Kινούμενες εικόνες, ένα μάτι που γίνεται ήλιος, ψάρι, μετά λουλούδι, το λουλούδι που γίνεται πρόσωπο – ένα μάτι που θυμίζει φυλαχτό προστατεύει από το Σεπτέμβριο τη Στέγη και τον πολιτισμό. Πρόκειται για το web animation EtherealSunrise.com –που προβάλλεται πάνω στο χρυσό «αβγό» του κτηρίου–, την εγκατάσταση του εικαστικού καλλιτέχνη, κατ’ άλλους new media artist, Άγγελου Πλέσσα. «Η ιστορία της τέχνης κατηγοριοποιεί, δεν είμαι απόλυτα σύμφωνος με την πολύ ειδική ορολογία», αντιπαραθέτει ο δημιουργός. «Η ζωή μας είναι τόσο “mediated” που θεωρώ ότι όλοι οι καλλιτέχνες είναι, με κάποιο τρόπο, ψηφιακοί». Γεννημένος το 1974, ο Άγγελος Πλέσσας ανήκει σε μια γενιά που μεγάλωσε με ένα laptop στα προσωπικά είδη ανάγκης. «Σήμερα είμαστε όλοι υπερ-συνδεδεμένοι. Σε μια νέα μοναξιά. Μη νομίζετε όμως ότι βρίσκομαι συνέχεια στον υπολογιστή. Η Αιώνια Ιντερνετική Αδελφότητα, το project που τιμήθηκε με το Βραβείο ΔΕΣΤΕ, ήταν μια δικαιολογία για να συναντηθούν άνθρωποι που γνωρίστηκαν διαδικτυακά. Ξεκίνησε σαν ουτοπικό έργο, που δημοσιοποιήθηκε σε μια συνέντευξη στο περιοδικό Dazed and Confused, όπου ρωτήθηκα εάν έχω ένα “dream project”. Εκεί αναφέρθηκα στις Αδελφότητες. Σύντομα άρχισα να λαμβάνω e-mail με ερωτήσεις τύπου “πού, πότε και πώς μπορούμε να συμμετάσχουμε”! Τότε μόνον άρχισα να αναρωτιέμαι “γιατί όχι;” Στην έκθεση των Βραβείων συγκεντρώθηκε υλικό από τις τρεις πρώτες εκδοχές: Ανάφη (2012), Μεξικό (2013) και Νεκρά Θάλασσα, Παλαιστίνη (2014). Το project είναι ανεξάρτητο. Καθένας υποστηρίζει τη συμμετοχή του, ενώ συγχρόνως μέσα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες kickstarter / indiegogo προσπαθώ να συγκεντρώνω μια minimum οικονομική βάση εκκίνησης».
I AMness, Onassis Cultural Center NY.
Άγγελος Πλέσσας / ΠΟΡΤΡΕΤΟ: ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΜΠΙΤΡΑΣ
«Ο φετινός νικητής μάς εντυπωσίασε με μια δουλειά που αγγίζει τόσο τις νέες τεχνολογίες όσο και πανάρχαια ανθρώπινα ζητήματα όπως η κοινότητα, η επίδραση της τέχνης στη ζωή και το πώς μπορούμε να φανταστούμε νέους τρόπους σύνδεσης μεταξύ μας», ήταν τα κολακευτικά σχόλια του Bernard Blistène, Διευθυντή του Centre Georges Pompidou, μέλους της Κριτικής Επιτροπής. «Πρόκειται για μια πρακτική ανοιχτή, πειραματική και αισθητικά ρηξικέλευθη, που συνδυάζει τη σύνθετη σκέψη με το χιούμορ, τη συναισθηματική θέρμη και την πνευματική ανησυχία». «Το ίντερνετ είναι μεν ένα ευρύτατο μέσο επικοινωνίας, δεν είναι όμως αυτοσκοπός – είναι ένας ενδιάμεσος σταθμός στις ανθρώπινες ανταλλαγές», πιστεύει ο Άγγελος Πλέσσας. «Το συγκεκριμένο έργο “εναντιώνεται” στο “απολυταρχικό” διαδίκτυο. Ας μην ξεχνάμε πώς ξεκίνησε το κίνημα του ίντερνετ τη δεκαετία του ’90 – σαν ανοιχτή πηγή στη γνώση, συνεργατική δομή, δωρεάν πληροφορία, βλέπε Wikipedia. Σήμερα, μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε shopping mall…» Ο ίδιος άρχισε να ασχολείται επαγγελματικά με το διαδίκτυο μετά το 2000. «Τη δεκαετία του ’80, πιτσιρίκι, παιδί της γενιάς των video games και του MTV, έφτιαχνα βιντεάκια, είχα πάντα μια τρέλα με αυτά! Το 1996, στην πρώιμη εποχή του διαδικτύου στην Ελλάδα, έφτιαξα το πρώτο μου e-mail».
