Στον πάγο έχει μπει η ασφαλιστική αγορά λόγω των capital controls, η επιβολή των οποίων από τα τέλη Ιουνίου, έχει οδηγήσει σε καθίζηση τις πωλήσεις επενδυτικών προϊόντων, που αποτελούσαν το προϊόν αιχμής στις πωλήσεις ασφαλιστικών προγραμμάτων ζωής. Αιτία είναι το γεγονός ότι το σύνολο σχεδόν των επενδυτικών προϊόντων, γνωστά ως unit linked, είναι συνδεδεμένα με καλάθια μετοχών, ομολόγων ή διαχείρισης διαθεσίμων του εξωτερικού και η τοποθέτηση χρημάτων σε τέτοιου τύπου καλάθια επενδύσεων είναι απαγορευτική, καθώς θεωρείται εξαγωγή κεφαλαίου. Ετσι η συγκεκριμένη αγορά έχει πάψει ουσιαστικά να λειτουργεί από τα τέλη Ιουλίου, καθώς οι εταιρείες αδυνατούν να προχωρήσουν σε νέες εκδόσεις μέσω των οποίων γίνονται οι τοποθετήσεις σε τέτοιου τύπου προϊόντα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος, τα ασφάλιστρα του κλάδου ζωής υποχώρησαν κατά 17% τον Ιούλιο σε σχέση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, ενώ τα συμβόλαια συνδεδεμένα με επενδύσεις μειώθηκαν κατά 60%, υποχωρώντας από τα 20 εκατ. ευρώ σε 8 εκατ. ευρώ.
Την ίδια στιγμή που οι πωλήσεις έχουν υποχωρήσει στο ναδίρ, το φαινόμενο των εξαγορών ασφαλιστηρίων συμβολαίων κλασικού τύπου, δηλαδή παραδοσιακών αποταμιεύσεων, επανέρχεται στο προσκήνιο δριμύτερο, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να βρίσκονται αντιμέτωπες με ρευστοποιήσεις ασφαλιστηρίων χωρίς να είναι σε θέση να αντισταθμίζουν τις απώλειες με νέες πωλήσεις. Η κατάσταση στην ασφαλιστική αγορά περιγράφεται ως δραματική, καθώς εκτός από τις νέες πωλήσεις που είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες, με την ίδια λογική οι ασφαλισμένοι δεν μπορούν να κάνουν καμία καταβολή χρημάτων σε επενδυτικά προϊόντα που έχουν ήδη αγοράσει. Πρόκειται για συμβόλαια unit linked περιοδικών καταβολών (regular premium), που έχουν συναφθεί με την υποχρέωση ο ασφαλισμένος να αποταμιεύει ανά τρίμηνο ή ανά εξάμηνο, υποχρέωση στην οποία κάποιος δεν επιτρέπεται πλέον να ανταποκριθεί. Αντίστοιχα απαγορευτική είναι και κάθε μεταβολή στο χαρτοφυλάκιο που ήδη διατηρεί κάποιος, όταν το χαρτοφυλάκιο είναι στο εξωτερικό, αλλά έχει ελληνική εταιρεία θεματοφύλακα. Συνέπεια αυτής της κατάστασης είναι σε μια περίοδο έντονης μεταβλητότητας στις αγορές, μεγάλος αριθμός μικροεπενδυτών να είναι εγκλωβισμένος και να μην μπορεί όχι μόνο να ρευστοποιήσει συμβόλαια που είναι τοποθετημένα σε αγορές του εξωτερικού, αλλά ούτε καν να αλλάξει τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου.
Η απαγόρευση ουσιαστικά των πωλήσεων unit linked θέτει συνολικά σχεδόν την ασφαλιστική αγορά ζωής στον πάγο, καθώς τα επενδυτικά προϊόντα αποτελούσαν την αιχμή των πωλήσεων τα δύο τελευταία χρόνια. Αιτία είναι η σταδιακή αποχώρηση των ασφαλιστικών εταιρειών από τα προϊόντα εγγυημένου επιτοκίου, δηλαδή τα κλασικά αποταμιευτικά προγράμματα, που υπόσχονταν εγγυημένη σύνταξη ή εγγυημένο εφάπαξ ποσό στη λήξη της ασφάλισης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που έχουν ισχυρή παρουσία στη χώρα μας στον κλάδο ζωής, έχουν αποχωρήσει σχεδόν καθολικά από τα εγγυημένα προϊόντα και πωλούν σχεδόν αποκλειστικά επενδυτικά προϊόντα, με συνέπεια τα capital controls να έχουν επηρεάσει καθοριστικά τη λειτουργία τους.
Μεγάλες εταιρείες του κλάδου όπως η Allianz, η Groupama, η Eurolife, η Interamerican, η MetLife κ.α. είχαν στρέψει τις πωλήσεις στα επενδυτικά προϊόντα και η ενίσχυση των πωλήσεων του κλάδου ζωής που σημειώνονταν τα δύο τελευταία χρόνια οφειλόταν στη στροφή στα unit linked. Οι ελληνικές εταιρείες εξακολουθούν να διαθέτουν κλασικά αποταμιευτικά προγράμματα, με μειωμένες ωστόσο αποδόσεις κοντά στο 2%.
Η στροφή της αγοράς σε επενδυτικά προϊόντα δεν είναι παρά αποτέλεσμα του γενικότερου περιβάλλοντος των χαμηλών επιτοκίων που δεν επιτρέπει την επίτευξη υψηλών αποδόσεων, με συνέπεια ο ασφαλιστικός κλάδος να αποστρέφεται τον κίνδυνο, επιλέγοντας τα επενδυτικά προϊόντα, τον κίνδυνο των οποίων αναλαμβάνει ο ασφαλισμένος.
