Νέο σοβαρό πλήγμα στην επενδυτική εμπιστοσύνη, σαν να μην έφτανε η μέχρι τώρα πολιτικοοικονομική αβεβαιότητα, έρχεται να καταφέρει η προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Οι καθυστερήσεις, οι αναβολές και ο κίνδυνος ακόμα και ματαίωσης ώριμων επενδυτικών σχεδίων, που υπολογίζεται ότι ξεπερνούν αθροιστικά τα 10 δισ. ευρώ, κοστίζουν όμως ακριβά τόσο σε δημοσιονομικούς όρους και ανάπτυξη όσο και σε θέσεις εργασίας. Οσοι, λίγοι, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό παρέμεναν μέχρι τώρα έστω και συγκρατημένα αισιόδοξοι, μετά τις εξελίξεις με την ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων και τις Σκουριές στη Χαλκιδική, διατυπώνουν πλέον εντονότατο προβληματισμό για το κατά πόσον μπορεί το αρνητικό κλίμα να αντιστραφεί.
«Ανεξάρτητα από το εάν η Fraport έχει δίκιο να είναι επιφυλακτική ή αν η Eldorado παραβίαζε πράγματι συμβατικές υποχρεώσεις της, η χρονική συγκυρία των δύο αυτών περιστατικών είναι η χειρότερη δυνατή», αναφέρει Βρετανός investment banker που έχει δραστηριοποιηθεί στην ελληνική αγορά.
Αν σε αυτά προσθέσει κανείς τα capital controls στις ελληνικές τράπεζες, την απροθυμία ξένων τραπεζικών ομίλων να χρηματοδοτήσουν ελληνικά projects με προσιτά επιτόκια, τις βάσιμες επιφυλάξεις γα τη δυνατότητα οιασδήποτε ελληνικής κυβέρνησης να εκτελέσει αξιόπιστα τα συμφωνηθέντα με τους εταίρους της χώρας, τη γραφειοκρατία και το μπαράζ των δικαστικών προσφυγών που συχνά αντιμετωπίζουν μεγάλα επενδυτικά πλάνα, η εικόνα γίνεται ακόμα πιο δυσοίωνη, σημειώνουν κύκλοι ξένων ομίλων με επίσημα διατυπωμένο ενδιαφέρον για την Ελλάδα.
Για την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΠ και την ανάπτυξη βιομηχανίας διαμεταφορών με παράλληλη παραχώρηση του Θριάσιου –δυο διαγωνισμοί που στα τέλη του 2014 εμφανίζονταν ώριμοι να κλείσουν άμεσα– μελέτη της Εθνικής Τράπεζας έκανε λόγο για δυνητική πρόσθετη προστιθέμενη αξία 5,1 δισ. ευρώ ή 2,5% του ΑΕΠ μέχρι το 2018 και 125.000 νέες θέσεις εργασίας.
Για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια οι επενδύσεις που είχε δεσμευτεί η Fraport να υλοποιήσει την πρώτη 4ετία θα προσέγγιζαν τα 330 εκατ. ευρώ, ενώ για όλη τη διάρκεια της παραχώρησης το 1,4 δισ. και θα δημιουργούσαν βραχυπρόθεσμα τουλάχιστον 1.450 άμεσες και άλλες 15.000 έμμεσες νέες θέσεις εργασίας. Τα ποσά αυτά είναι επιπλέον του εφάπαξ τιμήματος των 1,234 δισ. ευρώ και του ετήσιου εγγυημένου καταβλητέου μισθώματος των 22,9 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, αναμένονται από αυτή την επένδυση πολλές περισσότερες έμμεσες θέσεις απασχόλησης μεσοπρόθεσμα και σημαντική προστιθέμενη αξία στο τουριστικό προϊόν, που μπορούν να προσθέσουν στο ΑΕΠ επιπλέον ποσοστιαίες μονάδες.
Μαρίνες όπως του Αλίμου, της Χίου και της Πύλου είναι άλλη μία περίπτωση που καθυστερήσεις ετών έχουν εμποδίσει την αξιοποίηση μέσω παραχώρησης, και τώρα οι εξελίξεις πλήττουν περαιτέρω την ελκυστικότητά τους για Ελληνες και ξένους επενδυτές – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης βιομηχανίας, όπου η Ελλάδα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα. Το αυτό ισχύει και για το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αλλά και τα υπόλοιπα 10 περιφερειακά λιμάνια διεθνούς ενδιαφέροντος που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ.
