Το μεγαλύτερο σχέδιο αναδιάρθρωσης του κρατικού τομέα τις τελευταίες δύο δεκαετίες δρομολογεί το Πεκίνο, προγραμματίζοντας 5 έως 6 εκατ. απολύσεις εργαζομένων σε κρατικές επιχειρήσεις. Στόχος είναι να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της πλεονάζουσας παραγωγής, του αυξημένου χρέους προβληματικών κρατικών επιχειρήσεων, αλλά και τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Το σχέδιο συνοδεύεται από πρόγραμμα δαπανών ύψους 150 δισ. γουάν, που αντιστοιχεί σε 23 δισ. δολάρια. Οι δαπάνες αυτές προορίζονται για την επανένταξη και αποκατάσταση όσων μείνουν άνεργοι, κυρίως από την κρατική βιομηχανία άνθρακα και χάλυβα, στην οποία θα γίνουν περίπου 1,8 εκατ. απολύσεις.
Κρίσιμη απόφαση
Εχει προηγηθεί από τον Δεκέμβριο δήλωση του Κινέζου πρωθυπουργού, Λι Κεκιάνγκ, ότι θα κλείσει τις εταιρείες «ζόμπι», όπως έχει επικρατήσει να λέγονται όσες επιχειρήσεις έχουν κλείσει τμήμα των δραστηριοτήτων τους αλλά διατηρούν προσωπικό λόγω της ανησυχίας για τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο των πτωχεύσεων. Σύμφωνα με παρατηρητές, ο αριθμός των θέσεων εργασίας που θα χαθούν θα υπερβεί τον προγραμματισμό του Πεκίνου καθώς θα κλείσουν βιομηχανίες από διάφορους τομείς.
Στόχος της Κίνας είναι να περιορίσει την πλεονασματική παραγωγή σε τουλάχιστον επτά τομείς, μεταξύ των οποίων οι βιομηχανίες τσιμέντου, υαλουργίας και ναυπηγεία. Τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση αναμένεται να υποστεί, πάντως, η βιομηχανία φωτοβολταϊκών, που όχι μόνον παρουσιάζει πλεόνασμα παραγωγής, αλλά εξακολουθεί να έχει μεγάλο δυναμικό ανάπτυξης.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τις βιομηχανίες άνθρακα και χάλυβα, το Πεκίνο έχει ήδη παρουσιάσει τα σχέδιά του να περιορίσει την παραγωγή χάλυβα κατά περίπου 150 εκατ. τόνους και την παραγωγή άνθρακα κατά 500 εκατ. τόνους μέσα στα επόμενα τρία με πέντε χρόνια. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση του κρατικού τομέα που επιχειρεί το Πεκίνο μετά την περίοδο 1998-2003, όταν η προηγούμενη αναδιάρθρωση οδήγησε σε 28 εκατ. απολύσεις ενώ κόστισε στην κεντρική κυβέρνηση περίπου 73,1 δισ. γουάν, ποσό αντίστοιχο των 11,2 δισ. δολαρίων.
Ο υπερτροφικός και σε μεγάλο βαθμό δυσλειτουργικός κρατικός τομέας της Κίνας απασχολεί περίπου 37 εκατ. άτομα βάσει στοιχείων του 2013, ενώ αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας και σχεδόν το 50% του τραπεζικού δανεισμού.
Ανεξάρτητα από τα κεφάλαια που θα διαθέσει το Πεκίνο για να αντιμετωπίσει την αναπόφευκτη αύξηση της ανεργίας, δεν αναμένεται να λύσει το πρόβλημα της υπερχρέωσης των κρατικών εταιρειών «ζόμπι», που θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάρρευση τραπεζών εάν δεν αντιμετωπισθεί με πολύ προσεκτικούς και λεπτούς χειρισμούς. «Αν δεν υπάρξει πρόβλημα για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, και είναι πολλά τα δάνεια αυτά, τότε θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα οι τράπεζες και θα δημιουργηθεί πανικός», προβλέπει ο Ξου Ζόνγκμπο, στέλεχος της Beijing Metal Consulting.
«Θαλασσοδάνεια»
Σημειωτέον ότι μόλις πριν από μία εβδομάδα το Ευρωπαϊκό Εμπορικό Επιμελητήριο στο Πεκίνο προειδοποίησε την Κίνα για τα προβλήματα που μπορεί να δημιουργηθούν στο εμπόριο από το πλεόνασμα παραγωγής, αλλά και για το πρόβλημα της υπερχρέωσης των κινεζικών επιχειρήσεων.
Τόσο η πλεονάζουσα παραγωγή όσο και η υπερχρέωση των κινεζικών επιχειρήσεων αποτελούν παρεπόμενο της εκτεταμένης ρευστότητας που προσέφερε το Πεκίνο προ έξι ετών, εν τω μέσω της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Πρόθεσή του τότε ήταν να στηρίξει τις επιχειρήσεις της χώρας, προστατεύοντάς τες από τη μείωση της εξωτερικής ζήτησης για τις κινεζικές εξαγωγές.
