Οταν προ ημερών η Federal Reserve επανέφερε την πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων τον Δεκέμβριο, στοιχημάτισε πως ένα παλιό και αμφιλεγόμενο εργαλείο της πολιτικής της θα αποσπάσει την προσοχή των χρηματαγορών. Αφησε να εννοηθεί πως είναι πιθανή μια αύξηση των επιτοκίων στην επόμενη συνεδρίασή της και είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα: μειώθηκαν αμέσως οι επενδυτές που στοιχηματίζουν ότι τα επιτόκια του δολαρίου θα παραμείνουν σε ουσιαστικά μηδενικά επίπεδα έως το επόμενο έτος. Ωστόσο, από τις συνεντεύξεις με πρώην και νυν στελέχη της Fed προκύπτει πως δεν ήταν εύκολη η απόφαση της τράπεζας να ενημερώσει τις αγορές για τη μελλοντική κατεύθυνση της πολιτικής. Ορισμένα στελέχη εκτιμούν πως και μόνον η αναφορά σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία για πιθανή αλλαγή στη νομισματική πολιτική δεν θα εκληφθεί πλέον ως ενδεχόμενο, αλλά ως υπόσχεση που θα είναι επώδυνο να αθετηθεί. Οπως επισημαίνει ο Μάικλ Φερόλι, οικονομολόγος της JPMorgan, η τελευταία φορά που η Fed προειδοποίησε ότι στην επόμενη συνεδρίασή της ενδέχεται να προχωρήσει σε αλλαγή πολιτικής ήταν το 1999. Στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης προτίμησε να ανανεώνει την υπόσχεσή της για άκρως επεκτατική πολιτική και άλλαξε στάση πριν από τρία χρόνια.
Οι συνεντεύξεις προδίδουν πως η πρόεδρος, Τζάνετ Γέλεν, και πολλά στελέχη της τράπεζας ενοχλήθηκαν τόσο από την αδιαφορία των επενδυτών ώστε αποφάσισαν ότι άξιζε τον κόπο να πάρουν αυτό το ρίσκο.
Ετσι οι αγορές προθεσμιακών συμβολαίων καταδεικνύουν πως είναι πλέον τουλάχιστον το 50% των επενδυτών που προβλέπει αύξηση επιτοκίων τον Δεκέμβριο, ενώ τον Οκτώβριο δεν ξεπερνούσαν το 30%.
Φαίνεται πως για τα στελέχη της Fed είναι ικανοποιητικές αυτές οι προσδοκίες ενώ συντάσσονται ήδη με τη Γέλεν, παρά τις δημόσιες δηλώσεις τους που δίνουν την εντύπωση πως ισχύει το αντίθετο. «Αν η πλειονότητα πίστευε ακόμη πως είναι πρόωρη μια αύξηση των επιτοκίων, τότε το ανακοινωθέν της Fed θα είχε μείνει αμετάβλητο όπως ήταν στην προηγούμενη ανακοίνωση».
Η ίδια η κ. Γέλεν δήλωσε ότι μια αύξηση των επιτοκίων παραμένει η επιλογή που προτιμά. Μπορεί να γίνει εγκαίρως και να είναι συνετή όσο η οικονομία εξακολουθεί να τα πηγαίνει καλά. Κι ενώ η αναιμική αύξηση της απασχόλησης έπεισε ορισμένους επενδυτές πως η Fed πρέπει να τηρήσει στάση αναμονής, πολλά στελέχη της τράπεζας εκτιμούν ότι αποτελεί την ένδειξη ότι έχει σχεδόν ολοκληρωθεί η ανάκαμψη της αγοράς εργασίας. Επενδυτές και οικονομολόγοι που συνιστούν υπομονή, προειδοποιούν για τους κινδύνους που εγκυμονεί μια αύξηση των επιτοκίων όταν σε Ευρώπη, Ιαπωνία και Κίνα οδεύουν προς περαιτέρω χαλάρωση. Δεδομένου ότι τα επιτόκια βρίσκονται σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα από τα τέλη του 2008, ακόμη και μια μικρή κίνηση αναμένεται να προκαλέσει ωστικά κύματα στις διεθνείς αγορές, οδηγώντας σε άνοδο το δολάριο και τα κεφάλαια σε έξοδο από τις αναδυόμενες αγορές.
Πράγματι ένα σύντομο αλλά ισχυρό κύμα μαζικών πωλήσεων τον Αύγουστο οδήγησε σε επιβράδυνση την Κίνα, ενώ ο φόβος ενός παγκόσμιου οικονομικού παγετώνα έπεισε, τον Σεπτέμβριο, τη Fed να αναβάλει την αύξηση των επιτοκίων. Εκτοτε η κ. Γέλεν, ο αντιπρόεδρός της Στάνλεϊ Φίσερ και ο πρόεδρος της Fed Νέας Υόρκης, Γουίλιαμ Ντάντλεϊ, επιδιώκουν να υπογραμμίσουν το μήνυμά τους ότι μια σταδιακή άνοδος των επιτοκίων θα αρχίσει πριν από τα τέλη του έτους, εν μέρει εξαιτίας μιας απροσδόκητης επιτάχυνσης του πληθωρισμού που οφείλεται στη σταθεροποίηση των τιμών του πετρελαίου. Ωστόσο η ομιλία της κ. Γέλεν στις 24 Σεπτεμβρίου δεν κατόρθωσε να τονίσει αυτό το μήνυμα, καθώς απέσπασε την προσοχή των επενδυτών η αδιαθεσία της, η δυσκολία με την οποία ολοκλήρωσε την ομιλία της και η ιατρική βοήθεια που της παρασχέθηκε στη συνέχεια.
Οπως υπογραμμίζουν, πάντως, οι πηγές του Reuters, η τράπεζα δεν έχει δεσμευθεί πως θα προχωρήσει σε αύξηση των επιτοκίων τον επόμενο μήνα.
