Για όσους φιλόμουσους αγαπούν τους περιπάτους στο «βαθύ» εμπορικό κέντρο της Αθήνας, οι εκδηλώσεις της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών στη Διπλάρειο Σχολή, στην πλατεία Θεάτρου, είναι διπλά ελκυστικές. Την Παρασκευή 13 Μαΐου 2016 ξαναβρεθήκαμε σε αυτή την πολύ ιδιαίτερη ατμόσφαιρα για να ακούσουμε τους Neue Vocalsolisten Stuttgart, τους Νέους Φωνητικούς Σολίστ της Στουτγάρδης, ένα από τα καλύτερα σύνολα σύγχρονης φωνητικής μουσικής. Εμφανίστηκαν τα έξι από τα επτά μόνιμα μέλη, με τρεις ανδρικές και τρεις γυναικείες φωνές, που καλύπτουν όλη τη μουσική έκταση, από υψηλή (κολορατούρα) σοπράνο ως βαθύφωνο.
Ο τίτλος της συναυλίας «Φωνές στον χώρο» αναφερόταν στον έναν από τους τρεις άξονες της θεματικής, που ήταν η διασπορά και ενίοτε η κίνηση των τραγουδιστών μέσα στην αίθουσα. Οι άλλοι δύο άξονες ήταν ο πειραματισμός με τις ηχοποιητικές δυνατότητες του αέρα πέραν των συνηθισμένων χρήσεων που γίνονται στην κλασική μουσική, και η μεσογειακή καταγωγή της πλειοψηφίας των συνθετών.
Και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά συμπυκνώνονταν στη σύνθεση «Sculpting air» (Λαξεύοντας τον αέρα), για πέντε φωνές και ηχητικούς σωλήνες, του Κύπριου συνθέτη Εύη Σαμμούτη. Οι τραγουδιστές στάθηκαν σε διαφορετικά σημεία της αίθουσας για να αποδώσουν το έργο, το οποίο στηρίζεται σε τραγούδι, σε διάφορες τεχνικές ηχηρής εκπνοής του αέρα και στη χρήση ελαστικών ραβδωτών σωλήνων. Αυτοί αξιοποιήθηκαν με δύο τρόπους, είτε ως κανονικά πνευστά όργανα, φυσώντας στο εσωτερικό τους, είτε ως ρύμβοι (bullroarer), κρατώντας τους, δηλαδή, από το ένα άκρο και περιστρέφοντάς τους πάνω από το κεφάλι. Το αποτέλεσμα ήταν, ομολογουμένως, πρωτότυπο και εντυπωσιακό.
Σημειωτέον ότι και ο χώρος, ο οποίος με την «απο-βιομηχανική» αισθητική του προδιαθέτει θετικά τον ακροατή γι’ αυτές τις πολύ πρωτοποριακές συνθέσεις, αποδείχτηκε και ακουστικά πολύ ικανοποιητικός.
Πολύ απαιτητικές τεχνικές στη χρήση της φωνής και της αναπνοής χρησιμοποιούσαν και τα επόμενα κομμάτια: «T-O» για πέντε φωνές, της Ιταλίδας Silvia Rosani, το «αφηγηματικό» Jarich (Θεά της Σελήνης/Ιεριχώ) για τρεις γυναικείες φωνές και μαγνητοταινία, του Παλαιστίνιου Samir Odeh-Tamimi, και το «Untitled VI» για τρεις ανδρικές φωνές και ηχητικές συσκευές, της Μαριάνθης Παπαλεξανδρή-Αλεξανδρή από την Πτολεμαΐδα, που χρησιμοποιεί ιδιοκατασκευασμένα αερόφωνα.
Τα έργα αυτά είναι όλα συνθέσεις της περιόδου 2013-14 και είχαν παρουσιαστεί το 2014 στη Στουτγάρδη, στο πλαίσιο του κύκλου «Mediterranean Voices» (Φωνές της Μεσογείου). Είναι όλα διαθέσιμα, μαζί με πολλές ενδιαφέρουσες πληροφορίες, από την ιστοσελίδα http://neuevocalsolisten.de/mevo. και από τον δίαυλο των Neue Vocalsolisten Stuttgart στο youtube.
Πολύ κοντινής αισθητικής προς αυτά ήταν και το επόμενο έργο, «Sphinx umgekehrt» (ανεστραμμένη Σφίγγα), για έξι σόλο φωνές και μουσικά όργανα χειρός, της Χριστίνας Αθηνοδώρου από την Κύπρο, έργο του 2015, το οποίο δόθηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα παρουσία της συνθέτιδος, που χειροκροτήθηκε.
Η συναυλία ολοκληρώθηκε με το πολύ διαφορετικής σύλληψης «Menschen, hört» (Ανθρωποι, ακούστε), από την όπερα «Τετάρτη», από την επταλογία «Φως» (1997), του Karlheinz Stockhausen, το οποίο έξι τραγουδιστές τραγουδούν κινούμενοι περιμετρικά του κοινού στην αίθουσα. Εργο καθαρά τραγουδιστικό, ανέδειξε ακόμα περισσότερο την εκπληκτική τεχνική και μουσικότητα του φωνητικού συνόλου, αλλά υπήρξε και μέτρο για το πόσο έχει διευρυνθεί η αρμονική αν (τ)οχή των ακροατών μέσα σε ελάχιστα χρόνια. Οταν πρωτοακούγαμε αυτή τη μουσική μάς φαινόταν τρομακτικά κακόφωνη, ενώ τώρα ακούγεται σχεδόν κλασική.
