Πικρή έκπληξη επεφύλασσαν οι τοπικές εκλογές της περασμένης Κυριακής στην Καταλωνία για τον επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης, Αρτούρ Μας.
Παρά την πρόθεση του κ. Μας να μετατρέψει τις εκλογές σε άτυπο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της περιοχής από την Ισπανία, το ποσοστό του 47,8% που εξασφάλισαν στην κάλπη οι αυτονομιστικές λίστες, δεν επαρκεί. Το ποσοστό δεν προσφέρει στον Αρτούρ Μας την επιθυμητή νομιμοποίηση για διοργάνωση δημοψηφίσματος μέσα σε 18 μήνες, με αίτημα τη μονομερή απόσχιση της Καταλωνίας από την Ισπανία, όπως επισημαίνει η γαλλική εφημερίδα Le Monde.
Ελεγχος του Κοινοβουλίου
Το αποτέλεσμα αυτό, όμως, δίνει τη δυνατότητα στους αυτονομιστές να αποκτήσουν την απόλυτη πλειοψηφία εδρών και τον έλεγχο του τοπικού Κοινοβουλίου. Το γεγονός αυτό αποτελεί μία αποτελεσματική επίδειξη δύναμης των αυτονομιστών προς την κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι στη Μαδρίτη, την οποία ο Ισπανός πρωθυπουργός θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη. Πρώτη κίνηση που επιβάλλεται να κάνει ο κ. Ραχόι είναι να τείνει κλάδο ελαίας προς την Καταλωνία, εγκαταλείποντας την αντιπαραγωγική διακοπή σχέσεων μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης, η οποία διαρκεί ήδη σχεδόν δύο χρόνια.
Παρά τις θριαμβολογίες του Λαϊκού Κόμματος, το οποίο επαναλάμβανε όλη την εβδομάδα πως «η πλειοψηφία των Καταλανών απέρριψε την ανεξαρτησία», η Μαδρίτη δεν μπορεί πια να αγνοεί τις φιλοδοξίες του ημίσεος των κατοίκων της περιοχής αυτής, η οποία παράγει ποσοστό 20% του εθνικού πλούτου της χώρας.
Εξίσου αντιπαραγωγική υπήρξε και η ρητορική της κυβέρνησης της Μαδρίτης, η οποία αποσκοπούσε στο να τρομοκρατήσει τους Καταλανούς, με εκτιμήσεις περί εξόδου της περιοχής από το ευρώ ή δηλώσεις περί παρέμβασης του στρατού σε περίπτωση παραβίασης του συντάγματος. Μία εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα, ο υπ. Αμυνας της Ισπανίας άφηνε να εννοηθεί ότι ο στρατός είχε εκπονήσει σχέδια επέμβασης στην Καταλωνία, σε περίπτωση μονομερούς ανακοίνωσης ανεξαρτητοποίησής της.
Οι αυτονομιστές, από τη μεριά τους, δεν μπορούν και αυτοί να αγνοήσουν –εκτός από το Σύνταγμα της χώρας– και το γεγονός ότι το 52% των ψηφοφόρων της περιοχής δεν εγκρίνει τα εθνικιστικά τους σχέδια.
Ο Αρτούρ Μας οφείλει, άλλωστε, την πλειοψηφία του στο ακροαριστερό ευρωσκεπτικιστικό κόμμα CUP. Η συμμαχία του Μας με το αντιευρωπαϊκό αυτό κόμμα αποτελεί κακό οιωνό για μία περιοχή που υπερασπίστηκε παραδοσιακά την ανεξαρτησία της στο πλαίσιο της Ευρώπης. «Καταλωνία, νέο ευρωπαϊκό κράτος», ήταν το σύνθημα της Ντιάντα, της καταλανικής εθνικής γιορτής το 2013.
Την ίδια στιγμή, η ανεξαρτητοποίηση της Καταλωνίας θα ήταν αντίθετη με την ιστορική παράδοση της περιοχής που δημιουργήθηκε χάρη στα διαδοχικά μεταναστευτικά κύματα από κάθε γωνιά του βασιλείου.
Το τι θα επακολουθήσει είναι δύσκολο να προβλεφθεί. Η εμμονή της Μαδρίτης να μην αντιμετωπίζει τις τοπικές εκλογές σαν δημοψήφισμα, μπορεί να οδηγήσει σε όξυνση της αντιπαράθεσης μεταξύ της Καταλωνίας και της συντηρητικής κυβέρνησης Ραχόι, με ενδεχόμενες προσφυγές στη Δικαιοσύνη, με στόχο την αναστολή της πορείας της περιοχής προς την ανεξαρτησία.
Από την άλλη, η ανάδειξη του νέου επικεφαλής της τοπικής κυβέρνησης αναμένεται και αυτή να είναι προβληματική. Το αριστερό αυτονομιστικό κόμμα CUP, ρυθμιστής της κατάστασης στην τοπική Βουλή, έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν θα στηρίξει την επανεκλογή του Αρτούρ Μας στην ηγεσία της κυβέρνησης, απαιτώντας την επιλογή νέου προσώπου κοινής αποδοχής.
Κρίσιμες οι επόμενες εκλογές
Τέλος, οι επερχόμενες βουλευτικές εκλογές στην Ισπανία τον Δεκέμβριο ενδέχεται να αποδειχθούν μοιραίες για το Λαϊκό Κόμμα του Ραχόι. Σε περίπτωση ήττας του Λαϊκού Κόμματος, η όποια νέα κυβέρνηση προκύψει από την κάλπη μπορεί να επιλέξει νέα προσέγγιση απέναντι στο αυτονομιστικό κίνημα των Καταλανών, ευνοώντας για παράδειγμα τις συνομιλίες μεταξύ Μαδρίτης και Βαρκελώνης, με σκοπό την ενίσχυση της αυτονομίας και με αντάλλαγμα την παραμονή της Καταλωνίας στην Ισπανία.