Τάση υποχώρησης κατά 0,6%, σε σχέση με το 2014, καταγράφεται στο λαθρεμπόριο καπνού το α’ εξάμηνο του 2016, σε μία χρονιά που η μείωση των πωλήσεων στα τσιγάρα διαμορφώνεται στο 4%.
Σύμφωνα με την έρευνα της «Κ», η μείωση στο λαθρεμπόριο καπνού αποδίδεται σε τρεις βασικούς παράγοντες:
• Aποφεύχθηκε, για φέτος τουλάχιστον, νέα φορολόγηση στα τσιγάρα, ενώ η πρόσφατη αύξηση του ΦΠΑ στο 24% προς το παρόν απορροφήθηκε από τις εταιρείες. Υπενθυμίζουμε ότι από την 1η Ιανουαρίου 2017 θα έχουμε την 8η κατά σειρά φορολόγηση στα τσιγάρα, στα οποία θα επιφέρει αύξηση 0,50 λεπτά.
• Φαίνεται ότι αρχίζει να αποδίδει καρπούς ο έλεγχος των διωκτικών αρχών και ιδιαίτερα του Λιμενικού Σώματος, αλλά και του ΣΔΟΕ, που κατορθώνουν σημαντικά χτυπήματα κατά των λαθρεμπόρων καπνού.
• Οι πολίτες έχουν αρχίσει να ενημερώνονται για τις παρενέργειες στην υγεία που προκαλούν τα λαθραία τσιγάρα, καθώς περιέχουν βλαβερά υλικά, ενώ ασφαλώς και η μείωση της αγοραστικής δαπάνης του Ελληνα πολίτη από τους πολλαπλούς φόρους οδηγεί πολλούς καπνιστές να περιορίζουν την αγορά του προϊόντος.
Το 2014 η Ελλάδα βρισκόταν στην 4η θέση του λαθρεμπορίου τσιγάρων πανευρωπαϊκά, πίσω από Λετονία, Νορβηγία και Λιθουανία, με τα λαθραία τσιγάρα να αντιστοιχούν πάνω από το 20% της συνολικής αγοράς, όταν ο πανευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 10,4%.
Η συντριπτική πλειονότητα των παράνομων τσιγάρων είναι τα «illicit whites» (7 στα 10). Με βάση τα παραπάνω, η KPMG υπολογίζει ότι οι αναλογούντες φόροι το 2014 από το παράνομο εμπόριο τσιγάρων προσέγγισαν τα 670 εκατ. ευρώ, ενώ οι εκτιμήσεις για το 2015 ανεβάζουν τα χαμένα έσοδα για το Δημόσιο πάνω από τα 740 εκατ. ευρώ. Αλλά και στην Ε.Ε. συνολικά, το παράνομο εμπόριο τσιγάρων παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με την KPMG, 56,6 δισ. παράνομα τσιγάρα καταναλώθηκαν το 2014, αντιπροσωπεύοντας το 10,4% της συνολικής κατανάλωσης. Η παράνομη αγορά τσιγάρων στοιχίζει στους Ευρωπαίους φορολογουμένους και στις κυβερνήσεις τους περισσότερα από 11 δισεκατομμύρια ευρώ σε χαμένους φόρους. Ενδεικτική είναι η διαπίστωση ότι το σύνολο των πωλήσεων παράνομων τσιγάρων στην Ε.Ε. είναι τέτοιο που κατατάσσει τους λαθρεμπόρους στον 5ο μεγαλύτερο προμηθευτή τσιγάρων στους Ευρωπαίους καταναλωτές.
Τα «illicit whites» τσιγάρα, τα οποία συνήθως παράγονται νόμιμα σε μία χώρα, με κύριο σκοπό τη λαθραία διάθεσή τους, έχουν κατακλύσει την Ε.Ε. Οπως αναφέρεται στην έρευνα της KPMG, ενώ η παράνομη διακίνηση των ευρέως γνωστών σημάτων έχει περιοριστεί σημαντικά, ο αριθμός των λεγόμενων «Illicit whites» έχει αυξηθεί ραγδαία, από σχεδόν 0% το 2006 στο 37% του συνόλου των παράνομων τσιγάρων το 2014. Οσον αφορά στο σύνολο της Ε.Ε. το 2014, η μελέτη κατέδειξε ότι:
• Τα «illicit whites» αυξήθηκαν κατά 8% το 2014 και έφτασαν τα 21,1 δισεκατομμύρια τσιγάρα. Οι χώρες με τη μεγαλύτερη κατανάλωση τέτοιων τσιγάρων είναι η Πολωνία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Ελλάδα.
• Το 2014, το 10,4% των τσιγάρων που καταναλώθηκαν στην Ε.Ε. ήταν παράνομα, σε σύγκριση με 10,5% που ήταν το 2013 και 11,1% το 2012. Η συνολική ποσότητα των παράνομων τσιγάρων στην Ε.Ε. μειώθηκε κατά 3,3% το 2014, φθάνοντας τα 56,6 δισεκατομμύρια τσιγάρα.
Συνολικά από τη φορολογία στα τσιγάρα την τελευταία πενταετία χάθηκαν έσοδα περίπου 1,5 δισ. ευρώ, με το τσιγάρο να είναι μακράν το πλέον φορολογημένο προϊόν, με ποσοστό 83,2% να είναι η μέση φορολογική επιβάρυνση ανά πακέτο. Ειδικότερα, οι απώλειες στα φορολογικά έσοδα σε σχέση με τα προϋπολογισθέντα έσοδα ήταν από 70 εκατ. ευρώ το 2009, 800 εκατ. το 2010 και 600 εκατ. τη διετία 2011-2012.
Το 2013 χάθηκαν μόλις 33 εκατ., ενώ το 2014 και το 2015 ήταν 167 εκατ. ευρώ.
