Υπάρχει μια κακοδαιμονία που ακολουθεί τις «δημοσιογραφικές» ταινίες. Δεν κερδίζουν ποτέ Οσκαρ καλύτερης ταινίας. Φτάνουν ώς τις υποψηφιότητες, αλλά δεν κερδίζουν. Ο «Πολίτης Κέιν» το 1942 είχε χάσει το Οσκαρ από την «Κοιλάδα της κατάρας» του Τζον Φορντ. Τα εξίσου αριστουργηματικά «Το δίκτυο» του Σίντνεϊ Λιούμετ και το «Ολοι οι άνθρωποι του προέδρου» του Αλαν Τζ. Πάκουλα είχαν χάσει, το 1977, από το «Ρόκι» (σε μια ομολογουμένως άκρως ανταγωνιστική χρονιά για την κατηγορία). Μεταξύ άλλων, το φανταστικό «Insider» έπεσε το 2000 πάνω στον τυφώνα «American Beauty» και το «Καληνύχτα και καλή τύχη» έχασε το 2005 από το «Crash», εντελώς άδικα όπως παραδέχθηκε μέχρι και ο ίδιος ο σκηνοθέτης του νικητήριου φιλμ, Πολ Χάγκις.
Το τελευταίο «δημοσιογραφικό» Οσκαρ είχε δοθεί πριν από 70 ολόκληρα χρόνια, για τη «Συμφωνία κυρίων» του Ελία Καζάν (1948). Τα μάγια λύθηκαν χθες τα ξημερώματα, μαζί με αυτά του Λεοντάρντο ντι Κάπριο. Το «Spotlight», ο χαμηλότονος ύμνος στην ερευνητική δημοσιογραφία, έφυγε από την 88η απονομή των Οσκαρ με το χρυσό αγαλματίδιο, παραμένοντας μέχρι την τελευταία στιγμή αουτσάιντερ (αν και για να είμαστε δίκαιοι, ο κριτικός κινηματογράφου της «Κ», Δ. Μπούρας, το είχε προβλέψει). Συγκινημένοι οι παραγωγοί, στον ευχαριστήριο λόγο τους ευχήθηκαν το μήνυμα να φτάσει μέχρι το Βατικανό (η ταινία πραγματεύεται την αποκάλυψη σκανδάλου παιδεραστίας στους κόλπους της Καθολικής Εκκλησίας από την Boston Globe). «Να αποκατασταθεί η πίστη». Η πίστη και στη δημοσιογραφία θα προσθέταμε.
Το βραβείο έρχεται σε μια δύσκολη συγκυρία για τα Μέσα, σε μια εποχή που ο κλάδος βάλλεται ταυτόχρονα από άγριες περικοπές και ανυποληψία (όχι φυσικά χωρίς αφορμές). Στην Ελλάδα, η παγιωμένη αντίληψη είναι πως τα ΜΜΕ συσκοτίζουν αντί να αποκαλύπτουν, είναι φορείς της διαπλοκής, υπέρμαχοι των πιο σκληρών μνημονιακών πολιτικών. Επιλέγοντας έναν άκρως ολισθηρό δρόμο, η κυβέρνηση έχει αποφασίσει να ταΐζει αυτό το τέρας για πρόσκαιρα επικοινωνιακά οφέλη, αποδίδοντας κάθε δημοσιογραφική κριτική στις σχέσεις διαπλοκής γενικώς και αορίστως, προγκώντας όσους εκπροσώπους του Τύπου τολμούν να απευθύνουν κάποια αναπάντεχη, δύσκολη, άβολη ερώτηση. Στο σύμπαν αυτό, «καλοί» δημοσιογράφοι είναι μόνο της ΕΡΤ, άντε κι ενός-δύο ακόμη Μέσων. Οι υπόλοιποι, ελέγχεται.
Με αφορμή λοιπόν το «Spotlight», όπως και τις αποκαλύψεις των εγκλημάτων της Χρυσής Αυγής, τη διεξοδική κάλυψη του δράματος των προσφύγων, με αφορμή το ξεσκέπασμα κυκλωμάτων στους κόλπους της Δικαιοσύνης, της αστυνομίας και της διοίκησης, την έρευνα υποθέσεων κατάχρησης εξουσίας και διασπάθισης δημόσιου χρήματος και την ανάδειξη μικρών και μεγαλύτερων ιστοριών στην Ελλάδα της κρίσης, όλα αποτέλεσμα των κόπων κάποιων επίμονων, κακοπληρωμένων ρεπόρτερ, ένα ευχαριστώ από εδώ στην Ακαδημία.
