Διανύουμε τον πέμπτο χρόνο συνεχών προσπαθειών για να ξεφύγουμε από τη δεινή οικονομική κατάσταση, όχι με ιδιαίτερη επιτυχία. Λίγο καιρό πριν, μάλιστα, βρεθήκαμε ένα βήμα από τον εξοστρακισμό της χώρας από την Ε.Ε. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για την αποτυχία αυτή, ωστόσο η μικροδομή της χώρας έχει καθοριστική επιρροή. Η μικροδομή αφορά τις διαδικασίες και τους κανόνες, μέσα από τα οποία γίνεται η πολιτική εφαρμογή των νόμων και των μεταρρυθμίσεων. Η μικροδομή μπορεί να αφορά στη σχέση πολίτη-κράτους, ασφαλιζόμενου-οργανισμού παροχής υπηρεσιών υγείας, εκπαιδευμένου-ιδρύματος κ.ο.κ.
Μια καλή μικροδομή μπορεί να κάνει μια καλή πολιτική άμεσα εφαρμόσιμη με ευεργετικά αποτελέσματα, ενώ μια κακή μικροδομή μπορεί να λειτουργήσει ως κολλώδης ουσία που δεν επιτρέπει την εφαρμογή της. Ας δούμε μερικά παραδείγματα. Αναντίρρητα, θα εξοικονομούνταν πολλές ώρες εργασίας εάν οι δημόσιες υπηρεσίες συνδέονταν με ένα αποτελεσματικό ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα. Ενα σύστημα για όλες τις επαφές του πολίτη με το Δημόσιο. Θα ήταν μεγάλο πλήγμα για τη φοροδιαφυγή, αλλά και σημαντικό πλεονέκτημα για τη λογιστική παρακολούθηση και τον οικονομικό σχεδιασμό, η υιοθέτηση των ηλεκτρονικών πληρωμών. Στο νομικό πεδίο θα μπορούσε να γίνει απλούστευση των νόμων στην Ελλάδα με τη χρήση μιας ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων, ώστε να δούμε τι χρειαζόμαστε και τι όχι από νόμους με τη χρήση φίλτρων αναζήτησης. Στο πλαίσιο της καταπολέμησης της πολυνομίας επίσης, και εκτός εφαρμογών πληροφορικής, κάθε νόμος θα μπορούσε να εξετάζεται σε επίπεδο χρηματικού κοινωνικού κόστους-ωφέλειας, ώστε να επιλέγονται οι οικονομικά ωφέλιμοι για την κοινωνία νόμοι. Επίσης, κάθε νόμος θα μπορούσε να περιέχει ημερομηνία λήξης του, εκτός εάν πριν αυτή την ημερομηνία αποφασιστεί διαφορετικά. Αλήθεια, ποιους ευνοούν η πολυνομία και οι γκρίζες νομικές περιοχές; Οχι τους πολλούς. Στην υγεία με μια κάρτα θα μπορούσαμε να ξέρουμε ποιος, πότε και τι φάρμακα καταναλώνει, αλλά και να έχουμε έναν χάρτη υγείας του πληθυσμού χαράζοντας την κατάλληλη πολιτική υγείας και πρόληψης. Αλήθεια, ποιον ευνοεί η έλλειψη παρακολούθησης δεδομένων στον χώρο της υγείας; Οχι τους πολλούς και πάλι. Ολα τα παραπάνω έχουν κοινό παράγοντα την τεχνολογία των πληροφοριών. Και ο παράγοντας αυτός είναι ο κρίσιμος που μπορεί να μας βοηθήσει να βελτιώσουμε τις μικροδομές της χώρας αφαιρώντας την κολλώδη ουσία που ταλαιπωρεί τους πολίτες πολλά χρόνια τώρα. Ο λόγος που αισθάνθηκα να γράψω τα πιο πάνω είναι ότι, επισκεπτόμενος μια δημόσια υπηρεσία, ο πολύ καλός υπάλληλος που με εξυπηρέτησε για μια απλή αίτηση χρειάστηκε, εκτός από το να είμαι και εγώ εκεί, χρόνο πλέον της μισής ώρας γραψίματος και συμπλήρωσης στοιχείων, ενώ χρησιμοποίησε φύλλα χαρτιού από κακές φωτοτυπίες με ενδιάμεσα καρμπόν.**
* Ο κ. Χρήστος Αλεξάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο ESC – Rennes Business School (Γαλλία) και στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς (Ελλάδα).
** καρμπόν: ουδέτερο, άκλιτο 1. ειδικό χαρτί αλειμμένο με μελάνι που χρησίμευε στην παραγωγή αντιγράφων, 2. (μεταφορικά) κάτι που μοιάζει πολύ με κάτι άλλο.