ΠΑΡΙΣΙ. Περισσότερο από το περιεχόμενο της συμφωνίας του Παρισιού, αυτό που οδήγησε χθες τις μετοχές των ορυκτών καυσίμων σε πτώση και των ανανεώσιμων πηγών σε άνοδο είναι η δυναμική που μπορεί να απελευθερώσει η συμφωνία αυτή. Η ιστορική στιγμή κατά την οποία 196 χώρες συμφώνησαν στο Παρίσι να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή δεν θα μνημονεύεται για την τόλμη των δεσμεύσεων, αλλά για το ξεκάθαρο νεύμα ότι οι κυβερνήσεις πλέον είναι αποφασισμένες να αρχίσουν να γυρνούν σελίδα.
Η συμφωνία υπερβαίνει τον διαχωρισμό ανάμεσα σε αναπτυσσόμενες και ανεπτυγμένες χώρες και ενώνει γύρω από το ίδιο κείμενο χώρες που απειλούνται με άμεση εξαφάνιση, όπως τα νησιά του Ειρηνικού, και χώρες που ευθύνονται για τον μεγαλύτερο όγκο των εκπομπών ρύπων, όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Το τηλεφώνημα με το οποίο χθες ο Αμερικανός πρόεδρος Ομπάμα συνεχάρη τον Κινέζο ομόλογό του Σι για την εποικοδομητική συμβολή της Κίνας επιβεβαιώνει την αλλαγή σελίδας.
Δεν απαιτεί έγκριση
Η συμφωνία είναι γραμμένη κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μην απαιτεί έγκριση από το αμερικανικό Κογκρέσο, στοιχείο που μειώνει την αβεβαιότητα. To κείμενο θα τεθεί σε ισχύ όταν επικυρωθεί από το 55% των χωρών του πλανήτη ή από χώρες που εκπέμπουν το 55% των παγκόσμιων ρύπων.
Με τη συμφωνία του Παρισιού οι κυβερνήσεις υποχρεώνονται να καταρτίζουν σχέδια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και να τα δημοσιοποιούν σε τακτά χρονικά διαστήματα. Δεν υπάρχουν περιορισμοί σχετικά με το πόσο φιλόδοξοι μπορεί να είναι οι στόχοι της κάθε κυβέρνησης. Ετσι, ενώ το τελικό κείμενο ζητεί λήψη μέτρων για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας «στους 2, ακόμη και στον 1,5 βαθμό Κελσίου», το άθροισμα των εξειδικευμένων δεσμεύσεων της κάθε χώρας οδηγεί σε άνοδο θερμοκρασίας περίπου 3 βαθμών Κελσίου. Εξάλλου, προκειμένου να επιτευχθεί συμφωνία, οι δεσμεύσεις αυτές δεν είναι νομικά δεσμευτικές.
Επίσης, οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν κατόρθωσαν να αποσπάσουν εγγυήσεις χρηματοδότησης 100 δισ. δολαρίων ετησίως από το 2020, όπως στόχευαν, ούτε υποσχέσεις για μεταφορά καθαρών τεχνολογιών με αναστολή ισχύος των διατάξεων περί πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως ζητούσαν. Εκτός συμφωνίας έμειναν και οι ρύποι από την αεροπλοΐα και τη ναυτιλία.
Υποβαθμίζοντας τη μελλοντική δυναμική της συμφωνίας, η Παγκόσμια Οργάνωση Ανθρακα ανέφερε ότι «η παγκόσμια παραγωγή ενέργειας από άνθρακα θα αυξηθεί κατά 24% έως το 2040» ακόμη και στα πλαίσια των στόχων που έχουν θέσει οι χώρες. Αυτό δεν απέτρεψε την κατακρήμνιση στα αμερικανικά χρηματιστήρια των μετοχών εταιρειών που παράγουν άνθρακα έως και -11%.
Σε άρθρο στους New York Times, ο Μπιλ Μακ Κίμπεν, επικεφαλής του συνασπισμού οργανώσεων «350.org», χαρακτήρισε τη συμφωνία «καλή, αν είχε υπογραφεί το 1995». «Η συμφωνία προσφέρει αρκετά ώστε να μην παραπονιούνται πολύ ούτε όσοι ασχολούνται με το περιβάλλον ούτε οι εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Περιλαμβάνει τόση χρηματοδότηση όση χρειαζόταν προκειμένου να μην εγκαταλείψουν τις συνομιλίες οι φτωχές χώρες, αλλά όχι αρκετή ώστε πραγματικά να επιταχυνθεί η επανάσταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», συνοψίζει ο Μακ Κίμπεν.
Ο αρχιτέκτονας του συμβιβασμού αυτού, ο άνθρωπος που τετραγώνισε τον κύκλο, ήταν ο προεδρεύων της συνόδου, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργός Λοράν Φαμπιούς. Η συνεισφορά της γαλλικής διπλωματίας στην υπογραφή της συνθήκης της 12ης Δεκεμβρίου χαιρετίστηκε από όλους τους συμμετέχοντες, ενώ, έξω από τις πύλες του συνεδριακού κέντρου στο Μπουρζέ, τα μέλη του μαζικού ακτιβιστικού κινήματος κατά της κλιματικής αλλαγής υποστήριζαν ότι τα συγχαρητήρια αξίζουν σε όσους άσκησαν την απαραίτητη πολιτική πίεση.
