Στις συμπληγάδες του πολέμου στη γειτονική Συρία και των οικονομικών κυρώσεων από τη Ρωσία βρίσκεται η οικονομία της Τουρκίας και οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης προειδοποιούν για την εξάρτησή της από το ξένο κεφάλαιο. Τους κινδύνους που την απειλούν αντανακλά η πορεία της τουρκικής λίρας, καθώς στη διάρκεια του έτους έχει υποχωρήσει κατά 19% έναντι του δολαρίου, επειδή οι επενδυτές έχουν αποσύρει μέσα στο έτος 7,6 δισ. δολάρια από τουρκικά περιουσιακά στοιχεία, μετοχές και ομόλογα. Σύμφωνα με τις Capital Economics Ltd και SEB AB, το νόμισμα της γείτονος καταγράφει, έτσι, τη μεγαλύτερη ετήσια πτώση του από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Στη χθεσινή συνεδρίαση, η ισοτιμία της τουρκικής λίρας διαμορφώθηκε σε 0,343 δολ. Εκτιμάται πως μπορεί να συνεχιστούν οι εκροές και να διολισθήσει περαιτέρω.
Ο Περ Χάμαρνλουντ, αναλυτής της SEB στη Στοκχόλμη, προβλέπει πως μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου το τουρκικό νόμισμα θα έχει σημειώσει πτώση στις τρεις λίρες έναντι ενός δολαρίου. Παράλληλα, ο Γουίλιαμ Τζάκσον της Capital Economics προβλέπει περαιτέρω πτώση έως και 11% έως τα τέλη του επόμενου έτους, με το δολάριο να αντιστοιχεί σε 3,25 τουρκικές λίρες. Από το σύνολο των εκροών, 1,4 δισ. δολάρια εγκατέλειψαν την Τουρκία μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου, μολονότι οι αγορές αντέδρασαν αρχικά με ενθουσιασμό στον νέο εκλογικό θρίαμβο του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούσαν, πάντως, από την επομένη των εκλογών πως η ενίσχυση του Τούρκου προέδρου ενδέχεται να προοιωνίζεται δεινά για την τουρκική οικονομία και περαιτέρω πιέσεις προς την κεντρική τράπεζα της χώρας για νέες μειώσεις των επιτοκίων.
Δεν είναι, βέβαια, εξίσου απαισιόδοξοι όλοι οι αναλυτές. Την περασμένη εβδομάδα, ο όμιλος Credit Suisse συνέστησε στους επενδυτές να αυξήσουν την έκθεσή τους σε τουρκικές μετοχές, καθώς οι μαζικές πωλήσεις που έχουν προηγηθεί τις έχουν οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα και εκτιμά πως προσφέρουν επενδυτικές ευκαιρίες. Τις ίδιες ημέρες, όμως, ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings επισήμανε ότι η Τουρκία συγκαταλέγεται στις αναδυόμενες αγορές των οποίων αυξάνεται το ιδιωτικό χρέος. Την Παρασκευή, άλλωστε, η Moody’s Investors επικαλέστηκε τις «μεγάλες ανάγκες χρηματοδότησης από εξωτερικές πηγές» και τους γεωπολιτικούς κινδύνους που απειλούν τη γειτονική μας χώρα δικαιολογώντας την απόφασή της να διατηρήσει αρνητική την προοπτική της Τουρκίας.
Οπως επισημαίνει το Bloomberg, καίριο ερώτημα για τους ξένους επενδυτές είναι το κατά πόσον η κυβέρνηση Ερντογάν θα ασκήσει μεγάλες πιέσεις στην κεντρική τράπεζα και αν θα υιοθετήσει πολιτικές με στόχο την αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας και την τόνωση της ανάπτυξης, που έχει επιβραδυνθεί σε επίπεδα κάτω από τον μέσο όρο των τελευταίων 10 ετών. «Αν ο Ερντογάν προσπαθήσει να τονώσει την ανάπτυξη με μειώσεις των επιτοκίων, δεν θα μπορέσει να περιορίσει το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και θα επιδεινωθεί η κατάσταση του τραπεζικού συστήματος», επισημαίνει ο Ντμίτρι Μπαρίνοφ, διαχειριστής που εποπτεύει κεφάλαια ύψους 2,6 δισ. δολαρίων για τη Union Investment Privatfonds GmbH στη Φρανκφούρτη, και εκφράζει μεγάλες επιφυλάξεις για την οικονομική πολιτική της νέας κυβέρνησης και την πορεία των μεταρρυθμίσεων.
Την ίδια στιγμή, οικονομολόγοι της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) θεωρούν πιθανό να μειωθεί το ΑΕΠ της Τουρκίας κατά 0,3% έως 0,7% μέσα στο επόμενο έτος, συνεπεία των οικονομικών κυρώσεων από τη Ρωσία εάν αυτές συνεχιστούν και το 2016 και εφαρμοσθούν πλήρως. Εκτιμούν ειδικότερα ότι ο αντίκτυπος θα είναι ισχυρότερος στον τομέα του τουρισμού και θα γίνει αισθητός περίπου στα μέσα του επόμενου έτους. Οπως τονίζουν, η Ρωσία είναι ο σημαντικότερος προμηθευτής ενέργειας της Τουρκίας, καλύπτοντας το 98,8% των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Το 56% των εισαγωγών αυτών προέρχεται από τη Ρωσία. Το περασμένο έτος, η Τουρκία εισήγαγε από τη Ρωσία πετρέλαιο και φυσικό αέριο συνολικής αξίας 16,5 δισ. δολαρίων, που αντιπροσωπεύει περίπου το 30% των συνολικών ενεργειακών αναγκών της.
Παράλληλα, η Ρωσία είναι η έβδομη μεγαλύτερη αγορά για τις εξαγωγές της Τουρκίας. Το 2014 η Ρωσία απορρόφησε το 3,8% του συνόλου των τουρκικών εξαγωγών ενώ οι τουρίστες από τη Ρωσία αντιπροσωπεύουν περίπου το 12,2% από το σύνολο των 37 εκατ. τουριστών που επισκέφτηκαν την Τουρκία το 2014 και δαπάνησαν σε αυτήν περίπου τρία δισ. δολάρια, ποσό αντίστοιχο του 0,3% με 0,4% του τουρκικού ΑΕΠ.