Με την παρότρυνση και ελπίδα ότι φέτος θα ευαισθητοποιηθούν περισσότεροι πολίτες σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές, ξεκίνησε η περίοδος εμβολιασμού έναντι της εποχικής γρίπης. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι το ποσοστό αντιγριπικής εμβολιαστικής κάλυψης δεν ξεπερνά το 20% σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση, ενώ είναι κοντά, μόλις στο 10%, στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό των μονάδων Υγείας. Σημειώνεται ότι πέρυσι εννέα στους δέκα που έχασαν τη ζωή τους λόγω γρίπης ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και δεν είχαν εμβολιαστεί. Οι ειδικοί αναμένουν φέτος μια «τυπική» περίοδο γρίπης. Τονίζουν ωστόσο ότι η «βαρύτητά της» θα εξαρτηθεί από το πόσοι θα εμβολιαστούν. Υπό εξέταση από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) είναι το θέμα του αντιγριπικού εμβολιασμού των προσφύγων σε κέντρα φιλοξενίας, καθώς όλοι όσοι διαβιούν σε συνθήκες συνωστισμού έχουν μεγάλες πιθανότητες να νοσήσουν, αλλά και να μεταδώσουν τον ιό. Με τη βοήθεια του αναπλ. καθηγητή Παθολογίας Λοιμώξεων του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεργάτη του ΚΕΕΛΠΝΟ, Σωτήρη Τσιόδρα, η «Κ» απαντά σε πέντε κομβικές ερωτήσεις εν όψει της έναρξης της περιόδου γρίπης στην Ελλάδα:
1. Πόσο «βαριά» εκτιμάται ότι θα είναι φέτος η γρίπη;
Η εποχική γρίπη δεν είναι προβλέψιμη. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει την ημερομηνία έναρξης, τη σοβαρότητά της και τη διάρκειά της. Είναι αυτό που εγώ ονομάζω «η αβεβαιότητα της γρίπης». Θεωρώ ωστόσο ότι θα έχουμε μια τυπική περίοδο γρίπης. Πέρυσι, το επιδημικό κύμα ξεκίνησε μέσα Δεκεμβρίου και διήρκεσε συνολικά 19 εβδομάδες, χωρίς να καταγραφεί η συνήθης κορύφωση, αλλά με μια παρατεταμένη περίοδο αυξημένης δραστηριότητας πέντε εβδομάδων. Καταγράφηκαν 248 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης, εκ των οποίων τα 233 νοσηλεύθηκαν σε ΜΕΘ, σε ηλικίες από νεογέννητα έως 94 ετών.
Σημειώθηκαν 111 θάνατοι λόγω επιπτώσεων της γρίπης, εκ των οποίων το 89% αφορούσε άτομα που ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και έπρεπε να είχαν εμβολιαστεί. Ετσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η βαρύτητά της φέτος εξαρτάται από τον εμβολιασμό. Οσο περισσότεροι εμβολιαστούν, τόσο λιγότερα σοβαρά περιστατικά και θάνατοι θα καταγραφούν.
2. Πότε πρέπει να γίνει ο εμβολιασμός κατά της γρίπης;
Το ιδανικό είναι έως τέλος Νοεμβρίου να έχουν εμβολιαστεί όσο το δυνατόν περισσότερα άτομα ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, με δεδομένο ότι απαιτείται διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων για να παραγάγει ο οργανισμός αντισώματα. Ωστόσο, μπορεί να γίνει και αργότερα και καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου έξαρσης της εποχικής γρίπης. «Η κεντρική οδηγία είναι ότι το εμβόλιο γίνεται μία φορά για κάθε περίοδο έξαρσης της γρίπης, ωστόσο έχει παρατηρηθεί για κάποιους υποτύπους της γρίπης πτώση της άμυνας έναντι του ιού στους τρεις μήνες, κυρίως σε άτομα άνω των 65 ετών. Είναι θέμα γιατρού εάν θα συστήσει και δεύτερη δόση», σημειώνει ο κ. Τσιόδρας.
3. Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν;
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός απευθύνεται σε όλα τα άτομα από έξι μηνών και άνω, εφόσον το επιθυμούν. Ωστόσο είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να γίνεται σε άτομα άνω των 60 ετών, ασθενείς με χρόνιες πνευμονοπάθειες, καρδιακή νόσο, ανοσοκαταστολή, μεταμόσχευση οργάνων, μεταβολικά νοσήματα, χρόνια νεφροπάθεια, νευρομυϊκά νοσήματα, εγκύους, θηλάζουσες, παχύσαρκους και παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια. Επίσης, πρέπει να εμβολιάζονται κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και τρόφιμοι ιδρυμάτων, δάσκαλοι, καθηγητές κ.ά. και –κυρίως– εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας, με ιδιαίτερη έμφαση στο προσωπικό των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, Νεογνών, Ειδικών Λοιμώξεων και ειδικών μονάδων ανοσοκατεσταλμένων. Τέλος, πρέπει να εμβολιάζονται και όσοι διαβιούν μαζί με ηλικιωμένους και πάσχοντες από σοβαρά νοσήματα. Οπως σημειώνει ο κ. Τσιόδρας, «όταν ζω μαζί με κάποιον με σοβαρό πρόβλημα υγείας, πρέπει κι εγώ να εμβολιαστώ έναντι της γρίπης. Να κάνω με τον τρόπο αυτό μια ασπίδα προστασίας γύρω του».
4. Σε τι ποσοστά κυμαίνεται ο αντιγριπικός εμβολιασμός στην Ελλάδα;
Eκτιμάται ότι δεν ξεπερνά το 20% σε ομάδες υψηλού κινδύνου, όταν σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρ θα πρέπει να είναι 75%. Απογοητευτικά είναι τα ποσοστά στους επαγγελματίες υγείας: ένας στους δέκα εμβολιάζεται (σε καλές χρονιές!) όταν θα έπρεπε το ποσοστό κάλυψης να είναι 100%. Το υπουργείο Υγείας έχει ζητήσει και φέτος από τις διοικήσεις των νοσοκομείων να ενθαρρύνουν-διευκολύνουν τους εργαζομένους να εμβολιαστούν, υπενθυμίζοντας ότι το ποσοστό ετήσιου αντιγριπικού εμβολιασμού επαγγελματιών υγείας σε κάθε νοσοκομείο είναι δείκτης αξιολόγησης των διοικητών. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, την περίοδο 2014-2015 η «συμμόρφωση» του προσωπικού των δημόσιων νοσοκομείων έφθασε στο 11%, ενώ την περίοδο 2013-2014 βρισκόταν μόλις στο 4%!
5. Υπάρχει το ενδεχόμενο να νοσήσω από γρίπη ακόμη κι αν έχω εμβολιαστεί;
Ναι, είναι πιθανόν, για πολλούς λόγους. Μπορεί να κολλήσει κάποιος τη γρίπη πριν προλάβει ο οργανισμός να δημιουργήσει τα απαραίτητα αντισώματα και να αναπτύξει ανοσολογική απάντηση, ή να κολλήσει κάποιον ιό της γρίπης που δεν καλύπτεται από το εμβόλιο. Επίσης, σε κάποιες λίγες περιπτώσεις, λόγω «πεσμένου» ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί ο οργανισμός του ατόμου να μην μπορέσει να αναπτύξει αντισώματα στον βαθμό που να του παρέχουν υψηλή προστασία.
