Δυστυχώς ούτε οι έντυπες ούτε οι τηλεοπτικές αναπολήσεις του τελευταίου βασιλέα μάς έμαθαν κάτι που να είναι ταυτόχρονα αξιόλογο και αξιόπιστο. Είναι κρίμα, αλλά έτσι είναι. Αναγγέλλει τώρα νέα, επαυξημένη έκδοση του τρίτομου βιβλίου «του». Αλλά η προχωρημένη ηλικία και οι εξίσου προχωρημένες συνέπειές της δεν επιτρέπουν να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο. Δύσκολο να κάνει τώρα αυτό που δεν έκανε επί μισόν αιώνα, στη διάρκεια του οποίου κατόρθωσε να μην κάνει σχεδόν τίποτε, αποφεύγοντας οποιαδήποτε εργασία.
Είναι καταπληκτικό ότι αυτά τα 50 χρόνια δεν φρόντισε ούτε καν να μάθει και να αφομοιώσει την ιστορία της δικής του οικογένειας. Επικαλείται, ωστόσο, την ιστορία αυτή με την αμέριμνη ανευθυνότητα όχι ενός τέως «ανεύθυνου Αρχοντα» (κατά το τότε Σύνταγμα) αλλά ενός αδιάβαστου επιγόνου. Ετσι, λ.χ., ισχυρίζεται ότι ο παππούς του Κωνσταντίνος Α΄ (ο επονομαζόμενος και «ΙΒ΄») έπασχε από καρκίνο (τόμος Α΄ σελ. 47), κάτι που είναι τελείως ανακριβές. Παραπονείται επιπλέον ότι ο παππούς του δεν έγραψε τίποτα για τη Μικρασιατική Εκστρατεία, ώστε να γνωρίσουμε τις απόψεις του (Α΄ 48-49). Αγνοεί, όπως φαίνεται, ότι ο παππούς του έγραψε, μεταξύ άλλων, πολλά γράμματα στη φιλενάδα του Πάολα, που εκείνη δημοσίευσε ήδη το 1925. Της έγραφε, λοιπόν, στις 2 Νοεμβρίου 1922, ότι η Μικρασιατική Καταστροφή δεν ήταν στρατιωτική ήττα αλλά πολιτική καταστροφή που προκάλεσε ο Βενιζέλος με την αντεθνική του προπαγάνδα. «Είχες δίκιο, πριν από λίγα χρόνια, όταν μου έγραψες: “Οταν συναντάς μία οχιά, να συντρίψεις την κεφαλή της, όχι την ουρά της!” Υπήρξα υπερβολικά επιεικής και υπερβολικά ευγενής μ’ αυτόν τον άνθρωπο» (τον Βενιζέλο). Αυτά είχε να πει ο Κωνσταντίνος Α΄ μετά την Καταστροφή.
