Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) πρόκειται, κατά κοινή εκτίμηση, να προχωρήσει στην πρώτη αύξηση του βασικού επιτοκίου για πρώτη φορά μετά εννέα χρόνια στο πλαίσιο της συνεδρίασης της Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς την Τετάρτη 16 και Πέμπτη 17 Δεκεμβρίου.
Μια αναπροσαρμογή του βασικού επιτοκίου κατά 0,25% από τα τρέχοντα, σχεδόν, μηδενικά επίπεδα έχει ήδη προεξοφληθεί από τις αγορές. Αυτό που απομένει να εξακριβωθεί είναι ο ρυθμός που θα επιλέξει η Fed να προχωρήσει στις επόμενες αυξήσεις του βασικού επιτοκίου, όπως επισημαίνει μερίδα οικονομικών αναλυτών που θεωρεί πως η αναδίπλωση της επεκτατικής πολιτικής της Fed έπρεπε να είχε συμβεί αρκετά νωρίτερα. Κρίνουν πως η τρέχουσα συγκυρία είναι πια ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς έχουν κοπάσει ανησυχητικά οι ρυθμοί ανάπτυξης στην παγκόσμια οικονομία με την επιβράδυνση της Κίνας.
Την ίδια ώρα, αρκετοί αξιωματούχοι της Fed θεωρούν πως θα πρέπει να καθυστερήσει μια αύξηση του κόστους δανεισμού στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, διότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να απέχει αρκετά από τον στόχο του 2%. Εάν η Fed αστοχήσει στις προβλέψεις για την αύξηση του πληθωρισμού, ο οποίος παραμένει πεισματικά σε επίπεδα χαμηλότερα του 0,4% από τις αρχές του έτους, τότε η αμερικανική οικονομία κινδυνεύει να παγιδευθεί σε ύφεση, επισημαίνουν και οικονομικοί παρατηρητές στη Wall Street Journal. Υπενθυμίζουν πως οι αξιωματούχοι της Fed έχουν αστοχήσει στις προβλέψεις τους για τον πληθωρισμό κατά τη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας. Οπότε επικρατεί μια επιφυλακτικότητα για το εάν οι τιμές στις ΗΠΑ θα έχουν ενισχυθεί κοντά στον στόχο του 2% μέχρι τα τέλη του 2016 όπως διαβλέπει η Fed.
Πρόσφατα, η επικεφαλής της Fed κ. Τζάνετ Γέλεν δήλωσε ενώπιον της κοινής οικονομικής επιτροπής του αμερικανικού Κογκρέσου πως η ανεργία και η ανάπτυξη στις ΗΠΑ κινούνται σε ικανοποιητικά επίπεδα. Διαβεβαίωσε, επίσης, πως οι αυξήσεις στο βασικό επιτόκιο από το τρέχον 0,25% θα συντελεστούν βαθμιαία και όχι απότομα, δεδομένης της αβεβαιότητας που προέρχεται από το εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον.
Πράγματι, η ανεργία έχει υποχωρήσει στο 5%. Ομως παραμένει αβέβαιο εάν η ανάπτυξη θα οδηγήσει εντός της επόμενης διετίας σε μια ενίσχυση των τιμών. «Είμαι επιφυλακτικός για την επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό εντός ενός λογικού χρονικού διαστήματος» σημείωσε ο Τσαρλς Εβανς, πρόεδρος της Fed στο Σικάγο, στο πλαίσιο ομιλίας που έδωσε αυτόν τον μήνα. Πρόσθεσε, μάλιστα, πως ο πληθωρισμός κυμαίνεται σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα εδώ και πάρα πολύ καιρό.
Ενας παράγοντας που δυσχεραίνει την επίτευξη του στόχου για τον πληθωρισμό είναι η μεγάλη πτώση των τιμών πετρελαίου, οι οποίες έχουν απολέσει πάνω από το 50% της αξίας τους μέσα στον τελευταίο ενάμιση χρόνο. Αλλά ακόμη και εάν εξαιρεθούν οι ευμετάβλητες τιμές της ενέργειας και των τροφίμων, ο πληθωρισμός συνεχίζει να κινείται σε επίπεδα του στόχου εδώ και μια τριετία. Προς το παρόν, κυμαίνεται στο 1,3%.
Ο Ανταμ Ποσέν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Πέτερσον, θεωρεί πως κανένας δεν θα μπορούσε να είχε προβλέψει την επιμονή των χαμηλών πληθωριστικών πιέσεων στην αμερικανική οικονομία. Ο προκάτοχος της Τζάνετ Γέλεν στη Fed αποκάλυψε σε πρόσφατη συνέντευξη πως είχε παροτρύνει το Κογκρέσο να αυξήσει τις δημοσιονομικές δαπάνες προκειμένου να υπάρξει ενίσχυση της κατανάλωσης και να λάβει μακροπρόθεσμα μέτρα για τον έλεγχο του δημοσίου χρέους.
Είναι μια άποψη που συμμερίζονται οικονομολόγοι που υποστηρίζουν πως οι κεντρικές τράπεζες στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ιαπωνία έχουν αφεθεί να ενισχύσουν τη ζήτηση και άρα τις τιμές στην πραγματική οικονομία, ενώ οι κυβερνήσεις αδυνατούν να χαράξουν μια πολιτική οικονομικής ανάπτυξης. Στις ΗΠΑ, το αμερικανικό Κογκρέσο είχε δώσει το «πράσινο φως» σε δημοσιονομικά μέτρα στήριξης 830 δισ. δολαρίων το 2009, όταν ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, αλλά στη συνέχεια έδωσε βάρος στις περικοπές. Εν τούτοις, μια αύξηση των δημοσιονομικών δαπανών θα ενίσχυε δραστικά τη ζήτηση.
