Μέτρα της τάξης των 3 έως 5 δισ. ευρώ θα κληθεί να προσδιορίσει η νέα κυβέρνηση εντός του Οκτωβρίου για το 2016, ενώ παράλληλα θα πρέπει από τώρα να νομοθετήσει και μία σειρά άλλων παρεμβάσεων που θα αποδώσουν το 2017 και το 2018. Συγχρόνως, στο Euroworking Group (EWG) της Πέμπτης 24 Σεπτεμβρίου, αναμένεται να καθοριστεί η λίστα με τα προαπαιτούμενα μέτρα για την εκταμίευση των υποδόσεων των 3 δισ. ευρώ που εγκρίθηκαν τον Αύγουστο, αλλά «πάγωσαν» εξαιτίας των εκλογών.
Μία από τις πρώτες ενέργειες του νέου υπουργού Οικονομικών θα είναι η κατάθεση του προσχεδίου του νέου προϋπολογισμού στη Βουλή στις 5 Οκτωβρίου. Σε αυτό θα περιλαμβάνονται οι προβλέψεις του μνημονίου για ύφεση (2,3% φέτος και 1,3% το 2016) και πρωτογενές αποτέλεσμα (έλλειμμα 0,25% του ΑΕΠ και πλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ το 2016), ενώ θα υπάρχει και αναλυτικός πίνακας με τα μέτρα που έχουν ήδη αποφασιστεί. Ωστόσο δεν θα υπάρχει πίνακας με τα μέτρα που εκκρεμούν, ενώ οι όποιες αλλαγές σε μέτρα και προβλέψεις (δεδομένου ότι η οικονομία κινείται καλύτερα από το αναμενόμενο) θα περιληφθούν στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού.
Για το μεσοπρόθεσμο, στο υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μία άτυπη προθεσμία για την ολοκλήρωσή του έως τις 20 Οκτωβρίου, ώστε να ψηφιστεί μέχρι το τέλος του μήνα. Εκεί θα πρέπει να περιγράφονται όλα τα νέα μέτρα, καθώς και οι διαρθρωτικές αλλαγές που θα εφαρμοστούν τα επόμενα χρόνια. Το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού θα πρέπει να κατατεθεί στη Βουλή έως το τελευταίο δεκαήμερο του Νοεμβρίου, το αργότερο.
Σε ό,τι αφορά τα μέτρα που θα πρέπει να προσδιορίσει άμεσα και εντός του Οκτωβρίου η νέα κυβέρνηση, αυτά είναι:
• Η δεύτερη φάση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης που θα πρέπει να διασφαλίζει εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ ή περίπου 1,8 δισ. ευρώ για το 2016.
• Η αναδιάρθρωση του φόρου εισοδήματος. Στην κλίμακα της φορολογίας εισοδήματος θα ενταχθεί η εισφορά αλληλεγγύης, ενώ το οικονομικό επιτελείο εξετάζει και το ενδεχόμενο της γενικότερης αλλαγής της κλίμακας. Αν και δεν είναι σαφώς προσδιορισμένο το εάν θα υπάρχει δημοσιονομικό όφελος, εκτιμάται ότι κάποια αύξηση εσόδων θα προκύψει, ειδικά αν προχωρήσουν οι γενικότερες αλλαγές στην κλίμακα.
• Η αύξηση συντελεστή φορολόγησης των αγροτών στο 20% το 2016 και στο 26% το 2017, από 13% που είναι σήμερα.
• Ο φόρος στις τηλεοπτικές διαφημίσεις, με τις αρχικές εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου να προβλέπουν έσοδα έως και 200 εκατ. ευρώ για τη διετία 2015-2016.
• Η προκήρυξη διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες, με άγνωστο το ακριβές όφελος.
• Η φορολόγηση 30% στα VLT’s με στόχο την έλευση 250-300 εκατ. ευρώ.
• Η αύξηση του φόρου στα ενοίκια στο 15% από 11% για εισοδήματα έως 12.000 ευρώ ετησίως και στο 35% από 33% για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.
• Η σταδιακή κατάργηση της ειδικής φορολογίας στον ναυτιλιακό κλάδο.
• Η μείωση των αμυντικών δαπανών κατά 100 εκατ. ευρώ φέτος και 400 εκατ. ευρώ το 2016.
• Η καλύτερη στόχευση του επιδόματος θέρμανσης, με απώτερο σκοπό τη μείωση του κονδυλίου του προϋπολογισμού στο μισό για το 2016 (εξοικονόμηση περίπου 200 εκατ. ευρώ).
• Ο προσδιορισμός διαρθρωτικών μέτρων (κυρίως για την πάταξη της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση των φοροελεγκτικών και φοροεισπρακτικών μηχανισμών), ύψους 0,75% του ΑΕΠ για το 2017 (περίπου 1,5 δισ. ευρώ) και 0,25% του ΑΕΠ για το 2018 (περίπου 500 εκατ. ευρώ).
• Η υιοθέτηση ισοδύναμων μέτρων για όσα μέτρα ανατρέπει με αποφάσεις του το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), όπως για παράδειγμα η πρόσφατη απόφαση για τις μειώσεις των συντάξεων. Εκτιμάται ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εντοπίσει νέα μέτρα ύψους τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ, αν και γίνεται προσπάθεια να αποδειχθεί η αναγκαιότητα των περικοπών στις συντάξεις, ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Πέραν των μέτρων αυτών, η κυβέρνηση θα πρέπει πολύ γρήγορα να προχωρήσει και στην υλοποίηση των προαπαιτούμενων δράσεων (milestones) για την εκταμίευση των υποδόσεων των 3 δισ. ευρώ. Τα milestones θα συζητηθούν στο EWG της Πέμπτης, το οποίο θα συνεδριάσει ενόψει του Eurogroup της 5ης Οκτωβρίου. Στόχος είναι να καθορίσει τη σχετική λίστα των μέτρων, τα οποία θα εφαρμόσει η Ελλάδα άμεσα για να λάβει τη χρηματοδότηση των 3 δισ. ευρώ και να μην αθετήσει κάποιες από τις υποχρεώσεις της προς το εξωτερικό. Σύμφωνα με πληροφορίες, χωρίς τα 3 δισ. ευρώ τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους θα βρεθούν στο «κόκκινο» τον Δεκέμβριο και δεν θα μπορεί να αποπληρωθούν το ΔΝΤ, οι μισθοί και οι συντάξεις.