Δύο εβδομάδες αφότου απογοήτευσε τους επενδυτές, ανακοινώνοντας μια κατώτερη των προσδοκιών επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, η ΕΚΤ βρήκε ανέλπιστη χείρα βοηθείας από τη Federal Reserve, καθώς η αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου περιόρισε την ανάγκη για περαιτέρω στήριξη της Ευρωζώνης από την ίδια.
Η Fed και η ΕΚΤ κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις, καθώς η αμερικανική οικονομία ενισχύεται ενώ η Ευρώπη αγωνίζεται με ισχνή ανάπτυξη, υψηλή ανεργία και αναιμικό πληθωρισμό. Η αύξηση των αμερικανικών επιτοκίων, η πρώτη ύστερα από σχεδόν μία δεκαετία, οδήγησε άμεσα σε διολίσθηση του ευρώ, η οποία, αν συνεχισθεί, θα αποτελέσει διπλή ευλογία για την ΕΚΤ, εφόσον θα δώσει ώθηση στις εξαγωγές της Ευρωζώνης και θα επιταχύνει τον πληθωρισμό. Κυρίως, όμως, η ήπια αντίδραση της αγοράς στην αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου καταδεικνύει πως οι επενδυτές αποδέχονται την απόκλιση ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, επιτρέποντας στην ΕΚΤ να διατηρήσει σταθερή πορεία.
«Ως έναν βαθμό η ΕΚΤ θα μπορέσει να αποσυνδέσει τις συνθήκες χρηματοδότησης της Ευρωζώνης από τις ΗΠΑ», σχολίασε σχετικά ο Ντερκ Σουμάχερ, αναλυτής της Goldman Sachs, και προσέθεσε πως η απόκλιση μεταξύ των δύο νομισματικών πολιτικών ήρθε για να μείνει. Πριν από δύο εβδομάδες η ΕΚΤ ανακοίνωσε επέκταση του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης για να τονώσει την ανάπτυξη. Η κίνησή της, όμως, να μειώσει κατά 10 μ.β. τα επιτόκια καταθέσεων των τραπεζών στα ταμεία της και να επεκτείνει μεν αλλά χωρίς να αυξήσει ουσιαστικά το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων ήταν κατώτερη των προσδοκιών. Απογοήτευσε, έτσι, τις αγορές και εξώθησε το ευρώ σε άνοδο πάνω από 3%, που αντιστράφηκε εν μέρει, καθώς το ευρώ υποχώρησε πάνω από 1% έναντι του δολαρίου μετά την απόφαση της Fed. Οι αποδόσεις των ομολόγων κρατών-μελών της Ευρωζώνης, Γερμανίας, Γαλλίας και Ιταλίας, που σημείωσαν άνοδο μετά την απόφαση της ΕΚΤ, στη συνέχεια υποχώρησαν μετά την κίνηση της Fed. Φάνηκε έτσι να επιβεβαιώνεται η εντύπωση ορισμένων επενδυτών ότι πρόκειται για εσφαλμένη επιλογή της ΕΚΤ.
Η αύξηση των επιτοκίων του δολαρίου θεωρητικά θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους δανεισμού των ευρωπαϊκών χωρών. Επομένως, η πτώση των αποδόσεων των ευρωπαϊκών ομολόγων καταδεικνύει πως όντως η πολιτική της ΕΚΤ αποσυνδέεται από τη Fed.
Μολονότι η ΕΚΤ έχει επανειλημμένως δηλώσει έτοιμη να χαλαρώσει περισσότερο τη νομισματική της πολιτική, αν κριθεί απαραίτητο, αναλυτές που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Reuters δίνουν πιθανότητα μόλις 40% σε μια περαιτέρω κίνηση μέσα στο 2016. Ενδέχεται, άλλωστε, να περιορισθεί η ανάγκη για επιπρόσθετες κινήσεις, καθώς επιταχύνεται η ανάπτυξη και το ευρώ υποχωρεί. Σύμφωνα με τον Πίτερ Μπόφινγκερ, εκ των «πέντε σοφών» συμβούλων της γερμανικής κυβέρνησης, «η αύξηση των επιτοκίων δεν επηρεάζει ουσιαστικά την οικονομική κατάσταση αλλά έχει μεγάλο ψυχολογικό αντίκτυπο». Ο ίδιος προβλέπει πως «αν το ευρώ αρχίζει να υποχωρεί, η πτώση του μπορεί να είναι γρήγορη, καθώς δεν υπάρχει όριο ταχύτητας στις υποτιμήσεις». Επιπλέον ο τρόπος που η πρόεδρος της Fed Τζάνετ Γέλεν προετοίμασε τις αγορές για την αύξηση των επιτοκίων υπογραμμίζει την αποτυχία του Μάριο Ντράγκι να κάνει κάτι αντίστοιχο λίγες εβδομάδες νωρίτερα. Οπως επισημαίνει πηγή της ΕΚΤ, που μίλησε στο Reuters, «είναι πλέον πιο δύσκολο για τον Μάριο Ντράγκι να εξωθήσει πτωτικά το ευρώ με τις δηλώσεις του. Γενικά όλοι γνωρίζουν πως μπορούμε να κάνουμε περισσότερα αν χρειαστεί, αλλά γνωρίζουν, επίσης, και πως δεν κάναμε τόσα όσα θα ήθελαν κάποιοι».