EtherealSunrise.com, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
Fantasy Plot Generator, performance, Kunsthal Charlottenborg, Κοπεγχάγη. Photo: Hannibal Anderson.
Μέχρι το 2000, όταν μέσα από μια φιλική συζήτηση ο Μίλτος Μανέτας τον προσκάλεσε στην έκθεση Biennale.net, που επιμελούνταν για τον Jeffrey Deitch, ο Άγγελος Πλέσσας δεν είχε σκεφτεί ότι μπορεί να ασχοληθεί με την τέχνη. «Είχα τελειώσει μια σχολή για βιομηχανικό σχέδιο, δούλευα, κομπιούτερ και διαδίκτυο ήταν τα ενδιαφέροντά μου. Εκείνο το έργο ήταν μια προσωπική φωτογραφία σε ένα στρογγυλό παράθυρο του internet explorer, που αν την κλικάριζες αλλοιωνόταν το πρόσωπο – ήταν, ας πούμε, ένα “αρχαίο” selfie!»
Mirage Machines, The Breeder Gallery.
Αυτή την περίοδο ο Άγγελος Πλέσσας εκθέτει στο Ίδρυμα Ωνάση στη Νέα Υόρκη τη site-specific εικαστική εγκατάσταση I AMness. «Κλήθηκα να δημιουργήσω ένα έργο στο πλαίσιο του φεστιβάλ Ο Νάρκισσος Τώρα. Στην εποχή του διαδικτύου, οι οθόνες είναι οι νέοι καθρέφτες, ο ναρκισσισμός ενισχύεται με τα social media. Το I AMness υπάρχει online στο Iamness.com και επεκτείνεται εκτός ορίων οθόνης στο φυσικό δημόσιο χώρο του Ιδρύματος». «Σε πολλά έργα επιδιώκω συγκεντρώσεις κοινού, όπως το 2011 στο Σχολή Μουσικής Ιδρύματος Άντζελο στο ΕΜΣΤ, την εποχή που στεγαζόταν στο Εθνικό Ωδείο. Δουλέψαμε με ανοιχτό λογισμικό και δημιουργήσαμε μουσική με ανθρώπους που δεν γνώριζαν μουσική. Στη Frieze Art Fair, το 2014, “δέσμευσα” τα παιδιά σε ένα περιβάλλον με ψηφιακά και αναλογικά μέσα να κάνουν την προσωπογραφία τους και διαλογισμό. Η δια-δραστικότητα είναι σημαντικό μέρος των έργων». Αναρωτιέμαι με ποιους Έλληνες καλλιτέχνες αισθάνεται πιο κοντά. «Ξεχωρίζω πολλούς από τη γενιά μου και από παλαιότερους, π.χ. από τη γενιά του ’70, την Μπία Ντάβου, τον Takis κ.ά.» Πιστεύει ακράδαντα ότι η σύγχρονη ελληνική σκηνή είναι υψηλής ποιότητας, αλλά καμιά φορά κυριαρχεί μια «επαρχιακού» τύπου ξενομανία που απομακρύνει φορείς και συλλέκτες. «Φέτος ταξίδεψα αρκετά – Παρίσι, Μιλάνο, Κοπεγχάγη, Νέα Υόρκη. Στη Νέα Υόρκη είχα ραντεβού με curators του MoMΑ, που ρωτούσαν με ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στην Αθήνα. Μαθαίνω ότι ήδη το ΜoΜΑ έχει προγραμματίσει ομαδική επίσκεψη τον Απρίλιο του 2017, στη διάρκεια της Documenta. Η Αθήνα είναι ζωντανή, δυναμική, πολλοί ξένοι καλλιτέχνες αρχίζουν να εγκαθίστανται εδώ. Γιατί μια τόσο μεγάλη διοργάνωση όπως η Documenta να συμπράξει με την Αθήνα; «Ίσως γιατί εδώ βρήκαν μια πολύ ενδιαφέρουσα σκηνή, αυτοτροφοδοτούμενη – ήμασταν πάντα λίγο guerilla και, πριν από την κρίση, αναρχοαυτόνομοι. Ίσως αυτό να ιντριγκάρει, να μαγνητίζει. Επίσης, υπάρχει ένα ήπιο, μη-βίαιο κλίμα ή μήπως γίναμε πιο εξωτικοί λόγω της κρίσης;»
Ευχαριστούμε το Ίδρυμα Ωνάση, το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, την γκαλερί The Breeder και τον καλλιτέχνη για την παραχώρηση φωτογραφικού υλικού.
