Με ολοένα και λιγότερους νέους και στρατιές συνταξιούχων η Ευρώπη

Με ολοένα και λιγότερους νέους και στρατιές συνταξιούχων η Ευρώπη

3' 21" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι 42 συνταξιούχοι 65 ετών και άνω που αναλογούν σε κάθε 100 εργαζόμενους είναι η εικόνα του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού προβλήματος της Ευρώπης, της «ωρολογιακής βόμβας» των συνταξιοδοτικών ταμείων, όπως χαρακτήριζε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δυσαναλογία από τη δεκαετία του 1990. Στη χειρότερη θέση μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών εμφανίζεται η Ελλάδα, χωρίς ωστόσο να είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που αναγκάστηκε να παραδεχθεί ότι δεν θα μπορέσει να αντεπεξέλθει στις προσδοκίες που δημιουργήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια σε ό,τι αφορά τα επίπεδα των συντάξεων. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το κόστος των συντάξεων του δημόσιου τομέα ανέρχεται κατά μέσον όρο στο 1/10 του ΑΕΠ των ευρωπαϊκών χωρών. Το ανησυχητικό είναι, όμως, πως τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ε. κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι το 2060 η κατάσταση θα είναι πολύ χειρότερη, καθώς σε ευρωπαϊκό επίπεδο η αντιστοιχία θα έχει εξελιχθεί σε 65 συνταξιούχους ανά 100 εργαζόμενους.

Εκρηκτικός συνδυασμός

Το δημογραφικό πρόβλημα πίσω από αυτήν την πραγματικότητα είναι ότι σε όλη την Ευρώπη καταγράφεται υπογεννητικότητα. Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Εθνη, ο ρυθμός των γεννήσεων έχει υποχωρήσει κατά 40% από τη δεκαετία του 1960 έως σήμερα, με περίπου 1,5 παιδιά ανά γυναίκα. Στο ίδιο χρονικό διάστημα το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε από τα 69 χρόνια στα 80. Η Ε.Ε. έχει ασκήσει πιέσεις στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ώστε να υπολογίζουν και να δημοσιοποιούν εκτενώς το κόστος των υποχρεώσεών τους για την καταβολή συντάξεων. Μέχρι στιγμής, λίγες χώρες υπολογίζουν με ακρίβεια το ύψος των συντάξεων που πρέπει να καταβάλουν. Από το 2017, όμως, η νομοθεσία της Ε.Ε. θα τις υποχρεώνει να υπολογίζουν το συνολικό ποσό που θα οφείλουν σε όσους θα είναι συνταξιούχοι τότε, αλλά και σε όσους πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν στο μέλλον.

Για να υπογραμμίσει τη σοβαρότητα του προβλήματος που καλείται πλέον να αντιμετωπίσει η Ευρώπη, σχετικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal επικαλείται στοιχεία της αμερικανικής στατιστικής υπηρεσίας, σύμφωνα με την οποία στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή η αντιστοιχία είναι 24 συνταξιούχοι ανά 100 εργαζόμενους. Ακόμη και στις ΗΠΑ, όμως, επικρίνεται το σύστημα για τις προσδοκίες που καλλιέργησε, μολονότι η χώρα διαθέτει ένα ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων με κεφάλαια ύψους 2,8 τρισ. δολαρίων. Κι αυτό γιατί αναμένεται πως δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις για κοινωνικές παροχές σε περίπου 12 χρόνια, ενώ είναι πιθανόν να εξαντληθούν οι πόροι του το 2035.

Πολωνία, Αυστρία

Στην Ευρώπη, όμως, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη, αλλά το πρόβλημα των συνταξιοδοτικών ταμείων δεν χαρακτηρίζεται από τη συνήθη διάσταση ανάμεσα στις πλούσιες βόρειες χώρες και τις φτωχότερες του Νότου. Αντιθέτως, ορισμένες από τις χώρες που έχουν επικρίνει δριμύτατα την Ελλάδα αντιμετωπίζουν το σοβαρότερο δημογραφικό πρόβλημα, όπως η Αυστρία και η Σλοβενία. Σε ορισμένες χώρες το δημογραφικό πρόβλημα είναι πολύ οξύτερο. Η Πολωνία, για παράδειγμα, όχι μόνον αντιμετωπίζει σοβαρότερο πρόβλημα υπογεννητικότητας, αλλά ο πληθυσμός γερνάει περισσότερο από άλλους ευρωπαϊκούς λαούς εξαιτίας της μετανάστευσης. Πρόσφατα η κεντρική τράπεζα της χώρας δημοσιοποίησε μελέτη της, σύμφωνα με την οποία το 2030 το ένα τέταρτο των γυναικών της χώρας και το 1/5 των ανδρών θα είναι τουλάχιστον 70 ετών.

Σε ό,τι αφορά τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση του προβλήματος, δεν είναι ενιαία σε όλη την Ευρώπη. Οπως επισημαίνει και η αμερικανική εφημερίδα, η Γερμανία επιβάλλει σκληρούς δημοσιονομικούς κανόνες στις χώρες του Νότου με μειώσεις των συντάξεων και αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, αλλά στο εσωτερικό της χαλαρώνει τη σχετική νομοθεσία.

Συντάξεις πολλών ταχυτήτων…

Η Ε.Ε. αποτελεί μωσαϊκό με διαφορετικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης και παροχών. Πρόσφατα η κυβέρνηση της Αγκελα Μέρκελ επέτρεψε σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων να συνταξιοδοτούνται στα 63 χρόνια τους, υπό ορισμένες προϋποθέσεις. Στη Γερμανία, άλλωστε, οι υπάλληλοι των κυβερνητικών υπηρεσιών δεν καταβάλλουν εισφορές στα συνταξιοδοτικά ταμεία. Σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ισχύουν ειδικές ρυθμίσεις. Στη Βρετανία, για παράδειγμα, οι συνταξιούχοι λαμβάνουν επίδομα θέρμανσης, ενώ στη Γαλλία υπάρχει ειδική πρόβλεψη για τα βαριά χειρωνακτικά επαγγέλματα αλλά και για όσους εργάζονται νυχτερινές ώρες – επιτρέπεται η πρόωρη συνταξιοδότησή τους χωρίς να μειώνεται το ποσό της σύνταξης.

Εν τω μεταξύ ορισμένες χώρες, όπως η Νορβηγία, η Βρετανία και η Ολλανδία, έχουν προνοήσει αποταμιεύοντας σημαντικά κεφάλαια για την κάλυψη των μελλοντικών συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων, αλλά άλλες χώρες δεν εφαρμόζουν τίποτε αντίστοιχο.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή