εκτελέσεις, τον ακρωτηριασμό μελών, την απαγόρευση της εκπαίδευσης των κοριτσιών και την κατεδάφιση των αναγλύφων του Βούδα στο Μπαμιγιάν προκαλούσε την απορία του. Η απλοϊκότητά του για τέτοια θέματα, όμως, έκρυβε βαθιά κατανόηση της συντηρητικής αφγανικής κοινωνίας και του λαού της χώρας.
Ερωτηθείς από τον Γιουσουφτσάι ποιο ήταν το κίνητρό του να προσφέρει καταφύγιο στον Μπιν Λάντεν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, ο μουλάς Ομάρ απήντησε με αφοπλιστική αθωότητα ότι αυτό ήταν καθήκον του ως μουσουλμάνος και ως Αφγανός.