Επίσης και οι διαγωνισμοί για ΟΛΘ και ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι ώριμοι από καιρό, αλλά δεν προχώρησαν. Μεταξύ των από καιρό ώριμων διαγωνισμών που «πάγωσαν», αποστερώντας από οφέλη την οικονομία, είναι και αυτός για την κατασκευή και εκμετάλλευση του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι Ηρακλείου Κρήτης. Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού της τάξης των 800 εκατ. ευρώ, για το οποίο έχουν ενδιαφερθεί τόσο το Πεκίνο όσο και η γαλλική Vinci Airports, η ισπανική ACS και η γαλλική Bouygues σε κοινοπραξίες με Ελλάκτωρ, ΓΕΚ Τέρνα και J&P Αβαξ, αντίστοιχα.
Διαγωνισμοί «ώριμοι» αλλά… παγωμένοι
Περιφερειακά αεροδρόμια, Ελληνικό, Αστέρας Βουλιαγμένης, Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς, Θριάσιο Εμπορευματικό Κέντρο, νέο αεροδρόμιο Ηρακλείου Κρήτης, σιδηρόδρομοι, ενεργειακά δίκτυα και όμιλοι, καθώς και μεγάλες τουριστικές αναπτύξεις βρίσκονται de facto και πάλι «παγωμένα», εξαιτίας των εκλογών αλλά και όσων προηγήθηκαν. Η διαφαινόμενη επιφυλακτικότητα της Fraport να προχωρήσει άμεσα στο κλείσιμο της σύμβασης για την εξαγορά των 14 περιφερειακών αεροδρομίων έναντι τιμήματος 1,23 δισ. ευρώ «γκρέμισε» την πεποίθηση ότι οι επενδυτές είναι συνωστισμένοι στην πόρτα και αρκεί μια απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης για να προχωρήσει μια συμφωνία. Προβληματισμοί διατυπώνονται και για τις καθυστερήσεις στην αξιοποίηση του Ελληνικού, αλλά ακόμα και για το λιμάνι του Πειραιά, όπου όλοι δείχνουν να είναι σίγουροι πως οι δυο βασικοί υποψήφιοι, Cosco και Maersk, περιμένουν με ανυπομονησία να καταθέσουν πολλές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.
Μόνον τα τρία παραπάνω έργα εκτιμάται από οικονομολόγους πως μπορούν να προσθέσουν περισσότερες από 5 ποσοστιαίες μονάδες στο ΑΕΠ ετησίως και εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Τα έσοδα για το ΤΑΙΠΕΔ από την παραχώρηση του Ελληνικού ανέρχονται καταρχάς στο ποσό των 915 εκατ. ευρώ, αλλά το σύνολο των επενδύσεων τις οποίες έχει δεσμευτεί να κάνει η ανάδοχος σε βάθος χρόνου στα πλαίσια της παραχώρησης ανέρχεται στα 9 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, υπολογίζεται ότι το έργο θα συνέβαλλε κατά 2% στο ΑΕΠ της χώρας, ενώ με την κατασκευή και λειτουργία του θα ενισχυόταν η απασχόληση, κυρίως στην περιοχή της Αττικής, με τη δημιουργία κατά προσέγγιση 70.000 νέων θέσεων εργασίας την περίοδο 2014-2031. Προτιμητέος επενδυτής είναι, ως γνωστό, το σχήμα της Lamda Development, στο οποίο συμμετέχει και η Global Investment Group, η οποία απαρτίζεται από την Al Maabar από το Abu Dhabi, τον κινεζικό όμιλο Fosun Group και άλλα ευρωπαϊκά funds, ενώ το αμερικανικό private equity Blackstone ελέγχει άνω του 20% του μετοχικού κεφαλαίου της Lamda.
Ομως αυτές οι τρεις ώριμες επενδύσεις δεν είναι παρά μόνον μερικές από αυτές που θα μπορούσαν να έχουν γίνει, αλλά τώρα καθυστερούν εκ νέου. Η περίπτωση του Αστέρα Βουλιαγμένης, όπου οι ξένοι επενδυτές περίμεναν έναν χρόνο για να δουν τελικά το σχέδιο ανάπτυξης να καταπίπτει στο Συμβούλιο της Επικρατείας, λειτουργεί επίσης αρνητικά για το επενδυτικό κλίμα, αναφέρουν κύκλοι τη αγοράς. ΤΑΙΠΕΔ, Εθνική και επενδυτής βρίσκονται εδώ και τρεις μήνες σε αναζήτηση λύσης, προκειμένου να πουληθεί έναντι 400 εκατ. το συγκρότημα.