Με έναν περίπλοκο και εκπληκτικά αποτελεσματικό μηχανισμό, τον οποίο χρηματοδοτούν, οι βαθύπλουτοι Αμερικανοί κατορθώνουν να περιορίζουν τη φορολογική επιβάρυνσή τους, που έχει μειωθεί δραματικά σε σύγκριση με πριν από 20 χρόνια. Την ίδια στιγμή, η ανισότητα βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων σχεδόν 100 ετών και ανεβαίνουν οι τόνοι στη δημόσια διαμάχη περί του αν πρέπει η κυβέρνηση να την περιορίσει αυξάνοντας τους φόρους στα υψηλά εισοδήματα.
Ο μηχανισμός αυτός, που ορισμένοι αποκαλούν «βιομηχανία προάσπισης εσόδων», αποτελείται από έναν ακριβοπληρωμένο στρατό δικηγόρων, εργολάβων, ομάδων πίεσης και ακτιβιστών κατά της φορολογίας. Ετσι, βαθύπλουτοι όπως οι μεγιστάνες των hedge funds Ντάνιελ Λεμπ και Στίβεν Κοέν, που χρηματοδοτούν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αλλά και ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος, εκμεταλλεύονται ένα λαβύρινθο φορολογικών ελιγμών που ουδέποτε είναι στη διάθεση πολιτών με χαμηλότερα εισοδήματα.
Με όχημα αυτόν τον στρατό επιτυγχάνουν κατ’ ιδίαν συνεννόηση με τις φορολογικές αρχές των ΗΠΑ, την αρχή IRS, και κάνοντας χρήση της επιρροής που διαθέτουν ελαχιστοποιούν τη δυνατότητα της κυβέρνησης να τους φορολογήσει. Το αποτέλεσμα είναι ότι έχει δημιουργηθεί ένα είδος ιδιωτικού φορολογικού συστήματος μόνο για λίγες χιλιάδες Αμερικανούς. Οπότε, πριν από δύο δεκαετίες, όταν εξελέγη πρόεδρος ο Μπιλ Κλίντον, οι 400 πλουσιότεροι Αμερικανοί κατέβαλαν σχεδόν το 27% του εισοδήματός τους σε φόρους, σύμφωνα με στοιχεία της IRS. Το 2012, όμως, όταν επανεξελέγη ο πρόεδρος Ομπάμα, το ποσοστό αυτό είχε περιοριστεί σε λιγότερο από το 17%. Ετσι υπερβαίνει ελάχιστα τους φόρους που καταβάλλει μια μέση αμερικανική οικογένεια με ετήσιο εισόδημα 100.000 δολάρια. Οπως σχολιάζει στους ΝΥΤ ο Τζέφρεϊ Γουίντερς, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Northwestern University, οι βαθύπλουτοι πληρώνουν με εκατομμύρια δολάρια τις υπηρεσίες που τους παρέχει αυτός ο περίπλοκος μηχανισμός, αλλά «γλιτώνουν δεκάδες ή και εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια από τους φόρους που δεν καταβάλλουν». Η φορολογική αρχή των ΗΠΑ διερευνά αυτόν τον καιρό το hedge fund που ίδρυσε ο Τζέιμς Σάιμονς και διαχειρίζεται ο Ρόμπερτ Μέρσερ, καθώς εκτιμάται πως έκανε χρήση ενός κενού της φορολογικής νομοθεσίας και απέφυγε να καταβάλει φόρους ύψους 6,8 δισ. δολαρίων σε διάστημα δεκαετίας. Οπως τονίζει ο Τζαρντ Μπερνστάιν, στέλεχος του κέντρου για τις προτεραιότητες της δημοσιονομικής πολιτικής, «οι πλούσιοι χρησιμοποιούν τα χρήματά τους για να αγοράζουν τους πολιτικούς και για την ακρίβεια για να αγοράζουν την πολιτική και συγκεκριμένα τη φορολογική πολιτική».
Το 2012 ο μέσος όρος εισοδήματος για τους 400 πλουσιότερους Αμερικανούς ήταν 336 εκατ. δολάρια. Αν το ποσό αυτό είχε καταβληθεί ως μισθός και είχε φορολογηθεί όπως τα εισοδήματα του μέσου Αμερικανού, οι φόροι των βαθύπλουτων θα ήταν υπερδιπλάσιοι όσων καταβάλλουν σήμερα. Ενας πολύ δημοφιλής ελιγμός που χρησιμοποιούν για να ελαχιστοποιήσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση είναι η μετατροπή ενός είδους εισοδήματος σε ένα άλλο είδος που φορολογείται με χαμηλότερο συντελεστή. Ο μεγιστάνας των hedge funds Ντάνιελ Λεμπ, για παράδειγμα, επένδυσε σε μια αντασφαλιστική εταιρεία στις Βερμούδες, που με τη σειρά της επιστρέφει τα κεφάλαια καθώς τα επενδύει στο δικό του hedge fund. Μετατρέπει έτσι τα κέρδη του από τα στοιχήματα στην αγορά, που φορολογούνται με συντελεστή 40%, σε κεφαλαιακές αποδόσεις που φορολογούνται με τον μισό συντελεστή. Μια άλλη εξίσου αποδοτική στρατηγική είναι η τοποθέτηση εσόδων σε κάποιου είδους φιλανθρωπικό οργανισμό, που τους προσφέρει φοροαπαλλαγές.
