Το Πολωνικό Ινσιτούτο Εθνικής Μνήμης (IPN), ο κρατικός οργανισμός που ερευνά τα εγκλήματα του κομμουνιστικού καθεστώτος στη χώρα, παρουσίασε τη Δευτέρα στα μέσα ενημέρωσης τα έγγραφα που υποτίθεται ότι αποδεικνύουν τη συνεργασία του ιστορικού ηγέτη της Αλληλεγγύης και πρώην προέδρου της Πολωνίας Λεχ Βαλέσα με την κομμουνιστική μυστική αστυνομία SB, τη δεκαετία του '70.
Ο Βαλέσα, που έχει τιμηθεί με το Νόμπελ Ειρήνης, αρνήθηκε ότι συνεργαζόταν με την SB και ότι ήταν καταδότης, όμως παραδέχτηκε ότι διέπραξε «ένα λάθος» επειδή εκείνη την εποχή είχε υπογράψει «κάτι έγγραφα».
Τα φωτοαντίγραφα των ντοκουμέντων αυτών, στα οποία δεν έχει γίνει γραφολογική ανάλυψη, περιέχουν πολλές χειρόγραφες σημειώσεις, όπως μια δέσμευση για συνεργασία με την υπογραφή Λεχ Βαλέσα "Μπόλεκ" αλλά και αποδείξεις είσπραξης χρημάτων που υπογράφονται επίσης από τον άνθρωπο με το ψευδώνυμο "Μπόλεκ". Υπάρχουν επίσης δακτυλογραφημένες ή χειρόγραφες εκθέσεις σχετικές με τις συζητήσεις που είχαν τα στελέχη της SB με τον "Μπόλεκ" από το 1970 μέχρι το 1976.
Σε ένα από τα τελευταία χειρόγραφα, με ημερομηνία 8 Ιουνίου 1976, ένα στέλεχος της SB ανακοινώνει την άρνηση του πράκτορα "Μπόλεκ" να συνεχίσει τη συνεργασία. «Μετά την αλλαζονική στάση του θεωρώ άκραιο να συνεχίσουμε τις επαφές μαζί του», συμπεραίνει το στέλεχος αυτό.
Όλα τα έγγραφα βρέθηκαν την περασμένη εβδομάδα στο σπίτι της χήρας του πρώην υπουργού Εσωτερικών Τσέσλαβ Κίστζακ.
Ο 72χρονος Βαλέσα, που ήταν εργάτης στα ναυπηγεία του Γκντανσκ όταν ξέσπασε η εξέγερση που καταπνίγηκε στο αίμα, το 1970, διαβεβαίωνε πάντα ότι «δεν τον είχαν λυγίσει» τότε. «Δεν συνεργάστηκα με την SB. Ποτέ δεν πήρα χρήματα, ούτε έδωσα αναφορές, γραπτές ή προφορικές», διαβεβαιώνει, υποστηρίζοντας ότι τα έγγραφα αυτά τα είχε «πλαστογραφήσει» η κομμουνιστική αστυνομία.
«Εμπιστεύομαστε τον Λεχ για όλα όσα έκανε», δήλωσε τη Δευτέρα ο Ζμπίγκνιου Γιάνας, πρώην εργάτης και αντιφρονών. Τη δεκαετία του 1970 και κατόπιν, μετά την ίδρυση του συνδικάτου Αλληλεγγύη, «εμείς οι εργάτες ήμασταν μόνοι απέναντι στο καθεστώς. Θα σε υπερασπιστούμε Λεχ, δεν είσαι μόνος!», τόνισε.
Η υπόθεση των υποτιθέμενων επαφών του Βαλέσα με τη μυστική αστυνομία του κομμουνιστικού καθεστώτος επέτρεψε στους συντηρητικούς που κυβερνούν την Πολωνία να επαναφέρουν τον ισχυρισμό ότι η πτώη του καθεστώτος το 1989 δεν ήταν παρά άλλη μια επιχείρηση των μυστικών υπηρεσιών. Η ιδέα αυτή της "συνωμοσίας" με τις σοβιετικές υπηρεσίας, με σκοπό να κρατηθούν στην εξουσία οι πρώην κομμουνιστικές ελίτ, κυκλοφορεί εδώ και πολύ καιρό στους εθνικιστικούς κύκλους αν και πολλοί από τους αντιφρονούντες της εποχής την χαρακτηρίζουν γελοία.