Ο εγγονός του δίνει άλλο ένα δείγμα αβυσσαλέας άγνοιας για την ίδια του την οικογένεια, όταν αναφέρεται (Α΄ 48-49) στο αδημοσίευτο ημερολόγιο του πρίγκιπα Ανδρέα, αδελφού του Κωνσταντίνου Α΄. Αγνοεί, όπως φαίνεται, ότι ο Ανδρέας δημοσίευσε ολόκληρο βιβλίο το 1928, με τίτλο «Δορύλαιον – Σαγγάριος 1921», που κυκλοφορεί και σήμερα σε ανατύπωση. Σε αυτό ο Ανδρέας όχι μόνο δικαιολογείται για τη δική του στάση ως διοικητή του Β΄ Σώματος Στρατού το 1921, αλλά και παραθέτει γενικότερες σκέψεις του ίδιου και του βασιλέα αδελφού του για την εκστρατεία, τον αρχιστράτηγο Παπούλα κ.ά. Επιπλέον, είναι προ πολλού δημοσιευμένο και πασίγνωστο το γράμμα του Ανδρέα προς τον «Αγαπητό Γιαννάκη» (Μεταξά) από τη Σμύρνη, στις 19 Δεκεμβρίου 1921, όπου χαρακτηρίζονται «απαίσιοι» οι εκεί Ελληνες, ως αθεράπευτα Βενιζελικοί, και αποτολμάται η εξής φαντασίωση: «Θα ήξιζε πράγματι να παραδώσωμεν την Σμύρνην εις τον Κεμάλ διά να τους πετσοκόψη όλους αυτούς τους αχρείους…». Επειδή παραμένει ο ίδιος αδιάβαστος στα 76 του χρόνια, ο τελευταίος βασιλέας έχει την εντύπωση ότι παραμένουν άγνωστες οι απόψεις τόσο του παππού του όσο και του πρίγκιπα Ανδρέα για τη Μικρασιατική Εκστρατεία…
Ούτε καν για τον ίδιο του τον πατέρα δεν είναι αξιόπιστος! Ισχυρίζεται ότι ο μετέπειτα βασιλέας Παύλος εργάστηκε «στην Αμερική ως μηχανικός στην αυτοκινητοβιομηχανία Ford και στην Αγγλία ως μηχανικός αεροσκαφών» (Α΄ 65). Το μόνο που ισχύει είναι ότι ο Παύλος (22 ετών τότε) βρέθηκε ξαφνικά χωρίς πόρους όταν υποχρεώθηκε να φύγει από την Ελλάδα μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο Β΄ στο τέλος του 1923 (πριν ακόμη καταργηθεί τυπικά η βασιλεία). Για να τα βγάλει πέρα, ο Παύλος αναγκάστηκε να εργαστεί το 1924 με το ψευδώνυμο Πωλ Μπεκ στην αγγλική βιομηχανία Αρμστρονγκ Γουίτγουορθ στο Κόβεντρι. Αποκλείεται, όμως, να εργάστηκε ως «μηχανικός αεροσκαφών», αφού δεν είχε την ανάλογη εκπαίδευση. Πέρα από αποκυήματα φαντασίας, όσα αναφέρει ο τελευταίος βασιλέας για την οικογένειά του περιλαμβάνουν και απίστευτες χυδαιότητες (σαν να φοιτούσε ακόμη στα Ανάβρυτα). Ισχυρίζεται (Β΄ 71) ότι ο προπάππος του Γεώργιος Α΄ ένιωσε ξαφνικά την ανάγκη να ουρήσει καθώς ανέβαινε με άμαξα στην Αθήνα, μετά την άφιξή του στον Πειραιά το 1863. Δεν μπορούσε όμως να σταματήσει την πομπή. Ετσι ούρησε, τελικά, μέσα… στα γάντια του!
Ακόμη πιο εξωφρενική είναι η απάντηση που, σύμφωνα με τον εγγονό του (Α΄ 34), έδωσε τάχα ο Κωνσταντίνος Α΄ στον γυναικάδελφό του Γερμανό Κάιζερ, όταν ο τελευταίος τον απείλησε ότι θα πάρει πίσω τη γερμανική στραταρχική ράβδο που του είχε απονείμει, αν δεν συμμαχούσε η Ελλάδα με τη Γερμανία: «Χώσ’ την στον κώλο σου!» (You can stuff it up your ass!). Αυτό ουδέποτε συνέβη, ούτε μπορούσε ποτέ να έχει συμβεί, αν σκεφθούμε ότι ο Κάιζερ συνέχισε μέχρι τέλους να υποστηρίζει τον Κωνσταντίνο Α΄ και να τον χρηματοδοτεί εξόριστο στην Ελβετία. Οπως φαίνεται, ο εγγονός δεν έχει ιδέα γι’ αυτά.
Αλλά τι να περιμένει κανείς από κάποιον που αφιέρωνε (Α΄ 191) «για χρόνια… τέσσερις-πέντε ώρες καθημερινά» στο καράτε;
* Ο κ. Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος είναι ιστορικός, τ. καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών. Το βιβλίο του «1915. Ο Εθνικός Διχασμός» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη.